Tchaikovsky: het Zwanenmeer met het Kirov Ballet

Vandaag worden jullie verwend: een symbiose van  muziek en dans.

Het is een duidelijk bewijs van de grote kwaliteit van’ Het Zwanenmeer’ dat dit ballet de vele beproevingen en manipulaties overleefde gedurende zijn veelbewogen leven. Het keizerlijk theater had het werk eind mei 1875 besteld. Tschaikovsky aanvaardde de opdracht graag, deels omdat hij in financiële nood verkeerde, deels ook omdat hij – zoals hij aan Rimsky-Korsakov schreef – “lang de wens had gekoesterd om zich eens aan dit soort muziek te wagen”.

Zo ontstond zijn eerste lange ballet dat een grote muzikale samenhang vertoont; meestal ging het vroeger om een reeks losse dansen op basis van een heel vage handeling. Zwanenmeer is geconstrueerd als een serie quasi symfonische delen die worden bijeen gehouden door een systeem van thema’s en toonaard structuren. Tschaikovsky’s briljant georkestreerde verhaal vloeit heel logisch voort en bevat meer pakkende melodieën dan welk van zijn andere werken ook.

Toch had de eerste opvoering in 1877 had slechts matig succes; de critici vonden de vorm en de muziek wel heel oorspronkelijk, maar beschouwden het geheel ongeschikt om op te dansen. Petipa, de belangrijkste choreograaf uit die tijd en Drigo als balletcomponist uit de oude school, trachten het werk te herzien. Maar men bleef het ondansbaar achten. Wel bleef het werk tot 1883 op het repertoire in Rusland, maar al in die tijd onderging het allerlei grove misvormingen door diverse andere choreografen. Op zeker ogenblik was zelfs bijna een derde van Tschaikovsky’s muziek vervangen door balletmuziek van anderen. Pas twee jaar na ’s componisten dood werd een echte succesvolle productie op het toneel gebracht en nu wordt het ballet terecht beschouwd als een meesterwerk. Dienovereenkomstig wordt het door dansers zowel als publiek gekoesterd.

Yulia Makhalina danst Odette / Odile – Igor Zelensky neemt prins Siegfried voor zijn rekening.