Kunstroof laat gebrek aan beschaving zien

Bij een persconferentie in Boekarest op 8 augustus worden de uit Rotterdam gestolen kunstwerken getoond (foto) en bevestigd dat ze moedwillig verbrand zijn.

Roemenen hadden al geen al te beste reputatie in West-Europa, maar door het stelen en vernielen van schilderijen uit de Rotterdamse Kunsthal is hier helemaal weinig van over. Het laat een onoverbrugbare kloof zien tussen beschavingen en verklaart waarom West-Europa de grenzen wil sluiten, schrijft een Roemeense politocologe, Alina Mungiu-Pippidi.

De afgelopen jaren heb ik vaak verhalen gehoord over ontsporende treinen in West-Europa en horen beweren dat het tegenwoordig riskanter is geworden om per trein te reizen dan per vliegtuig. Eén van de redenen voor deze ontsporingen is dat bepaalde Europese burgers, Roemenen, de koperen leidingen uit het spoor halen en verkopen.

Een ongeluk is dan vrijwel onafwendbaar en de daders beseffen dan ook heel goed er door het stelen van deze – dure – leidingen om ze voor een habbekrats te verkopen, gewonden kunnen vallen.

Als we vervolgens lezen dat het eveneens Roemenen waren die hebben geprobeerd schilderijen van Matisse, Gauguin enz. met een waarde van in totaal 18 miljoen euro voor 400.000 euro te verpatsen, en dat ze, toen dat niet lukte, de schilderijen gewoon maar hebben verbrand om niet te worden ontdekt, lijkt dit bij lange na niet zo asociaal als het stelen van koperen leidingen.
De wrevel neemt toe
Toch is dat niet zo. De zaak van de schilderijen die werden gestolen uit de Rotterdamse Kunsthal met behulp van een simpel tangetje, vervoerd in kussenslopen, te koop gezet op Facebook en uiteindelijk verbrand in een kachel, terwijl de dieven al waren opgepakt, toont aan hoe kwetsbaar de geciviliseerde wereld is tegenover barbaarse invasies.

Matisse, Gauguin en Picasso hadden geen schijn van kans tegen Moise George, bijgenaamd “George de dief”, de heler van de gestolen schilderijen, en evenmin tegen de criminele bendes die met en voor hem werken.

Samenlevingen ontwikkelen zich steeds meer al naar gelang de normen en waarden van de meerderheid van hun burgers dan via politie en justitie die criminaliteit de kop moeten indrukken en die in de loop van de tijd milder worden.

Maar wat gebeurt er dan als samenlevingen met elkaar in contact komen die zich in verschillende stadia van ontwikkeling bevinden? Dan kunnen er bij wijze van spreken microscopen gestolen worden om ze als hamer te gebruiken, meesterwerken ontvreemd om vervolgens achteloos emmers crème fraîche mee af te dekken, en koperen leidingen weggehaald, waarmee het leven van duizenden mensen op het spel komt te staan.

En de wrevel neemt toe, omdat er voor dergelijke samenlevingen geen weg terug meer is: ze kunnen moeilijk de klok terugdraaien naar vroegere repressiemaatregelen. Dit heeft tot gevolg dat hun burgers bang worden voor de nieuwkomers, een hekel aan ze gaan krijgen en dat ze gaan stemmen op partijen die de grenzen willen sluiten. Als de Schengenzone niet bestaan had, hadden de [vermeende dader van de diefstal] Radu Dogaru en zijn bende nooit vijf langsgrenzen kunnen passeren zonder dat iemand ze tegenhield. Kortom, dit leidt ertoe dat burgers racisten worden.

Onvoldoende sociale controle
In een land als het onze [Roemenië] wonen allerlei mensen, net als in Nederland en Burkina Faso. Ik ontmoet regelmatig Roemenen die Westerse musea bezoeken of die op een eerlijke manier de kost verdienen, in Nederland of elders, en die daar door iedereen om worden gewaardeerd. Het verschil tussen Burkina Faso, Roemenië en Nederland zit hem in het niveau van sociale controle, die alleen in het laatste land een hoogontwikkeld stadium heeft bereikt.

Natuurlijk is Roemenië niet het ergste land ter wereld. We onderschatten de positieve erfenis van het communisme schromelijk, het feit dat er geen wapens zijn en dat geweld in de openbare ruimte redelijk onder controle wordt gehouden vergeleken met landen als Brazilië of andere landen van een vergelijkbaar ontwikkelingsniveau.

Maar Roemenië is evenmin een goed land. We hebben in onze historische evolutie nog altijd een onvoldoende niveau van sociale controle weten te bereiken. We hebben weliswaar meer liefhebbers van Matisse per honderdduizend inwoners dan Burkina Faso. Maar toch zijn we niet in staat om dezelfde standaarden te voeren als in het Westen.

Het is deprimerend om te zien dat West-Europeanen die nu onze kant op komen, aangezien die sociale controle hier niet bestaat, zich uiteindelijk verlagen tot ons niveau. Omgekeerd, als onze geciviliseerde medeburgers [Roemenen] emigreren, dan is er niets aan de hand omdat ze direct integreren in de meer ontwikkelde samenlevingen van het land van hun keuze.

Vaarwel Schengen (alweer)
Uiteraard gaat het hier om een ingewikkeld evenwicht tussen enerzijds het aantal immorele mensen, waarvan er teveel van zijn om sociale controle te hebben onder andere alle betrokkenen bij de zaak van de schilderijen – de moeder van Radu Dogaru, zijn tante en haar vriendin, die het idee opperden om de schilderijen te verbranden en dat ook hebben uitgevoerd; de gangsters zelf; en zelfs de expert die adviseerde om de schilderijen terug te geven maar niet de politie waarschuwde. Dat aantal is domweg te groot om te controleren. En anderzijds het zwakke optreden (en anders vaak de corruptie) van controleurs.

Hoe kan het Onderzoeksbureau voor de georganiseerde misdaad en terrorisme nu pronken met een zaak waarin schilderijen van onschatbare waarde werden verbrand, terwijl de verdachten vier dagen daarvoor al waren aangehouden? Schilderijen die bovendien eerder al tweemaal op verschillende plekken werden begraven en weer opgegraven en uiteindelijk zijn beland in de kachel van de moeder van de hoofdverdachte.

Wat hebben ze dan al die tijd eigenlijk gedaan? En hoezo is het feit dat ze de domkoppen te pakken hebben gekregen die openlijk via Facebook discussieerden over details van hun buit een “grote overwinning voor de staat”, terwijl ze lieten gebeuren dat de schilderijen die ze hadden moeten terugvinden werden vernietigd?

Ik vraag me af welk lobbybureau in West-Europa nu nog in staat is om de gevolgen te doen vergeten van de volksvrouw die gebogen staat over de kachel waarin Monet, Picasso en de overige kunstwerken branden, gedreven door moederliefde en andere, vergelijkbare ‘verheven’ gevoelens…

http://www.presseurop.eu/nl/content/article/4045131-kunstroof-laat-gebrek-aan-beschaving-zien  –  http://www.romanialibera.ro/