In het M.O. graven de VSA zich dieper in  zonder duidelijke strategische belangen
– 8 mei: Trump kondigt aan dat de VSA zich terugtrekken uit het Iranakkoord.
– 12 mei: buitenminister Mike Pompeo maakt de 12 eisen bekend, die niets minder betekenen dan de eis voor een totale capitulatie van Iran aan de Amerikaanse regering.  Een oorlogsverklaring.

Elke logica is zoek in de toenemende betrokkenheid van de VSA in het M.O. en is zelfs tegen de geopolitieke belangen van de VSA.
Het grootste argument voor de Amerikaanse rol in het M.O. is olie en handel. Wat betreft olie: de VSA hangen niet langer af van geïmporteerde olie. In 2017 bedroeg de olie-import slechts 19% van de totale VSA olieconsumptie, de laagste sinds 1967.

En het gedeelte afkomstig uit de OPEC en Perzische Golflanden neemt af. Canada, daarentegen, is de grootste bron van olie-import, m.n. 40% van het totaal.

Ten tweede is het M.O. geen belangrijke afzetmarkt van Amerikaanse producten. Zelfs met inbegrip van de wapenexport in die regio, werd volgens de Wereldbank voor bijna 1.6 biljoen dollar uitgevoerd, waarvan de twee meest-bevriende staten in de regio, Saoedi-Arabië en Israël – elk 1% voor hun rekening nemen.

Vandaag staan in de top exportmarkten van de VSA Canada, Mexico, China, Japan en de EU-landen. De twee belangrijke maritieme handelsroutes is het Kanaal en de Straat van Malacca. Het Kanaal heeft maritiem verkeer over de V.K.-Europa en de Noord Zee-Atlantische routes en is ‘s werelds drukste zee-verkeersader met meer dan 500 schepen per dag. De Straat van Malacca verbindt Indonesië, Maleisië en Singapore en zou volgens de UNCTAD bijna de helft van ‘s werelds jaarlijks zeetonnage zien passeren. (Review Martime Transport)
Als handel dan geen hoofdargument is voor de Amerikaanse aanwezigheid in het M.O., wat is het dan wel? De Amerikaanse afhankelijkheid van de M.O. olie vermindert van jaar tot jaar, wat niet wil zeggen dat het M.O. geen belangrijke rol meer speelt als olieproduct. Van de 87 miljoen barrels olie, die per dag in de wereld geproduceerd worden (cijfers van 2011), passeerde 20% de Straat van Hormoes.

Goedgelovigen argumenteren dat de VSA een beschermende rol spelen bij de vrije olietoevoer vanuit het M.O., en door de Straat van Hormoes. Slechts de VSA zouden een globale olieschok kunnen verhinderen op ‘s wereld economie. Maar die Amerikaanse goedertierendheid komt met een prijskaartje voor de Amerikaanse belastingbetaler. Roger J. Stern van de Princeton Universiteit schat dat de VSA 8 biljoen dollar uitgegeven heeft tussen 1976 en 2010 bij het ‘beschermen’ van de olievoorziening uit de Perzische Golf.

De ons opgelegde vrees is dat Iran, of een andere boze natie, het olieverkeer in het M.O. zou afgrendelen en de wereld op zijn knieën dwingen. Dit argument telt voor zover olie de overlevingsstreng is van de Iraanse economie en het afsluiten van de olieproductie of -toevoer vanuit het M.O. ook de eigen economie zou verstikken en dat een dergelijke actie een wereldwijde coalitie op de been zou brengen om Iran de pas af te snijden en de olietoevoer te heropenen.

Een andere invalshoek is dat de Amerikaanse militaire overheersing van de Perzische Golf een eerder Machiavellistische reden heeft. Ter verduidelijking: de VSA hebben niet de vrije toevoer van de olieverkoop beschermd, maar hun macht gebruikt om olieproductiesancties op te leggen in landen die ze politiek niet aanvaardbaar vinden, zoals Iran, Soedan, Syrië en Libië.

Trekken we die redenering door – de Amerikaanse overheersing in de Perzische Golf met een dubbel doel, enerzijds de bescherming van vrienden, anderzijds het afstraffen van vijanden – dan komen we tot de conclusie dat de VSA een drukmiddel zoeken tégen China door de controle over de Perzische Golf te behouden. Laten we echter niet vergeten dat de VSA al over een behoorlijke macht beschikken in de regio: de 5de Vloot van de marine in Bahrain en de Al Udeid luchtmachtbasis in Qatar. De veiligheid van b.g. bases wordt in gevaar gebracht en de kostprijs stijgt door de provocaties van Iran door Trump en Pompeo.

Bovendien wordt volgens Roger Stern in TIME Magazine benadrukt dat de Amerikaanse aanwezigheid in de Perzische Golf ten nadele is van de defensiemogelijkheden in de westelijke Pacific, waar China een grotere bedreiging op lange termijn vormt tegen de Amerikaanse belangen.

Kortom: meer Amerikaanse militaire bemoeienissen in het M.O. zijn contraproductief voor de Amerikaanse belangen. Ironisch eigenlijk dat Trump tijdens zijn verkiezingscampagne inspeelde op de Amerikaanse frustratie voor wat de Amerikanen een mislukte buitenlandse politiek in het M.O. beschouwden en beloofde de VSA uit de regio terug te trekken.
En in plaats van die beloftes wordt de betrokkenheid dieper, met Syrië als duidelijk voorbeeld, wordt de confrontatie met Iran opgedreven, worden de moslims uitgedaagd door de Jeruzalem-hoofdstad verklaring.

Wat de VSA eigenlijk zouden moeten doen is ‘samen’werken met ‘s werelds traditionele partners én met China en Rusland, een kader van vrede en stabiliteit in het M.O. oprichten. En de factuur voor het beschermen van de olie-export uit de Perzische Golf met landen delen die er het meeste van profiteren, nl. Japan, China, Indië en Zuid-Korea.

Uit het Engels vertaald opiniestuk van Sam Farah

Lees ook van dezelfde auteur: Who Will Usher the Middle East Into an Era of Peace?