Goede Vrienden,

De mens wordt een ‘microkosmos’ genoemd, een universum in het klein. In het joods-christelijk geloof is de schepping een loflied aan de Schepper. Een statige eiken boom is de afstraling van Gods majesteit en een kleurige roos is de weergave van Gods oneindige schoonheid. Zo zijn alle schepselen samen als het ware een orkest dat lof brengt aan God. Maar een orkest heeft een dirigent nodig en dat is de mens.  Hij is het enige schepsel dat bewustzijn heeft. De rest van de schepping is onbewust en brengt eer aan God gewoon door te zijn wat het is. De mens is geroepen om dit alles in een welbewuste lofzang aan te bieden. Zo werd Adam geschapen, met de opdracht overvloedig te genieten en te eten van de boom van het Leven en van alle andere vruchtbomen maar in eerbied voor God, wiens beeld hij is. Van de boom van kennis van goed en kwaad – wat alleen God toekomt – mocht hij niet eten. En wat deed hij? In plaats van te genieten van alle vruchten en Gods afgevaardigde te zijn voor heel de schepping, wilde hij, door de duivel verleid, god zelf zijn, waaruit alle tragische gevolgen voortkwamen. Telkens zien we hoe God nieuwe mogelijkheden zoekt om de mens te redden. God heeft dan zijn oorspronkelijk plan aangepast en een verlossing voorzien opdat de mens terug zijn waardigheid en geluk zou krijgen. Zo wordt in het woord Ad’m reeds de opgaande lijn van de heilsgeschiedenis samengevat: a = Adam, d = David, m = Messias.

Een orkest kan maar een uitvoering geven met partituren die worden gespeeld. En zoals we reeds zeiden, alle schepselen voeren hun eigen partituur uit op onbewuste wijze, terwijl de mens geroepen is om deze lofzang als een welbewuste hulde aan God, Vader en Schepper  aan te bieden. Welnu, het boek van de psalmen is als een partituur van een prachtige lofzang, die wacht om uitgevoerd te worden.

Laat dit een ietwat lange inleiding zijn om aan te kondigen dat we de pracht van het boek van de psalmen willen tonen. De psalmen werden het hoofdbestanddeel van het officiële gebed van de Kerk, het getijdengebed. Uiteraard moeten we een aantal technische gegevens meedelen maar we willen ons niet verliezen in wetenschappelijke discussies. Onze hoofdbedoeling is het enthousiasme van het geloof van de christenen van alle eeuwen doorgeven. Waar dit vuur nog niet brandt, willen we het ontsteken en waar het reeds brandt, willen we het hoger doen oplaaien.

Het woord psalm komt van het Griekse woord “psalmos” en verwijst naar het doen trillen van de snaren van een muziekinstrument. En het werkwoord “psallein” betekent: het knijpen van de snaren of ook het trekken van de pees van een boog. Het Hebreeuwse woord “mismor” betekent “zang” en met “sefer tehilim” wordt het boek van de lofzangen of psalmboek bedoeld. Psalmen moeten dus gezongen worden. Ze zijn als partituren die door ieder van ons op eigen wijze worden uitgevoerd. En onze gezangen nu hier op aarde zijn een voorbereiding op de volmaakte symfonie bij de voltooiing in de nieuwe schepping.

De joodse Bijbel die wij als christenen hebben overgenomen en erkend als Woord Gods, wordt in drie delen ingedeeld en samengevat met het woord “Tanach”: T = Tora. N = neveiem (profeten) en ch = ketuviem (geschriften). Welnu, het belangrijkste van het derde deel, de “geschriften”, is het boek van de psalmen. Het is het meesterwerk van het gebed in het Oude Testament. En zoals Jezus, het mens geworden Woord van God, de volheid van de openbaring is, zo moeten we ook de psalmen lezen in het licht van Jezus’ leer en leven. In Hem komt de diepste betekenis van de psalmen tot uiting. In de Nederlandse uitgave van het Getijdenboek, Gebeden voor elke dag, (1990), staat boven iedere psalm de korte inhoud aangegeven, in het zwart gedrukt, en daaronder de christelijke betekenis, in het rood. Er is overigens een verrassing verbonden met de uitgave van de Nederlandse vertaling van het Getijdenboek. Het Tweede Vaticaans Concilie, dat in 1964 eindigde, had de hervorming van “het  breviergebed” voorgeschreven. In de verschillende wereldtalen verscheen de volgende jaren het herwerkt “brevier”. Het Nederlandse brevier is pas ruim 25 jaar later gedrukt. Waarom heeft dit zo lang geduurd? De Nederlandse taal bestrijkt maar een beperkt gebied. Bovendien waren inmiddels een groot aantal religieuzen en priesters uitgetreden. Wie gaat dan nog een brevier kopen? Tot ieders grote verrassing was het Nederlandse Getijdengebed toch een groot succes. Blijkbaar waren er vele gewone lekengelovigen die het kochten en gebruikten, wat we van harte willen aanraden. Als je daarbij even de inleiding leest, die in een afzonderlijk deeltje is uitgebracht, weet je hoe je dit brevier kunt gebruiken en begrijp je dat er voor ieder moment van de dag een aangepast gebed voorzien is.

