Jan Nolf
”125 magistraten zijn illegaal benoemd”
”Justitie is veel te belangrijk om enkel aan juristen over te laten”
Jan Nolf
Publicatie: 28 oktober 2013
VRT-nieuws – 16 oktober 2013
“Justitie is veel te belangrijk om enkel aan juristen over te laten” liet professor Hendrik Vuye ooit noteren. Alvast te belangrijk om enkel aan magistraten overgelaten te worden: dat was na de Witte Marsen de leidraad van de hervorming die ook de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) boven de doopvont hield. De politiek was er echter nog nooit weg te slaan. Dat blijkt nu meer dan ooit.
Die Hoge Raad is juridisch de échte Vierde Macht van België: zelfs zodanig verankerd in de Grondwet dat niet eens voorzien werd in een controle erop. Alle controle op de HRJ kon immers wel eens politieke druk betekenen. Bijna grappig: de HRJ werd nog onaantastbaarder dan de Koning. Met haar maagdelijke onafhankelijkheid zou ze zorgen voor de kleurloze objectivering van de benoemingspolitiek en de externe controle op de werking van justitie.
Uitgerekend met de eigen verkiezing van de HRJ-leden 2012-2016 zelf liep het minstens twee keer verkeerd. Dat blijkt al uit het dramatisch verschil tussen twee eigen perscommuniqués van de HRJ zelf.
Op 1 juli jl. luidde het nog dat “er op dit moment geen reden bestaat om te twijfelen aan de wettelijkheid van onze samenstelling”. Op 25 september uitte de HRJ plots “bezorgdheid omtrent die problemen”. De HRJ had “stappen gezet naar de Senaat en zou bij een oplossing “in alle transparantie communiceren”. Tevens sloeg grondwetsspecialist Van Orshoven de HRJ-deur achter zich dicht.
Gegeneerde stilte sindsdien, ook bij de Senaat: stilte voor de storm.
Het ultieme fiasco dreigt: collectief ontslag.
Een noodgedwongen collectief ontslag van alle 44 leden van de HRJ lijkt wel het ultieme fiasco voor de instelling die de kwaliteitsbewaking van justitie op zich moest nemen.
Die bloedernstige denkpiste van 44 ontslagnemingen werd deze zomer niet alleen in alarmerende krantenberichten en koppige opiniestukken gebracht. Ook een kurkdroge juridische analyse van een ex-raadsheer van het Hof van Cassatie, Christine Matray (tevens ex-lid van de HRJ) besloot verleden week in de “Journal des Tribunaux” dat dit wel de enige eerbare exit-piste voor de HRJ lijkt.
Hoe is het zover kunnen komen?
Kampioenen van de pariteit, maar zonder kwaliteit.
De 44 witte ridders van de Hoge Raad zijn de kampioenen van de paritaire samenstelling: 22 Nederlandstaligen en 22 Franstaligen, telkens 11 magistraten (verkozen door magistraten) en 11 niet-magistraten (aangeduid door de Senaat). Die verdelen zich per taalrol telkens opnieuw paritair in twee commissies: 14 leden voor elke benoemingscommissie maar slechts 8 leden voor wat in de wandelgangen gniffelend “de kleine commissie” genoemd wordt: enkel bevoegd voor advies en onderzoek.
De 4 voorzitters van die 4 commissies zijn opnieuw paritair samengesteld N/F en magistraat/niet-magistraat. Om het jaar is één van die 4 voorzitters ook de voorzitter van de volledige HRJ. Evenwichtiger kon het niet berekend worden – althans binnen een typisch Belgische wafelijzerpolitiek.
Dat de stembusgang van 2 maart 2012 voor de ongeveer 1.200 Nederlandstalige magistraten door hun 11 HRJ-leden-magistraten organisatorisch mis liep wordt niet echt betwist. Daarover antwoordde de minister van Justitie in het parlement dat niemand bevoegd is om dit te herstellen. Gewoon pech dus voor wie daardoor uit de HRJ-boot viel en hoera voor wie onverdiend aan boord raakte. “Volgende keer UNO-waarnemers dus” suggereerde mijn VRT-Opinie van 8 juli 2012.
