We blijven drie dagen in Moskou. Het warenhuis Gym/Gum op het Rode Plein wordt eerst bezocht vermits men daar geld uit de muur kan halen of wisselen bij een bank. En voor een sanitaire stop. Voor de meesten van onze groep de eerste gelegenheid om aan roebels te geraken vermits slechts enkelen het wisselloket in de luchthaven, bij de bagageband, opgemerkt hadden. De wisseltarieven kunnen enorm verschillen: niet alleen de koers maar ook de soms gedurfde commissie. Richtlijn: 1 euro = 70 roebel. Of 100 roebel = 1.53 euro. Ongeveer.
Gym/Gum is alles wat het ideaalbeeld van het communisme niet was. Decadente verspilzucht voor de rijken. De doorsnee Moskoviet zal daar zijn boodschappen niet doen. De doorsnee toerist ook niet. Bij elke winkel staat een veiligheidsagent in een strak pak.
Het Kremlin is zoveel meer dan we verwacht hadden. Prachtig, groots! Wegens een conferentie – het is niet duidelijk welke – mogen we een imaginaire streep niet overschrijden naar bepaalde overheidsgebouwen. En ze zijn daar streng: op regelmatige afstand staat een veiligheidsambtenaar – politie, leger of privé? – die gewapend met een fluitje een overmoedige of niet oplettende toerist terug tot zijn groep sommeert. Twee meter verwijdering is genoeg om het fluitconcert in gang te zetten. Gelukkig dat onze groep voorzien is van een audiosysteem met oortjes waardoor de gids op een gewone geluidssterkte kan praten en je niet gestoord wordt door andere audio-invloeden.
Via dit bruggetje kan u alle mogelijkheden van een Kremlinbezoek bekijken (Engels). Ga met uw muis over de gebouwen in het plan en ontdek wat erachter zit. Indrukwekkend, al hebben we zo onze bedenkingen bij het moderne betonnen gebouw – het Staats-Kremlinpaleis – (1959-1961), gebouwd in opdracht van Chroetsjov voor partijcongressen, waar nu allerhande opvoeringen en evenementen georganiseerd worden (6000 zitjes), dat vloekt bij historisch erfgoed. We ontdekken de grootste klok, de zgn. Tsarenklok van 200 ton, die nooit geluid werd, vermits ze – toen ze na het gieten snel gered moest worden van een verterende brand, nog niet genoeg afgekoeld was om het koele bluswater te weerstaan en vervolgens een stuk van 11 ton afbrak, en het grootste kanon uit 1586, 40 ton zwaar, dat nooit geschoten heeft. Mooi voor een foto, dat wel. De kerken of kathedralen (onze gids noemt elke kerk een kathedraal) zijn indrukwekkend: goud is alom aanwezig. En fresco’s. En iconen. En beelden. En graven. Kortom: één en al geschiedenis. De tragiek van Rusland. In de loop der volgende dagen zullen we versteld staan van het leed dat het Russische volk in de loop der eeuwen heeft moeten verduren en iedereen van onze groep heeft dezelfde bedenking, nl. begrip voor de Russische revolutie (… en de Franse). Een dergelijke mate van ongelijkheid moet op de duur tot een uitbarsting komen. Over oorlogen en bezettingen hebben we in lang vergeten geschiedenislessen gehoord, maar ons nooit gerealiseerd hoe erg, hoe ingrijpend deze in Rusland wel waren. WOII wordt weliswaar niet verzwegen maar ook niet breed uitgesmeerd. In schril contrast met… Napoleons Ruslandveldtocht en de landbezettingen van Polen en Finnen. Rusland was (… en is) nu eenmaal ver van ons bed. Onbekend en onterecht onbemind.
We kunnen onmogelijk elk paleis, elke kathedraal beschrijven. We vermelden wel nog de kathedraal van de aartsengel Michael (Archangelslki Sobor), de kerk waar eeuwenlang de tsaren trouwden, gekroond en begraven werden. Het eerste bouwsel werd in 1333 opgericht. De huidige kerk herbergt 47 grafmonumenten; de resten van Ivan de Verschrikkelijke liggen – onzichtbaar – achter de iconostase. Peter de Grote besloot – nadat hij Sint Petersburg tot hoofdstad van Rusland had benoemd – met deze gewoonte te breken; hij en zijn opvolgers delen hun eeuwige rust in de stad die naar hem genoemd werd. Opvallend is het graf van de tsarewitsch, de jonge kroonprins Dmitri, zoon van Ivan de Verschrikkelijke, die in Uglich vermoord werd. We vernemen dat de hoge grafzerken, de meesten in witte marmer, hol zijn; de lichamen liggen onder de vloer – echter niet in een crypte – begraven.
We eten ‘s middags in het Hard Rock Café. Lekker eten, dat wel, maar de bediening kent – zoals we overal zullen merken, quasi geen andere talen. We komen hier nog op terug. Om een beeld van de vermaarde metro te krijgen, maken we een ritje door de bekendste metrostations. Nergens ter wereld kan je dergelijke stations bewonderen.
En dan is de dag om. Morgen staat er meer Moskou op het programma.