De heilige Athanasius van Alexandrië (373) vat in een brief aan Marcellinus de betekenis van het psalmboek samen in vier eigenschappen:

1) Het is een Bijbel in het klein. Hierin vinden we alles wat we verder in gans de Schrift lezen; 2) Het drukt alle mogelijke menselijke ervaringen en gemoedsgesteltenissen uit zodat we in het psalmboek ons helemaal kunnen terugvinden; 3) Allen die in Christus geloven hebben doorheen de eeuwen de psalmen gebruikt voor hun persoonlijk én gemeenschappelijk gebed, het is het gebed van de “gemeenschap van de heiligen”; 4) Het psalmboek is een zuivere spiegel, waarin we onszelf zien, de schepping en God.

En ziehier wat de heilige Ambrosius (+ 397) schrijft als commentaar op de eerste psalm, wat eigenlijk een prachtige uitleg is over de psalmen in het algemeen: “De psalm is het loflied van het volk van God, de verheerlijking van de Heer, de lofzang van de gemeenschap, het roepen van de hele mensheid, de instemming van het heelal, de stem van de Kerk, de welluidende belijdenis van het geloof, de totale overgave aan de goddelijke macht, de zalige vrijheid, de roep van het geluk, de echo van de vreugde. De psalm verzacht de toorn, heft het verdriet op en verlicht de smart. ’s Nachts een wapen, overdag een leer. Schild in de vrees, feest in heiligheid. Evenbeeld van de stilte, waarborg voor vrede en eendracht. Aan het begin van de dag klinkt de psalm op, aan het eind van de dag weerklinkt hij opnieuw”.

Het boek van de psalmen is het meesterwerk van het gebed, zowel persoonlijk als gemeenschappelijk, in het Oude Testament. Het lijden en de moeilijkheden in het leven van afzonderlijke personen of van de gemeenschap hoeven hierbij geen beletsel te zijn. Hoe sterker de snaren van een harp of citer gespannen zijn, hoe zuiverder de klank die er uit voortkomt. De psalmen zijn  het gebed van heel de schepping en vooral van alle mensen van alle tijden. Ze zijn als de ademhaling van de afzonderlijke gelovige, van de Kerk en van de schepping.  (Volgende keer: psalm 1 en 2)                                                                       

P. Daniel, Mar Yakub, Qâra, Syrië, 20.1.23

Flitsen

Twee verlaten en verwaarloosde  kinderen, Ghadir en Angi (Angelina), 3 en 4,5 jaar, broer en zus uit Rableh, werden maandag bij ons gebracht door een diaken en een zuster. Ze waren voor kerstmis al bij ons geweest om kennis te maken. Nu zullen ze, als God het belieft, voorgoed blijven of zo lang het nodig is. Een merkwaardig verschil met andere kinderen. Wanneer kinderen zich kwetsen beginnen ze gewoonlijk hevig te huilen en roepen op hun mama.  Bij deze kinderen zie je wel tranen maar hoor je geen luid wenen en geen roepen om mama. Ze hebben in hun jong leven nooit een mama gekend die hen in nood ter hulp komt, daarom heeft roepen op mama geen zin. Iedereen in de gemeenschap zal meehelpen om hen de nodige aandacht te geven,  ook de andere kinderen. Met de diaken werd dan de byzantijnse Eucharistie gevierd, wat altijd plechtig is. In de oosterse kerk zijn diakens liturgisch erg goed gevormd. Deze diaken zal over ongeveer veertien dagen tot priester worden gewijd.