- Nord Stream 2 levert – nog een hele tijd – geen gas
- Het Duitse federaal netwerkagentschap (Bundesnetzagentur), resorterend onder het Ministerie van Economische Zaken en Energie schort voorlopig de goedkeuring (ijking) van Nord Stream 2 op.
- Amerikaanse LPG-gasleveringen dalen.
- Rusland neemt akte, kijkt vooruit en ontwikkelt afzetalternatieven
Je zou voorwaar gaan geloven dat de Duitse overheid geleid wordt door een bende masochisten. Middenin de huidige aardgascrisis schort het federale netwerkagentschap de goedkeuring van Nord Stream 2 op, waardoor er pas ergens in de loop van volgend jaar (zomer?) gas door de volledig afgewerkte pijplijn naar Duitsland kan stromen.
Waarom, vraag je je af. Na alle moeilijkheden, Amerikaanse bedreigingen en chantage, na geo-politieke spelletjes van de Baltische Zee-landen, groen-technische eisen voor de redding van de zeebodem, na de jaren vertraging, wordt de kraan middenin een energiecrisis niet opengedraaid omwille van een bureaucratisch non-probleem. Volgens het netwerkagentschap is de reden dat de zetel van Nord Stream 2, die voor de uitbating van de pijplijn verantwoordelijk is, zich in Zwitserland bevindt en niet in Duitsland. En waarom is die in Zwitserland? Omdat de VSA dreigden zowat iedereen die van ver of dichtbij met Nord Stream 2 te maken had met sancties te overladen.
Vanzelfsprekend kan dit opgelost worden met een dochterbedrijf in Duitsland dat de verantwoordelijkheid van de uitbating op zich neemt. Maar dan moeten ook nog alle vermogenswaarden en persoonlijke bezittingen overgedragen worden.
Met als resultaat dat de aardgasprijzen weer stegen. Duitsland en de EU krijgen te weinig aardgas binnen omdat vooral de levering van LPG t.o.v. 2020 gedaald is. Reden: in Oost-Azië wordt meer betaald. Vooral de invoer van Amerikaans LPG-gas is afgenomen. Rusland probeert het gastekort in Europa op te vangen maar ontwikkelt tegelijkertijd – de Nord Stream 2-pesterijen nog levendig in herinnering – ook alternatieve afzetmarkten, vooral in China.
Geef Rusland eens ongelijk… Het Bundesnetzwerkagentur heeft dinsdag de goedkeuringsprocedure van Nord Stream 2 voorlopig opgeschort wegens formele tegenargumenten. Volgens hen kan de pijplijn pas dan goedgekeurd worden als de uitbater een in Duitsland geregistreerde organisatie is. De Nord Stream 2 AG heeft echter haar zetel in Zwitserland. Weliswaar is men bereid een firma volgens Duits recht op te richten, waaronder dan de Nord Stream 2 pijpleiding zal vallen, met alle bezittingen, waarden en het personeel. Zonder de goedkeuring is immers de werking van een aardgasleiding niet toegelaten in Duitsland, met als resultaat dat de in september volledig afgewerkte pijplijn opnieuw moet wachten eer er gas naar Duitsland mag door stromen. (1) Vervolgens moet dan de EU-commissie nog haar fiat geven, wat nog eens vier maanden kan duren.
Heel deze bureaucratische nachtmerrie gebeurt midden in een aardgascrisis, die meerdere oorzaken heeft. Zo is het aardgasverbruik in Oost-Azië snel gestegen, o.a. veroorzaakt door het snelle herstel van hun industrie na de eerste coronagolf en door de Chinese energieomschakeling van kolen naar gas. Komt daarbij het logische gevolg van vraag en aanbod. De sterk toegenomen vraag heeft de prijzen in Oost-Azië merkbaar laten stijgen. Om die reden leveren LPG-exporteurs liever daarheen. Tegelijkertijd gokte de EU verkeerd en liet de gasvoorraden op een minimum dalen, ook omwille van enkele koudeperiodes tijdens de winter van verleden jaar. De meeste aardgasleveranciers rekenden op een vermindering van de aardgasprijs en lieten de strategische voorraden afslanken. (2) Als het deze winter kouder dan gewoonlijk wordt, dan zitten we in de problemen.
