In Polen klinkt herhaaldelijk én uni sono – meerderheid en oppositie – de eis voor 1.32 miljard euro “Wiedergutmachung” van Duitsland voor de geleden schade tijdens WO II.
1.320.000.000.000 euro. Zo veel geld wil Polen van Duitsland krijgen 78 jaar na het einde van WO II. Dàt de eis in Duitsland onbespreekbaar is en zal blijven, mag blijken uit volgende feitenverzameling:
- Augustus 1945, de oorlog is afgelopen, Duitsland heeft verloren en gecapituleerd. Op 2 augustus 1945 wordt het Akkoord van Potsdam ondertekend, waarin vermeld onder de hoofding Schadeloosstellingen door Duitsland: Poolse hersteleisen moeten uit de Duitse herstelbetalingen aan de Sovjetunie vereffend worden. Ergo: Polen heeft niet het recht eigen eisen aan Duitsland te stellen.
- Augustus 1953: De Poolse regering stelt een officiële verklaring over de herstelbetalingen op. Kort daarvoor heeft Moskou aangekondigd in de toekomst af te zien van herstelbetalingen uit “hun” gedeelte van Duitsland, de DDR.
- Bijgevolg verklaart de Poolse regering op 23 augustus 1953:
“Met inachtneming van het feit dat Duitsland haar verplichtingen betr. de herstelbetalingen reeds in belangrijke mate nagekomen is en dat de verbetering van de Duitse economische situatie in het belang van de vreedzame ontwikkeling is, heeft de regering van de Volksrepubliek Polen beslist, met ingang van 1 januari 1954 afstand te doen van herstelbetalingen aan Polen om hiermee een verdere bijdrage aan de oplossing van het Duits probleem te leveren.”
- Achtergrond: in 1953 gaan Moskou en Oost-Berlijn nog uit van mogelijke snelle hereniging der beide staten in Duitsland uit. Een jaar daarvoor had Josef Stalin nog een nota aan de Duitsers gestuurd waarbij hij de hereniging voorstelde…. met als voorwaarde een neutraal Duitsland.* De toenmalige Duitse kanselier van de Bundesrepublik Deutschland (West-Duitsland) weigerde omdat hij het land (West-Duitsland) reeds te vast in het westen verankerd had.
- In 1970 onderhandelt de eerste sociaal-democratische regering van kanselier Willy Brandt over de zgn. “Ostverträge” met Moskou en Warschau. Tijdens de onderhandelingen bevestigt de Poolse buitenminister Winiewicz officieel de Poolse afstand van Duitse herstelbetalingen. (https://www.bpb.de/kurz-knapp/hintergrund-aktuell/322405/vor-50-jahren-unterzeichnung-des-warschauer-vertrags/)
- Het Verdrag van Warschau belandt bij het Duitse Grondwettelijk Hof. Het gaat om de grens met Polen, om eigendomsaanspraken van de verdreven Duitsers, die wegens de Poolse grensverschuiving naar het westen have en goed verloren hebben. De rechters van het Grondwettelijk Hof in Karlsruhe moeten ook over de herstelbetalingen een oordeel vellen. Er is geen enkele twijfel: in hun vonnis staat duidelijk dat door de ondertekening van het Verdrag van Warschau de Poolse hersteleisen opgeheven werden.
- In 1990 zijn er de twee-plus-vier-onderhandelingen: BRD en DDR onderhandelen met de geallieerden over de status van Duitsland met de Amerikanen, met de Russen, de Fransen en de Britten. De Poolse regering is officieel niet aanwezig, maar wordt officieus op de hoogte gehouden.
In het twee-plus-vier-verdrag, die ten slotte de soevereiniteit van heel Duitsland vastlegt, worden herstelbetalingen niet vermeld. In parallel lopende gesprekken heeft Polen op geen enkel ogenblik hersteleisen gesteld. Ergo: vanuit internationaal volkerenrecht werd er een streep onder getrokken.
- 1991: het Duits-Poolse vriendschapsverdrag. Na de Duitse hereniging werden de relaties tussen Polen en heel Duitsland vanuit een nieuwe basis heropgebouwd: de toenmalige oost-west-tegenstanders werden politieke partners. Daarom: ook in dit vriendschapsverdrag geen enkele melding van herstelbetalingen.
Kortom: Polen heeft geen enkele aanspraak op herstelbetalingen uit Duitsland omdat het zelf, meermaals, hiervan afstand genomen heeft en omdat het – via de Sovjetunie – reeds betaald werd.
Tot zover de geschiedkundige invulling van de Poolse geëiste “Wiedergutmachung”.
De Polen zien het enigszins anders: sinds 2018 wordt het thema regelmatig boven gehaald, o.a. door de voorzitter van de regeringspartij, Jaroslaw Kaczynski, die stelt dat zijn land nooit afstand genomen heeft van herstelbetalingen uit Duitsland.
Op 1 september werd een turf met Poolse verliezen bekend gemaakt door “experten” van de Republiek Polen, goed voor een totaal van 6.220.609.000.000 Zloty (of iets in de buurt van 1.3 à 1.5 miljard dollar, afhankelijk van de wisselkoers). Dat de Duitse regering blijft herhalen dat Polen niet één, niet twee, maar verschillende keren in officiële verdragen afstand gedaan heeft van hersteleisen, wordt door de Poolse regering ontkend: zij zouden immers onder druk van de USSR gestaan hebben en bovendien de toenmalige Volksrepubliek Polen was immers geen soevereine staat.
Kanselier Scholz kon er niet mee lachen; integendeel. Een groot gedeelte van Pruisen werd Pools grondgebied… De Oder-Neisse grens werd vastgelegd. Ca. 14 miljoen Duitsers werden uit hun heimat verdreven. Rusland eiste Oost-Polen op. Die bevolking moest verkassen naar het voormalige Oost-Pruisen, Pommeren, Kurmark en Silezië, waaruit de oorspronkelijk Duitse bevolking naar het westen verdreven werd.
https://www.tagesschau.de/inland/scholz-reparationsforderungen-101.html
*… ter vergelijking: een neutraal Oekraïne
Niet alleen Polen wil geld zien; ook Griekenland en Italië (dat voor de rechtbank in het stof moest bijten) Meer info over betalingen en eisen bij: https://www.stuttgarter-nachrichten.de/inhalt.reparationszahlungen-muss-deutschland-heute-noch-reparationen-leisten.
Geen leed kan met geld vergoed worden dat leert de geschiedenis ons. Ik ben een fervent liefhebber van het geschiedenis gebeuren, niet alleen omdat we er niets uit geleerd hebben, maar elke geschiedenis in zijn tijd moet plaatsen; Het zijn plaats geven is een gegeven dat we tot nog toe niet hebben kunnen waarmaken omdat we ons niet kunnen plaatsen in de vergane tijd.Geschiedenis is een gebeuren dat we nooit mogen vergeten zowel de goede als de kwade gebeurtenissen door de eeuwen heen. Elke geschiedenis is nooit voorspelbaar geweest maar is als een pendule heen en weer geslingerd geweest verre van dat we deze kunnen voorspellen. We kunnen ons er maar beter op voorbereiden.