Maar het liep daarenboven op 28 juni 2012 juridisch helemaal verkeerd bij de aanwijzing door de Senaat van de 11 Franstalige niet-magistraten. Minimum 5 daarvan moest de Senaat selecteren uit voordrachten van de advocatuur en de universiteiten. Er waren ruim voldoende van die voordrachten, maar de Senaat koos er slechts drie. Daardoor kon de Senaat twee “eigen” kandidaten méér kiezen: 8 in plaats van 6.
Nochtans werd dat minimum van 5 externe voordrachten in de wet ingebouwd om de politieke willekeur bij de aanwijzing van de niet-magistraten als politieke waterdragers in de HRJ aan banden te leggen. Premier Dehaene beschreef dat op 3 december 1998 als “een structurele mogelijkheid om zeer hoog gekwalificeerde personen te kiezen voor de Hoge Raad voor de Justitie“. Applaus.
De reparatiepoging: nieuwe vragen
Op 4 juli 2012, dus een week nà de illegale senaatstemming, stuurde UCL-rector Delvaux aan senaatvoorzitter de Bethune de twee ontbrekende universitaire voordrachten: zo werd post factum het minimum van vijf gehaald. Dat was wellicht geen spontane ingeving van deze eminente landbouwingenieur.
Die hallucinante cover-up leidde tot een pervers resultaat: meteen ook de absolutie voor de onwettige verkiezing van de onmisbare Michèle Loquifer, echtgenote Philippe Busquin, die het ondertussen zowaar schopte tot voorzitter van de benoemingscommissie en HRJ-voorzitter 2014-2015.
Dame Loquifer is een tumultueus carrièreverhaal apart dat eindigde met haar schorsing als HRJ-lid mei jl. omwille van haar – al een jaar geleden voorspelde – inverdenkingstelling voor valsheid in geschrifte.
Ondertussen maakt ze vrolijk verder deel uit van de Raad van Bestuur van het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding (IGO), de feitelijke magistratenschool. U vindt ze op de IGO-site onder “wie zijn wij?”. Dàt is pas een terechte vraag.
De schade binnen justitie: benoemingspaniek
De nog zorgvuldig geheim gehouden brief van toenmalig HRJ-voorzitter Staudt aan senaatvoorzitter de Bethune en de nuances van het top-secret advies dat de HRJ bij een gespecialiseerd advocatenkantoor opvroeg kunnen veel recent benoemde magistraten in hun koffie doen verslikken. Ook de niet-benoemden uiteraard.
Laat staan wat het ASM colloquium donderdag as. in Brussel over dat onderwerp zal brengen: uitgerekend op het moment dat het Bureau van de Senaat zich opnieuw over deze staatszaak buigt. Die Franstalige “Association Syndicale des Magistrat”‘ is erg boos en houdt geen blad voor de mond.
De mogelijke schade binnen justitie mag niet onderschat worden. Deze illegaal samengestelde Franstalige benoemingscommissie van een illegaal samengestelde HRJ kwam in het afgelopen werkjaar 25 keer samen, en daarnaast nog 10 keer met de Nederlandstaligen erbij in verband met Brusselse benoemingen: 125 koninklijke besluiten zijn er bij betrokken om het voorlopig enkel tot de Franstalige en tweetalige voordrachten te beperken.
Minister van Justitie Turtelboom bevestigde op een eerste parlementaire vraag daarover terecht dat niet alle termijnen voor beroep bij de Raad van State voorbij zijn. Fijntjes zei ze op een antwoord te wachten van de Senaat. Ze is niet alleen.
De schade buiten justitie: wie gelooft die mensen nog?
De schade buiten justitie pijnigt me pas echt. Leer me politieke benoemingen niet kennen. Ik weet hoe het werkt: ik ben een spijtoptant.
