VSA militaire aanwezigheid in Duitsland en Nord Stream 2: een professor van het Duitse leger in Hamburg pleit ervoor de relatie Duitsland-VSA onder de loep te nemen. Refererend naar de toenemende conflicten tussen Washington en Berlijn meent professor Michael Staack dat “Duitse en Amerikaanse belangen” vandaag “op alle belangrijke domeinen uit elkaar groeien”. Waar bestaande belangenconflicten tot voor enkele jaren “in een breed spectrum van gemeenschappelijke interesses onder controle gehouden werden”, wordt dit van dag tot dag zeldzamer.

De reden voor de opiniemededeling van de Bundeswehr-politieke wetenschapper zijn de plannen van Trumps regering de Amerikaanse troepen (gedeeltelijk) uit Duitsland terug te trekken. Daar bovenop komen de sanctie-dreigementen bij de afwerking van de Nord Stream 2-pijplijn, die ook de Duitse staat zelf kunnen treffen, en andere geschillen zoals het conflict over het Internationaal Strafhof. Michael Staack raadt de federale regering aan een onafhankelijk antwoord voor te bereiden en rekening te houden met mogelijke “kosten”, zoals een permanent conflict met de VSA.

Het échte schandaal
Aanleiding voor de opiniemededeling van professor Michael Staack zijn de recent bekend gemaakte plannen van Trumps regering, die het aantal in Duitsland gestationeerde Amerikaanse soldaten met 9500 wil verminderen. Trump heeft het voornemen maandag bevestigd. Er is evenwel een heftig verzet in Washington, waar velen de mening toegedaan zijn dat de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Duitsland óók de Amerikaanse belangen dient (1). Of de gedeeltelijke terugtrekking uitgevoerd wordt of niet, protesteren nu ook sterk atlantisch-gezinde politici tegen de gangbare VSA-praktijken belangrijke beslissingen niet meer met elkaar te overleggen, maar zelfs vertrouwde bondgenoten voor voldongen feiten te plaatsen. “Zo gaat men niet met partners om,” stelde plaatsvervangend voorzitter van de CDU/CSU-fractie in de Bundestag. (2) Ook prof. Staack had een soortgelijke kritiek: “Het eigenlijke schandaal is niet de vermindering der troepen maar wel dat Trump de Duitse regering gedurende lange tijd niet officieel op de hoogte gebracht had van hetgene hij intussen in gang had gebracht”. (3) Wat betreft de “oude beschermingsfunctie” ziet de politicoloog niet meer als het voor de hand liggende: het is “uiterst twijfelachtig dat Rusland de NAVO wil aanvallen”.

NAVO’s Stoltenberg was het met b.g. in zover eens dat de Amerikaanse militaire aanwezigheid “ook goed is voor de VSA”:

Toenemende geschillen
Het debat over de vermindering van de in Duitsland gestationeerde Amerikaanse troepen is daarbij slechts één conflictpunt uit een groeiende lijst transatlantische geschillen. De strijd om het enorme Duitse overschot bij de handel met de VSA, die verleden jaar nog altijd meer dan 47 miljard euro bedroeg. Onveranderd is ook de heftige Amerikaanse kritiek op de Duitse militaire uitgaven, die niet de 2% van het Duitse BNP bedraagt.
Bij het begin van deze maand nog heeft Trump voor de zoveelste keer ermee gedreigd strafimporttaks op auto’s uit de EU te zullen heffen. Nu verlangt hij dat de EU de importtaks op kreeft uit de VSA afschaft – waarschijnlijk moet dit een verkiezingsgeschenk aan de Amerikaanse vissers voorstellen. (4)
Dan zijn er nog de principiële geschillen in de Iran, resp. gedeeltelijk de M.O.-politiek, en betreffende internationale organisaties. De Duitse regering wil handelsconflicten oplossen via de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en – indien nodig – beroep doen op het Internationaal Strafhof. Beide organisaties worden door Trump gesaboteerd.

