Komiek en acteur Wladimir Selenskij slaagde erin zich tot president van Vrfstdts protectoraat Oekraïne te laten verkiezen met een overweldigende 73%. Je moet als kiezer (on)redelijk wanhopig zijn om – we maken even een (on)eerbiedige vergelijking – de voorkeur te geven aan bv. een Jacques Vermeire boven een Karel De Gucht. De ooit door het westen bejubelde Poroshenko staat zijn kroon niet zomaar af. Op de troonsbestijging van Selenskij is het nog enkele weken wachten en in oktober worden er verkiezingen voor de Werchowna Rada – het parlement – georganiseerd.
Het grote debat tussen de twee presidentskandidaten in het Olympiastadion te Kiev leidde tot niets. Selenskij kwam, zag en overwon. Hij moest eigenlijk niets zeggen. Poroshenko had geen enkele kans. De nieuwe keizer hoefde zelfs geen kleren. De Oekraïeners willen “change”, meer geld in het laatje, paal en perk zetten aan de corruptie, een einde van de oorlog tegen hun landgenoten in het oosten van het land en betere relaties met Rusland.
Selenskij geniet momenteel de status van redder des vaderlands, die alle problemen van de tafel zal vegen. Dit hoewel hij tijdens zijn campagne geen concreet programma voorgelegd heeft. Slechts gratuite beloftes waarmee hij geen kwaad kon doen: armoede en corruptie bestrijden, de toenaderingskoers met de EU behouden en het conflict met Oost-Oekraïne d.m.v. de Minks-verdragen oplossen. Beloftes die zijn voorganger ook deed. Valt niet echt op. Beloftes doen het altijd goed. Nieuw is echter dat Selenskij een referendum wil houden over een NAVO-lidmaatschap en de immuniteit der volksvertegenwoordigers, president en rechters wil afschaffen. Populistische prietpraat, zal je denken. We zien het parlement hiermee nog niet instemmen.
Vooral dan omdat de toekomstige president geen rugdekking in het parlement heeft. Bij zijn troonsbestijging (3.6.19) zal er geen enkele vertegenwoordiger van zijn partij “Dienaars van het volk” in de Werchowna Rada zetelen. Tot de parlementsverkiezingen van 27 oktober zal Poroshenko, wiens partij 1/3 van de zetels heeft en samen met de nationaal-conservatieve “Volksfront” een regeringsmeerderheid vormt, aan de touwtjes trekken. En die heerschappen zullen hem niet met fluwelen handschoenen aanpakken. Elk woord, elke uitlating zal op een juweliersweegschaaltje op het “staatsverraad”gewicht beoordeeld worden. Kwestie van de pro-westerse koers en daarmee verbonden financiële bronnen niet in gevaar te brengen. Selenskij zou weliswaar vervroegde verkiezingen kunnen afdwingen, maar de om hun eigen belangen vrezende parlementairen zouden onmiddellijk tegenmaatregelen nemen en een afzettingsprocedure tegen hem in gang zetten.
De nieuwe president is aangewezen op de steun van het parlement. Het volk heeft grote verwachtingen. Je kan nu al voorspellen dat hij niet daaraan zal kunnen voldoen. Poetin zal hem ook niet ontzien. Met zijn aankondiging dat Oekraïeners in de toekomst gemakkelijker de Russische nationaliteit kunnen krijgen kreeg Selenskij al een voorsmaakje van de politieke grote-mensen-wereld. Selenskij repliceerde de voorzet met een zelfde belofte, maar dan omgekeerd. Poetin – niet zonder enige zin voor humor – antwoordde in een verzoenend toontje: “Als u de Russen in Oekraïne de nationaliteit verleent en wij doen dat met de Oekraïeners in Rusland, zullen we tamelijk snel op een gemeenschappelijke noemen komen.”
Voor Selenskij is het dansen op een slappe koord; enerzijds wil hij toenadering tot Rusland, anderzijds sprak hij eerder oorlogstaal na zijn verkiezing. Het is afwachten of hij de Poroshenko-koers, die de Russische taal in Oekraïne wil doen uitdoven, zal volgen. Noteer daarbij dat 1/3 van de Oekraïense bevolking Russisch als thuistaal spreekt, oorspronkelijk ook Poroschenko en Selenskij. Het oosten en zuiden van Oekraïne zijn overwegend Russischtalig.
De geruchtenmolen draait op volle toeren. Ook te wijten aan het feit dat Selenskij nog geen kabinet heeft voorgesteld. Zijn entourage zou uit “change”-voorstanders, uit medewerkers van zijn tv-productiebedrijf en uit medestanders van de oligarch Igor Kolomojskij bestaan, iets dat niet door iedereen op applaus onthaald wordt. De momenteel in Israël wonende Kolomojskij geldt als oligarch die over lijken gaat. In 2014 richtte hij als instrument voor de strijd tegen Rusland de vrijwilligersbaltaljons „Dnipro“ en „Asow“ op.
Hij werd in 2014 gouverneur van zijn thuisbasis, de regio Dnipropetrowsk. Een jaar later kreeg hij ruzie met Poroschenko, die hem vervolgens de laan uitstuurde. In 2016 werd zijn “privaatbank” genationaliseerd (intussen door de rechtbank teruggedraaid maar even goed failliet verklaard) omdat Kolomojskij en zijn zakenpartners 5 miljoen dollar zouden vervreemd hebben. En nu is het bijltjesdag: Kolomojskij heeft nog wel enkele rekeningen te vereffenen met “zijn” voormalige president.
Selenskij mag rekenen op bescherming van Kolomojskij’s lijfwacht en er wordt verwacht dat Kolomojskij’s jurist, Andrej Bogdan, in het toekomstige presidentiële kabinet een plaatsje zal toegeschoven krijgen.
Tegenover Kolomojskij staan andere oligarchen zoals Rinat Achmetow, Igor Kolomojskij, Viktor Pintschuk, Dmitrij Firtasch en ook Julia Timoschenko en Petro Poroschenko zelf. Hoe denkt Selenskij hun invloed in te dammen? In één van zijn magere programmapunten heeft hij een oplossing bedacht: voor een luttele 5% belasting kunnen ze hun eigendom legaliseren. Eigenlijk een belediging, niet omwille van de veronderstelling dat ze zich zouden laten omkopen maar wel dat ze dit voor slechts 5% zouden laten gebeuren.
De kiezers zullen er het hunne wel van denken. Als ze ten minste ooit te weten komen wat er achter de schermen bekokstoofd wordt. Selenskij is naar alle waarschijnlijkheid ook geen onbeschreven blad; als succesrijk ondernemer heeft hij onroerend goed in het buitenland. Hoewel hij zelf tot de financiële elite van het land behoort, belichaamt hij wel een nieuwe generatie. Laten we niet vergeten dat hij niet slechts een komisch acteur is, maar bovendien ook jurist. Misschien lukt het hem zelfs het corrupte Oekraïne naar een parlementaire republiek te leiden…
Ook al zijn we bovenaan ietwat oneerbiedig en zelfs lacherig begonnen, toch is het tezelfdertijd hoopgevend dat een tv-komiek de presidentsverkiezingen kon winnen. Waarmee we hiermee absoluut geen lans willen breken voor Jacques Vermeire als premier van het land b. Zelfs niet als Karel De Gucht de enige andere kandidaat is.