Ik kan twee professoren wel omarmen uit dankbaarheid om wat ze begeesterd schreven over het verschil tussen macht en gezag: de les van de voorbeeldfunctie die noch de Senaat, noch de HRJ blijken te snappen.
Hendrik Vuye bekende jaren geleden al zijn drang om ezelsoren te tekenen op borstbeelden en portretten van magistraten die in dienst bleven van een Belgische klassenjustitie: de politiek van toen die zich nu even partijdig herhaalt.
Carl Devos had het verleden week over “de apostelen van de antipolitiek” en twitterde me terecht dat magistraten daar ook bij horen. Ook justitie lijdt aan de arrogantie van de macht terwijl bij uitstek justitie niet kan overleven zonder “de verhevenheid van morele fundering”.
Inderdaad, zolang de HRJ de tabula rasa van een sober, collectief ontslag niet aandurft tellen we alvast 44 nieuwe apostelen van de anti-justitie. Het uitblijven van die catharsis zou onze rechtstaat nog oneindig veel meer schade kunnen aanrichten dan zelfs maar één enkele benoeming over te moeten doen.
Jan Nolf is ere-vrederechter. U vindt hem op Twitter@NolfJan
oktober 2013 – 28 oktober
Inzicht
jan Schils
Moet er bespaard worden in de gezondheidszorg? Dan moeten mensen die terminaal ziek zijn, in een coma verkeren of er een ongezonde levensstijl op na houden daar maar als eerste financieel voor opdraaien. Dat vindt meer dan de helft van de Vlamingen, zo blijkt uit een onderzoek van de VUB. SenNet columnist Jan Schils vindt dit schokkend.
Niet meer de moeite waard…
Ze zijn gewoonweg niet meer de moeite waard om nog verder geld aan hun gezondheid te verspillen, zo luidt het harde verdict van het merendeel van de publieke opinie in Vlaanderen.
85-plussers vogelvrij
En opgepast 85-plussers! Vier op de tien Vlamingen wil deze categorie van medeburgers niet langer in aanmerking laten komen voor medische ingrepen vanaf 50.000 euro…, tenzij ze zelf daarvoor financieel opdraaien. Zoniet, zijn ze dus ter dood veroordeeld. Want daarop komt dit oordeel toch neer.
Onderzoek
Een en ander blijkt uit de dezer dagen bekendgemaakte resultaten van een onderzoek onder leiding van de socioloog, prof. emeritus Mark Elchardus (Vrije Universiteit van Brussel/VUB). Daarbij werden bijna 3000 Vlamingen tussen 18 en 75 jaar gevraagd naar hun mening over de gezondheidszorg. Opdrachtgevers voor het onderzoek waren de socialistische mutualiteiten. Die willen met behulp van de uitkomst van dit onderzoek het toekomstige beleid op het vlak van de gezondheidszorg uitstippelen.
Stigmatisering
Prof. Elchardus reageert met afschuw: “De mensen beseffen niet wat ze zeggen. Ik gruw van de stigmatisering van bepaalde weerloze groepen in onze samenleving. Hier hebben alle sociale organisaties een steek laten vallen. Ze hebben de bevolking te weinig voorgelicht over het feit dat de gezondheidszorg zonder aanpassingen niet verder kan blijven bestaan.”
Respect ebt weg
De mensen beseffen niet wat ze zeggen. Ik gruw van de stigmatisering
Onze columnist Jan Schils is geschrokken van het harde verdict van de meerderheid van ondervraagden: “Het zegt veel over de mentaliteit van veel in welvaart en weelde levende, kennelijk asociale Vlamingen. Het heeft er volgens hem alle schijn van dat het respect voor ouderen en weerlozen in onze samenleving met de dag verder wegebt. “Jong is in, oud wordt bij het huisvuil gezet”, zei onlangs een nog kranige tachtiger op een Franse tv-zender tijdens een debat over de betaalbaarheid van de gezondheidszorg.
Gezondheidszorg op rantsoen!
Van rationalisering in de gezondheidszorg wil de Vlaming blijkens het onderzoek niets weten. Hij houdt vast aan de huidige situatie waarbij een ziekenhuis elke mogelijke behandeling aanbiedt. Hij moet niets hebben van de praktijk (zoals in Nederland) dat hij zich voor een bepaalde gespecialiseerde behandeling naar het ene ziekenhuis verplaatst en voor weer een andere behandeling naar een ander ziekenhuis. Volgens prof. Elchardus bestaat daarvoor in Vlaanderen geen draagvak bij de bevolking. Hij concludeert dat er in ieder geval wel iets moet gebeuren: “Bij voorkeur in een solidair systeem van rationaliseren en niet in een uitsluitingssyteem van rantsoeneren.”
Gevaarlijke reflex
Ook Lieven Annemans, professor gezondheidseconomie aan de Universiteit van Gent, bestempelt een rantsoenering van de gezondheidszorg, waarbij oude mensen en terminaal zieken het gelag moeten betalen, als een “egoïstische en gevaarlijke reflex”. Hij verwijst naar een rapport van de Europese Commissie (het dagelijks bestuur van de Europese Unie in Brussel), dat spreekt van een absolute noodzaak om meer te investeren in een solidaire gezondheidszorg.
Elke goed geïnvesteerde euro in de gezondheidssector wint zichzelf meervoudig terug op termijn.
Niemand uitsluiten
Annemans: “Gezondheid is essentieel voor de mensen, voor onze economie en voor onze maatschappij. Elke goed geïnvesteerde euro in de gezondheidssector wint zichzelf meervoudig terug op termijn. Maar dan moet men volgens het rapport terecht enkel investeren in kosteneffectieve gezondheidszorg. Dat komt er simpel gezegd op neer dat we niemand moeten uitsluiten, maar dat we alle verspilling moeten weren uit het solidaire systeem. We moeten starten met het aanpakken van overbodige onderzoeken en behandelingen, vooral wanneer die veel te duur zijn ten opzichte van de gezondheidswinst die ze opleveren.”
Recht op nodige zorg
Uit de politieke hoek vermelden we een reactie van senator Louis Ide van de N-VA, waarin opvalt dat hij de resultaten van het onderzoek wat relativeert, maar de conclusies onderschrijft: “Wanneer je de mensen vraagt naar middelen die geïnvesteerd moeten worden in hun eigen ouders of in een ziek kind, zal de kostprijs veel minder een probleem vormen. Maar dat is geen reden om het onderzoek naast je neer te leggen. Iedereen draagt bij aan de sociale zekerheid en iedereen heeft dan ook recht op de nodige zorg. Deze band tussen bijdragen aan het systeem en er een op beroep doen, als het nodig is, mag niet doorgeknipt worden. Het is de taak van de beleidsmakers om de publieke opinie terecht te wijzen als ze op dat vlak fout zit.” Maar deze solidariteit kan volgens Ide alleen bestaan als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt: “Patiënten en hun familieleden moeten beseffen dat in sommige gevallen een behandeling zinloos is”, zo klinkt het.
Column Jan Schils
Week- en dagbladjournalist Jan Schils bericht en duidt al 30 jaar de Europese en Belgische economie en financiën. Onder meer voor transport, energie en milieu.
Zé hebben hét middel gevonden om de ouwetjes boven de tachtig langzaam maar zeker – met meneer pastoor aan het bed en al een paternoster tussen de ouwe handjes, gepaard aan een klets gewijd (?) water over ‘t bed – naar de hemel te laten zweven…!
Dan hééft onze wetenschap zoveel proeven gedaan om ons allen héél lang en gelukkig te laten leven ( nadat we veel kindjes hebben achtergelaten om via belastingen weer die potten te vullen) en de tijd rijp is = censuur op je leeftijd te plaatsen door die übermensch op een wolk verder te laten zeilen…Maar ze vergeten hier in ons tranendal dat die ùbermensch wel eens héél erg boos kan worden en zal terugkeren om wraak te nemen op heel de santeboetiek in Brussel die meent dat door hén het warm water werd uitgevonden!