Wie was Sint Silvester?
Het oudejaarsfeest is niet een feest dat voortkomt uit het christendom. Al bij de Germanen en bij de Romeinen werden rond deze tijd van het jaar feesten gevierd, bijvoorbeeld het midwinter-feest en de Saturnaliën. De katholieke kerk heeft door de tijd heen geprobeerd grip te krijgen op de oudejaarsvieringen, die weinig te maken hadden met het christendom. Tot op zekere hoogte is dit gelukt: in veel Europese landen staat het oudejaarsavond bekend als het Sint Silvester feest. Wie was Sint Silvester en waarom wordt hij met oud en nieuw vereerd?
Veel informatie over Silvester is er niet. Zo is onbekend in welk jaar hij geboren werd. De eerste beschrijving komt voor in het Liber Pontificalis uit de zevende of achtste eeuw. Daar valt te lezen dat Silvester de zoon was van een zekere Romein genaamd Rufinus. We weten dat Silvester paus was van 314 tot 335 na Christus, tijdens de heerschappij van de Romeinse keizer Constantijn. Tijdens het pausschap van Silvester werden in Rome belangrijke kerken gebouwd door keizer Constantijn, zoals de Sint-Jan van Lateranen en de Oude Sint-Pietersbasiliek, beide in Rome. Tijdens zijn pausschap vond ook het Concilie van Nicea plaats. Silvester ging akkoord met de hier genomen beslissingen, maar was zelf niet aanwezig bij het Concilie.
https://youtu.be/9V2MIz9lqn8
Sylvester 1 (links) en Constantijn de Grote; fresco in de Sylvester-kapel in de kerk van de Santi Quattro Coronati te Rome
Ook na zijn dood was paus Silvester belangrijk. Er ontstond een verhaal over zijn relatie met keizer Constantijn, dat naar voren komt in de Donatio Constantini. De Donatio Constantini (originele Latijnse tekst en Engelse vertaling) was een (vervalst) document waarin keizer Constantijn zeggenschap over Rome en het westelijke deel van het Romeinse Rijk aan de paus gaf. De relatie tussen Silvester en Constantijn is hierin belangrijk. Paus Silvester zou Constantijn genezen hebben van lepra. Volgens het verhaal bevestigde Constantijn vervolgens dat de bisschop van Rome boven alle andere bisschoppen stond. Ook leidde de keizer het paard van de paus, waarmee hij zich ondergeschikt aan de paus opstelde. Hoewel dit een onschuldig verhaal lijkt, komt uit de symboliek in het verhaal naar voren dat de paus verheven is boven alle wereldlijke machthebbers, zelfs de keizer. De paus is superieur aan de keizer, en heeft zelfs de macht die af te zetten. Conflict tussen geestelijke en wereldlijke machthebbers zou nog vaker voorkomen, zoals tijdens de Investituurstrijd.
Silvester overleed op 31 december 335. Hij wordt in zowel de katholieke als de orthodoxe kerk vereerd als heilige en is patroonheilige van onder andere het nieuwe jaar. Zijn feestdag is bij de katholieken op 31 december, bij de orthodoxen op 2 januari. In sommige delen van Europa en in Noord- en Zuid Amerika staat Oudejaarsavond hierom bekend als Silvester.