Rotterdam: De échte sloop kwam pas na de oorlog
Rotterdam, 14 mei 1940. Zowel de datum als de stad zullen nooit worden losgezien van het nazibombardement op de stad. Met bijna duizend burgerslachtoffers en tachtigduizend nieuwe daklozen was het ook een gigantische ramp. Maar de stad lag nog niet in as. Wat maar weinigen weten is dat het Rotterdamse stadshart gered had kunnen worden. De overheid had echter andere plannen.

De grote schade van de oorlog en de grote armoede die er daarvoor al was in Nederland zijn geen excuus voor het uitblijven van traditionele herbouw, er was een vooropgezet plan om alles radicaal te slopen.

Volgens een lijst, destijds opgesteld door ambtenaren van de gemeente Rotterdam, waren er minstens honderdvierenveertig monumentale gebouwen die gered hadden kunnen worden. Ze werden in opdracht van het Rijk toch gesloopt, maar het Rotterdamse stadsbestuur deed geen enkele poging het te voorkomen.

Het veel armere en zwaarder getroffen Polen koos voor een andere weg. De stadscentra van zwaargetroffen steden als Danzig (Gdansk) en Warschau werden volledig hersteld. In Warschau leverde dat een wat vreemde combinatie van een historisch stadshart omringd door grauwe oostblokflats op, maar Danzig is nu nog altijd de Hanzestad van weleer. Dat terwijl die steden veel zwaarder getroffen zijn dan Rotterdam destijds was.

In Danzig werden de eerste schoten van de Tweede wereldoorlog gelost, Warschau werd (na een eerder bombardement aan het begin van de oorlog) na een opstand volledig met de grond gelijk gemaakt. In verstevigde kastelen werd dynamiet gestoken om te voorkomen dat ze gered zouden worden. Na de oorlog werd de middeleeuwse oude stad, met tegenwerking van het communistisch regime, hersteld in oude glorie, volledig gebouwd uit private giften en vrijwilligerswerk. De nieuwe stad (met voornamelijk bouwwerken uit de zeventiende en achttiende eeuw) en de rest van het centrum bleef wel verloren en werd volgebouwd met grauwe Oostblokflats.   Lees verder…