“De zomer van 1963. Mijn eerste televisieherinneringen. De begrafenis van Johannes XXIII. Mijn moeder weent. Iets later de nederlaag van Rik Van Looy op het wereldkampioenschap in Ronse. Mijn grootvader klopt met zijn blote vuist de tafel in twee. Bij wijze van spreken. Zijn vloek was niet … bij wijze van spreken.
Mijn keuze is gemaakt. Ik word supporter van Van Looy, en lees een keer of tien de heldenboekjes van televisiereporter Fred De Bruyne: ‘Rik Van Looy is geen kampioen, hij steekt er een kopje bovenuit’. Van een vroegere concurrent als De Bruyne kan je moeilijk een groter compliment krijgen.
Rik had net de Tour van 1962 niet kunnen winnen door een zware valpartij. Maar het jaar daarna, nog voor het WK van Ronse, had hij de groene trui behaald, en reed hij zowat het hele peloton bij herhaling aan flarden. Legendarisch was wat hij deed op weg naar Aurillac in dat jaar. Zowat vijftig kilometer alleen op kop, met de besten die achter hem joegen.
Toen ik ‘debuteerde’ als supporter had Rik bijna alle klassiekers gewonnen – de meeste nog in de jaren ’50. De twee topkoersen die hem nog van de meet hielden waren Parijs-Tours en de Waalse Pijl. Bij elke koers zat ik op het puntje van mijn stoel. Ik spurtte van school naar huis om het einde op televisie of radio mee te maken. Zou Rik weer? Winnen? Ik zag wel dat het moeilijker werd. In het begin nog niet door de concurrentie van Merckx –die werd pas hevig vanaf 1966, maar Rik was al 30 in 1963 en toen begon ik pas te begrijpen waarover het ging.
De ‘keizer’ won voor de derde keer Parijs-Roubaix in 1965. Dan in 1967 een nog ontbrekende klassieker, Parijs Tours, in een lange spurt.
Rik kon erg goed tegen de hitte en had een heel groot hart, ook letterlijk. Niet te verwonderen dat hij op zo’n hete dag, na een ontsnapping, in een spurt met twee de Waalse Pijl op zijn naam schreef. Dat was de laatste klassieke koers die op zijn palmares ontbrak. We zijn 1968. Opdracht volbracht zou je denken.
Dan ken je Rik niet. Hij wilde in Imola in 1968 het WK een derde keer winnen. Rik II Van Looy wilde het record van Rik I Van Steenbergen evenaren. Het was warm. Rik ging zeer vroeg aan de haal. Ik luisterde op een klein draagbaar radiotoestelletje, want mijn grootmoeder wilde naar de processie in Tongeren. ‘Die gaat maar eens om de zeven jaar uit, jongen’. Rik werd ingehaald en Adorni won. Ik was er diep ongelukkig van.
Rik gaf zich nog niet gewonnen. In de Tour van 1969 won hij de etappe naar Nancy na een solo-ontsnapping van 100 km. Aan een gemiddelde van 40,4 km. Zo kon hij nog eens meedoen aan het WK, ditmaal in Zolder. Zonder te winnen. Harm Ottenbros won de millimeterspurt van Julien Stevens.
Rik is voor velen een voorbeeld geweest. Hij had stijl. Was Kempisch bescheiden, maar zelfbewust en zeker van eigen kunnen. Hij trainde toen al in Italië, en had een hele ploeg rond zich gebouwd. De Rode Garde van Solo. Zijn legendarische vrouw Nini en zijn kinderen waren zijn baken van rust.
Rik bleef in koers zolang hij kon schitteren. Werden de dagen waarop dat kon zeldzamer, als het kon, was het mooi om zien. Kreeg hij niet het respect dat hij verdiende, dan liet hij dat voelen. Hij wist best wie groter zou worden. Maar hij plooide zich dubbel om de lat voor de komende generatie hoog genoeg te leggen. Toen zijn fiets eenmaal aan de haak hing, gaf hij raad en daad aan jongeren in zijn wielerschool. Reuzen worden groot op de schouders van reuzen.
Rik is er nu niet meer. Toch bedankt nog, Rik, voor die handtekening die ik als kleine jongen van je kreeg op de Schaal Sels in Merksem. Het was de moeite van het wachten meer dan waard.”