Nord Stream 2
De laatste dagen heeft de strijd om de aardgaspijplijn Nord Stream 2 zich opnieuw toegespitst. De gasleiding verzekert Duitsland niet alleen goedkoper gas, ze draagt er bovendien toe bij de toegang van de BASF-dochterfirma Wintershall Dea tot de Russische reusachtig grote aardgasbronnen veilig te stellen en positioneert Duitsland als aardgasdraaischijf bij de verdeling van Russisch aardgas in West-Europa.(5) De Amerikaanse regering probeert sinds jaren de bouw van de pijplijn te beletten: ten eerste om rivaal Rusland een belangrijke inkomstenbron te ontnemen, ten tweede om concurrent Duitsland een engere Duits-Russische samenwerking te ontzeggen.
Momenteel wordt er in het Amerikaanse Congress aan een wet gewerkt, die de afwerking van de laatste 160 km pijplijn (totale lengte 1230 km) onmogelijk moet maken. Daarbij dreigt Washington niet alleen alle bedrijven met sancties, die op de een of andere manier bijdragen bij de laatste pijplijnafwerking – hetzij door concrete arbeid of financiering – maar ook – volgens de laatste stand van zaken – ook Duitse staatsinstellingen, die – eender op welke wijze – betrokken zijn, ook als het slechts om een stempel op een certificaat gaat. Mocht dit het geval zijn, als de Amerikaanse regering een bondgenoot “straft” omdat deze de eigen economische belangen als een goede huisvader dient (… iets dat Trump voor de VSA ongegeneerd voluit opeist…) dan is dit een “novum”, zoals beschreven in een verslag van het Duitse min. voor economie. (6) In Berlijn wordt over partijgrenzen heen steeds luider geprotesteerd.

“Niet met Europese belangen verenigbaar” Michael Staack, professor voor internationale politiek bij de Bundeswehr-Universiteit in Hamburg, tevens voorzitter van het wetenschappelijk forum voor internationale veiligheid aan de Bundeswehr-Führungsakademie, concludeert: “het beslissende criterium” bij de huidige transatlantische conflicten is dat niet langer – zoals nog tijdens de George W. Bush en Barack Obama presidentstermijnen – Duits-Amerikaanse “belangenconflicten in een breder spectrum van gemeenschappelijke interesses onder controle zouden kunnen gehouden worden”, maar wel dat “vandaag Duitse en Amerikaanse belangen bij alle belangrijke thema’s uit elkaar gegroeid zijn”. Daardoor is “een nieuwe situatie ontstaan. (7)

Men herinnere zich deze scène:

Men moet zich bv. realiseren dat de militaire bases in Duitsland een “draaischijf… voor operaties in het M.O. en Afrika, voor communicatie – men kan het ook “spionage” noemen – zijn… “ook in Duitsland”. Dit is “voor zover een probleem dat e.e.a. wat de VSA bij ons in Duitsland doen” “niet verenigbaar” is met “internationaal recht”, resp. met Europese veiligheidspolitieke belangen”.

“Sussen volstaat niet”
In tegenstelling tot alle andere vorige Amerikaanse regeringen, is “de Trumpregering” “bereid middelen tegen Duitsland in te zetten, die men normaal gezien gebruikt tegen tegenstanders en niet-bondgenoten”, stelt prof. Staack vast. “Tot op heden reageerde de Duitse regering t.o.v. Washington met een oppositionele, feitelijk sussende politiek”. De belangenconflicten zijn echter “intussen dermate groot dat het “quasi onmogelijk is, deze politieke lijn nog te volgen moest Trump herkozen worden”. Momenteel is er “een grote terughoudendheid een duidelijk positie tegen de VSA te formuleren”:… “men heeft altijd angst voor vergelding”.
Het wordt tijd “voor duidelijkheid i.v.m. de plannen der VSA” te zorgen; de Duitse overheid moet moet zich voorbereiden voor het geval Trumps politiek op 3 november bevestigd wordt”. Immers: dan is het nl. niet meer genoeg af te wachten en te sussen.” (8).

Prof. Staack vermeldt niet dat de buitenpolitiek van Trumps regering over partijgrenzen heen breed gedragen wordt. Dit geldt vooral voor maatregelen zoals deze tégen Nord Stream 2, die botsen tegen de Duitse belangen. Men kan ervan uit gaan dat een Amerikaanse regering, met een Democraat aan het hoofd, deze zal voortzetten.

Permanent conflict met de VSA
Afsluitend wijst Prof. Staack erop dat de door hem aangemoedigde “concentratie” van een “eigen Europese veiligheidspolitiek” ook “kosten” met zich meebrengt… “en niet uitsluitend financiële, maar vooral politieke”: nl. een permanent conflict met de VSA. (9)

1. https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/8300/
2. Unionsfraktionsvize kritisiert geplanten teilabzug von us truppen
3. Man hat bei Trump immer Angst vor Vergeltung
4. Trump droht erneut mit Zöllen auf EU-Autos
5. Erdgasdrehscheibe Deutschland
6. Empörung über Sanktionsdrohung Amerikas wegen Nord Stream 2
7. + 8 + 9. Trump Vergeltung

German foreign policy

U ziet en hoort de mening van een andere expert buitenlandse politiek, Josef Braml, over de zwakke houding van Europa. Hij raadt aan – zoals b.g. professor Michael Staack, ruggengraat te tonen en zich te verzetten tegen de dreigementen en chantage van wereldleiders, zoals bv. Trump.