Lodewijk Mortelmans (Antwerpen, 5 februari 1868 – aldaar, 24 juni 1952) was een Vlaams musicus, componist, muziekpedagoog, dirigent en organist. Hij is de vader van Ivo Mortelmans, eveneens componist, muziekpedagoog en dirigent

Mortelmans’ vader Karel was drukker en gaf zijn zoon de kans muziek te studeren op het Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen bij Peter Benoit, Joseph Callaerts (orgel), Jan Blockx (harmonie) en Joseph Tilborghs (contrapunt en fuga). In 1893 werd hij op 25-jarige leeftijd laureaat van de Prix de Rome. Mortelmans was lid van de kunstgroepen De Scalden (samen met zijn broer Frans, die kunstschilder was), Studie en De Kapel. Hij onderhield ook contact met de redactieleden van Van Nu en Straks en deelde hun ideeën voor een Vlaamse gemeenschapskunst.

Hij werd in 1901 leraar compositie en in 1924 directeur van het Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen. Onder zijn leerlingen vindt men o.a. Lodewijk De Vocht, Marinus De Jong, Flor Peeters en Oscar van Hemel.

Uit De Kapel (een licht anarchistische intellectuele vereniging in het hart van Antwerpen), ontstaan dankzij de steun van mecenas François Franck, groeide in 1903 de Maatschappij der Nieuwe Concerten te Antwerpen onder leiding van Lodewijk Mortelmans. Dit was in de vooroorlogse periode een Europees toporkest. Beroemde gastdirigenten als Gustav Mahler, Siegfried Wagner, Hans Richter, Richard Strauss en Sergej Rachmaninov traden met dit ensemble op. Ook wereldbefaamde solisten als Pablo de Sarasate, Jacques Thibaud, Pablo Casals en Fritz Kreiler speelden er onder zijn leiding. Zelf ondernam hij als dirigent een succesrijke tournee in de Verenigde Staten, waar hem in 1917 de leiding van het Boston Symphonic Orchestra werd aangeboden. Hij sloeg dit af omdat hij kort daarvoor zijn vrouw en twee kinderen had verloren. Hij wilde in België blijven bij zijn overige vijf kinderen.

Behalve componist en muziekpedagoog, was Lodewijk Mortelmans ook organisator en zakenman. Hij stond mee aan de wieg van NAVEA, het huidige SABAM (stamnummer 1), de vereniging die in België de materiële belangen van artiesten verdedigt. Hij stichtte mee de Eugène Ysaÿe-wedstrijd voor viool, de huidige Koningin Elisabethwedstrijd.

Zowel in Nederland als in België werd Mortelmans’ werk erkend door hoge onderscheidingen. Hij overleed in 1952.

Lodewijk Mortelmans componeerde pianomuziek, orkestwerken en de symfonische gedichten, maar vooral liederen. Zijn bijnaam was dan ook “De Prins van het Vlaamse Kunstlied”. Heel wat gedichten van Guido Gezelle werden door hem op muziek gezet. In de tijdgeest behoort hij tot de laatromantiek, maar in zijn composities erkent men de invloed van de toenmalige Europese stromingen die hij aandachtig volgde en kende. Mortelmans schreef ook een opera, maar die was niet succesvol.

Men kan het huis Mortelmans bezoeken.  Neem een kijkje op www. http://www.lodewijkmortelmans.be/vzw_huis_mortelmans_nl.html