Vrije meningsuiting is het onmisbaar werktuig voor het beschermen van alle andere mensenrechten. Het is een kernelement van de democratie en een onontbeerlijke factor voor het bevorderen van duurzame ontwikkeling. Maar. De universaliteit van mensenrechten en het recht op vrije meningsuiting staan onder zeer zware druk.
Dat zeggen vier internationale experts in een gemeenschappelijke verklaring.

Aanvallen op de vrije meningsuiting steunen op verwijzingen naar culturele specificiteiten, traditionele of communautaire waarden, morele en religieuze opvattingen of nog vermeende bedreigingen van de nationale veiligheid of de openbare orde.

Een vrij debat over verschillen in cultuur, waarden, tradities, geloof en levenswijzen spelen een positieve rol in het bevorderen van wederzijds begrip en vrede.
Zo’n debat bestrijdt haat, discriminatie en geweld.
De vrije meningsuiting ondergraven, ondergraaft meteen zo’n noodzakelijk debat.
De stem van minderheidsgroepen en groepen die lijden onder discriminatie wordt niet gehoord in politieke, economische, sociale en culturele domeinen.
Wetten die religies beschermen tegen elke kritiek moeten de schop op. Hetzelfde voor wetten die een speciale bescherming garanderen tegen kritiek op ambtenaren van de Staat, op instellingen, op historische personages, op nationale of religieuze symbolen.
Dissidente religieuze groepen hebben recht op het beleven van hun geloof. Minderheden moeten de mogelijkheid hebben hun identiteit of hun persoonlijke waardigheid te uiten.

Dit is maar een greep uit de analyse en de aanbevelingen van de vier experts. Niet de minste: Frank LaRue is de Speciale Rapporteur voor de bevordering en bescherming van de vrije meningsuiting van de Verenigde Naties (VN); Dunja Mijatovic is de Vertegenwoordiger voor de vrijheid van de media bij de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE); Catalina Botero Marino is de Speciale Vertegenwoordigster over vrije meningsuiting van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS); Faith Pansy Tlakula is de Speciale Rapporteur over vrije meningsuiting van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE), meer bepaald van haar Afrikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens en de Volkeren.

In dit rijtje ontbreekt een vertegenwoordiger of rapporteur van de Organisatie van de Islamitische Conferentie (OIC), die toch ook 57 landen vertegenwoordigt. Deze afwezigheid is vanzelfsprekend. In de Verklaring van de Rechten van de Mens in Islam die deze Organisatie heeft aangenomen in 1990 (de Caïro-Verklaring) wordt vrije meningsuiting onderworpen aan de sharia, de islamitische wet. In de Mensenrechtenraad van de VN voeren de Lidstaten van de OIC al decennia lang een hardnekkig strijd tegen universele mensenrechten.
Een vertegenwoordiger van de OIC is niet op zijn (haar ?) plaats in een rijtje mensenrechtenexperts die ijveren voor de universaliteit van mensenrechten.

Eén woord van kritiek op hun gemeenschappelijke verklaring. De tekst blijft algemeen. Niet één land, niet één concreet feit wordt genoemd. Toch blijft het een krachtig statement, dat wijde verspreiding verdient.
Wat de Vlaamse media (nog ?) niet hebben opgebracht.

Dit nog. Het initiatief voor deze tekst is de verdienste van Article 19, een Britse NGO die ijvert voor … vrije meningsuiting, zoals verwoord in artikel 19 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Volledige tekst van de Gemeenschappelijke Verklaring te lezen (Engels, Frans, Spaans, Russisch, Arabisch) www.article19.org