Klein? Nou ja, voor een hagedis is het beestje goed uit de kluiten gewassen: een mini dinosaurus. Omwille van zijn opvallend grappig loopje wordt hij ook een fietshagedis genoemd. Hij is een veelvraat en kan best agressief tegen soortgenoten optreden. Voor mensen is hij helemaal ongevaarlijk.
De kraaghagedis bereikt een lichaamslengte van ongeveer 60 tot 90 centimeter inclusief de staart.Het lichaam is gedrongen, de poten zijn relatief lang. De staart is rond en lang en dun, deze wordt gebruikt als balans bij het rennen en ook om concurrenten van zich af te slaan. De lichaamskleur is roodbruin tot bruin of geelbruin. De kraaghagedis is te herkennen aan de duidelijk zichtbare kraag rond de keel van zowel mannetjes als vrouwtjes, die in rust als een grote huidflap langs de hals is gevouwen.
De kraag heeft veel weg van een cape als deze in rust over de bovenzijde van het lichaam wordt gevouwen. De kraag bevat net als een paraplu verstevigde delen die bij de kraag-hagedis bestaan uit kleine botjes die in feite vergroeiingen zijn van het tongbeen. Het tonen van de halskraag dient om te imponeren; zowel om vijanden te bedreigen als om concurrenten af te schrikken en om indruk te maken op het andere geslacht. De kraaghagedis is uniek in zijn soort; een dergelijke wijze van imponeren is van geen enkel ander reptiel bekend.De diameter van de kraag van een volwassen mannetje kan 30 centimeter bereiken.
Om de kraag uit te klappen moet de hagedis zijn bek wijd opensperren; met een gesloten bek is dat onmogelijk. Bij een geopende bek wordt tevens de gele binnenzijde van de mond zichtbaar die eveneens dient om af te schrikken. De voorpoten worden opgericht zodat de kop zover mogelijk van de grond komt. De geopende kraag kan een doorsnede hebben van ongeveer 35 centimeter.[3] Als de show een vijand niet overtuigt, zet de agame het op een lopen waarbij het dier op alleen de achterpoten wegrent. De hagedis houdt dit echter niet lang vol en vlucht vervolgens meestal in een boom. (…)