Vanuit alle richtingen lezen we gissingen naar de ware reden van Trumps beslissing de VSA strijdkrachten uit Syrië terug te trekken. Enkele – te gek voor woorden – laten we buiten beschouwing. Wat onwaarschijnlijk lijkt, is meestal ook onwaarschijnlijk.

Twee mogelijke pistes geven een plausibele uitleg:

Voorafgaand aan Trumps bekendmaking had hij op vrijdag 14.12.18 een zoveelste telefoongesprek met collega-president der Ottomanen, Erdogan (zie video onder deze paragraaf). John Bolton, minister van nationale veiligheid, de intussen “op pensioen” vertrekkende Mattis, minister van defensie, en Pompeo, minister van buitenlandse zaken, ex-directeur CIA, hadden een vergadering met Trump op maandag, waar ze – al dan niet uni sono, probeerden Trump om te praten. Wat niet lukte. Zowel de speciale afgevaardigde voor de bemoeienissen in Syrië, James Jefferey, en Brett McGurk, de speciale afgevaardigde voor de anti-I.S.-coalitie, werden voor voldongen feiten geplaatst (heeft intussen ook ontslag genomen). Het knarsetanden was tot in Alaska en Hawaï te horen.

Dinsdag gaven alle tegenstanders hun weerstand op: Trump zou niet klein bij geven.

De beloofde steun voor een onafhankelijke Koerdische staat, Rojava, lokte een niet onverwachte reactie uit van de Turken. Voor hen zijn er geen goede Koerden, of ze nu in Turkije, in Syrië in Irak of in de diaspora wonen. Een Koerdische zelfbestuurwens is zoals Allah vervloeken in een Turkse moskee. De vrees van Turkije dat de eigen Turkse Koerden zich geïnspireerd zouden voelen is niet denkbeeldig. De VSA moesten dat project in de steek laten. Zo niet…

Turkije zocht steeds meer toenadering tot Rusland. Hield zich min of meer gedeisd t.o.v. de Syrische regering, een opmerkelijke koerswijziging t.o.v. enkele jaren geleden. Maar handelde zonder aarzelen om vanuit hun perspectief het zuidelijke grensgebied te “neutraliseren”, door er de verschillende uit het bevrijde Syrië verdreven “rebellen”groeperingen te steunen, militair op te rukken en de grensregio quasi te bezetten en te verturksen.

Erdogan maakte herhaaldelijk aan Trump duidelijk dat deze niet van twee walletjes kon eten: enerzijds een Turkije als bondgenoot en anderzijds een onafhankelijk Rojava. Hij moest kiezen. En hij koos.
Turkije is sinds 1952 een NAVO bondgenoot. Het is niet ondenkbaar dat Erdogan dreigde de NAVO te verlaten en een akkoord te sluiten met Rusland, China en Iran. Het is geen toeval dat de Iraanse president deze week door Erdogan ontvangen werd. De boodschap kwam aan: de VSA moeten stoppen met de Koerden te flirten willen zij een NAVO-breuk én een nauwere alliantie met Rusland, China, Iran voorkomen. Dit scenario kàn meegespeeld hebben bij Trumps beslissing.

Het project “Rojava”, een onafhankelijke Koerdische staat, leidde tot een conflict tussen EUCOM (militaire aanwezigheid VSA in Europa) en het CENTCOM (Central Command). Turkije en Israël vallen onder EUCOM, het M.O. en W-Azië onder CENTCOM. EUCOM had het laatste jaar steeds meer bezwaren tegen de CENTCOM koers.
EUCOM en de NAVO bekeken met argusogen de toenadering van Turkije tot Rusland, die eventueel tot een verlaten van de NAVO zou kunnen leiden. Door Trumps ingrijpen werd dit nu vermeden. Dat Mattis “op pensioen” vertrekt is logisch – hij is een CENTCOM aanhanger en werd als zodanig door EUCOM de wacht aangezegd.

In elk geval hoeven de Koerden niet meer te rekenen op de VSA. Pompeo gaf zelfs geen antwoord op de vraag of ze de Turken zouden “ontraden” de Koerden aan te vallen. Neem nota van zijn cryptisch non-antwoord: “Het is een lang verhaal…”

Of Turkije zich nu verplicht voelt braaf aan het handje van de VSA te lopen is eerder twijfelachtig. Het Russische en Iraanse gas zijn twee goede redenen. Zelfs de uitlevering van Gülen kan daar niet tegenop. Bovendien ligt Turkije comfortabel in het midden van het bed: twee wereldmachtleiders die Erdogan het hof maken. Een win-win situatie.
En hebben we nog de olifant in de kamer: de VSA hebben geld nodig. En/of minder uitgaven. De aanwezigheid in Syrië kost handenvol geld en brengt in se niets op.

In Turkije zit men niet stil. In Tripoli en Benghasi (Libië) werden grote ladingen Turkse wapens en munitie in beslag genomen. (…)   Twee dagen na de aankondiging dat ook Afghanistan afscheid zou moeten nemen van een groot aantal VSA militairen, toog de Turkse minister van defensie, Akar, eergisteren al naar Kaboel, Afghanistan, voor gesprekken met de president. Hij beloofde steun bij de vredesonderhandelingen met de Taliban en de opleiding van politiemensen. (…)

Komen we terug bij het uitgangspunt: de redenen van Trumps beslissing.

Politieke analysten menen dat de precaire financiële toestand er wel degelijk iets mee te maken heeft. Ron Paul: “We kunnen het ons gewoon niet meer permitteren.”

Kristin Helberg, niet bepaald neutrale correspondente der DW, is bezorgd om het “vacuüm” (waarmee ze te kennen geeft geen Assadfan te zijn), geeft toe dat Trump geen strateeg is, dat hij gekozen heeft voor de ratio, voor de verkoop van wapenmateriaal (3.5 miljard dollar waard):

Rand Paul steunt Trump: