‘Fierheid’ van Albrecht Rodenbach

Een document: Gerard Vermeersch las dit gedicht tijdens een uitzending van het programma ‘Poëzie in 625 lijnen’ in 1969 of 1970. De gast was toenmalig burgemeester van Antwerpen Lode Craeybeckx die tien gedichten had uitgekozen. Hij besloot met ‘Fierheid’ van Rodenbach. Zijn gesprekspartner was auteur Marnix Gijsen. U hoort beiden na lezing van het gedicht het programma besluiten waarbij de burgemeester nog eens terugdenkt aan zijn ‘flamingantentijd’.

Het episch gedicht ‘Fierheid‘ van Albrecht Rodenbach is een klassieker. Generaties Vlamingen hebben het bij allerlei gelegenheden met luider stemme gedeclameerd waarbij dan de laatste versregel met een snik in de stem werd uitgegalmd. Zo doen we het nu niet meer, zeker niet in de beslotenheid van een tv-studio die niet bepaald uitnodigt tot uitbundigheid. Voordrachtkunstenaar Gerard Vermeersch houdt zich dan ook wellicht gedwongen door de omstandigheden aan een nogal droge lezing van het gedicht. Het stuk kan mijns inziens zelfs vandaag nog wel een beetje pathos gebruiken al was het maar om de tijdgeest van Rodenbach te respecteren.

Het stuk is gebaseerd op een historische gebeurtenis: de Vrede van Doornik, een overeenkomst gesloten op 18 december 1385 tussen de Bourgondische hertog Filips de Stoute en het opstandige Gent.

Rodenbach, die verging van heimwee naar het grootse Vlaamse verleden, beschreef die gebeurtenis op een manier die paste in de toenmalige romantische tijdgeest. Het is niet onbelangrijk te vermelden dat Filips de Stoute gehuwd was met Margareta van Male, dochter van Lodewijk van Male, de Graaf van Vlaanderen. Margareta speelt een bepalende rol in het gedicht enkel en alleen omdat zij een Vlaamse was, genoeg voor Rodenbach om haar te verheerlijken. Nog ter verduidelijking: Rodenbach noemt Filips de Stoute afwisselend hertog en graaf. Dat komt omdat Filips hertog van Bourgondië was maar ook graaf van Vlaanderen door zijn huwelijk met Margareta.