Politici en media leggen de schuld gemakkelijkheidshalve bij Rusland. Iets wat niet met de waarheid strookt. In werkelijkheid is Gazprom, de grootste Russische aardgasleverancier in de EU, erin geslaagd de export naar Europa in het eerste halfjaar 2021 weer op het peil van het eerste halfjaar 2019 te doen stijgen. Dit desondanks het feit dat Gazprom, zoals trouwens heel de branche, de aardgasleveringen omwille van de pandemie duidelijk had moeten verminderen. U kan de cijfers raadplegen bij het gerenommeerde Oxford Instyitute for Energy Studies (OIES). (3)
Niet alle gasleveranciers slaagden hierin. Bv. Noorwegen en G.B. leverden in het eerste halfjaar 2021 minder dan tijdens de zelfde periode 2019. De export uit Nederland krimpt sowieso, omdat het land helemaal uit de aardgaswinning zal uittreden. Het noorden wordt immers regelmatig geplaagd door aardbevingen, huizen scheuren, de ondergrond wordt onstabiel.
De import van LPG naar Europa is in belangrijke mate verminderd. Volgens het OIES 65 miljard m3 tijdens de periode januari – september 2021… pakweg 10.8 miljard m3 minder dan in een zelfde periode 2020. (4)
Hoofdreden: de duidelijk vermindering van LPG-leveringen uit de VSA. De VSA hebben de productie weliswaar behoorlijk uitgebreid – ze hebben hun exportcapaciteit van 2019 tot 2021 bijna verdubbeld – volgens OIES van 55 naar 97 miljard m3 per jaar. Echter vertrok het gas voor het grootste gedeelte richting Oost-Azië, waar momenteel hogere prijzen betaald worden. De VSA leverden bovendien duidelijk meer dan vroeger naar Zuid-Amerika. En de export naar Europa kromp duidelijk: al in de eerste zes maanden 2021 bijna 16% minder dan tijdens dezelfde periode 2020. (5)
Momenteel vult vooral Rusland de tekorten aan. Zo heeft Gazprom, nadien het tegen begin november erin slaagde de intussen ook sterk aangesproken Russische voorraden te vullen, de leveringen aan de EU duidelijk verhoogd. Volgens de eigen statistieken in de 2de novemberweek met 14% t.o.v. de voorgaande week. (6)
Gazprom verklaarde principieel bereid te zijn meer te exporteren, maar wil hiervoor lange-termijn en betrouwbaardere leveringscontracten afsluiten. De bereidheid van Gazprom toegevingen aan de EU te doen, zal door de beslissing van het wereldvreemde Bundesnetzagentur, waardoor de Nord Stream 2-goedkeuring op de lange baan geschoven wordt, geen goed doen. De impliciete dreiging, een megaproject van tientallen euro-miljarden na de langverwachte afwerking en direct voor de in werkingstelling te ruïneren draagt er niet toe bij de samenwerkingsgoesting van de lijdende partner te verhogen.
Des te minder omdat de Russische aardgasindustrie met toenemend succes erin slaagt alternatieve afzetmogelijkheden te verzekeren. Decennia lang had Rusland zich geconcentreerd op de verkoop van het aardgas naar Europa.
Rusland heeft intussen ook een succesvolle LPG-productie: Sinds 2020 mag het zich tot de “Big Four”, de vier grootsten der branche rekenen (naast de VSA, Qatar en Australië), tendens stijgend.
Daar bovenop de bouw van een aardgasleiding naar China. De eerste – Power of Siberia – levert steeds stijgende hoeveelheden naar de Ch. Volksrepubliek. De tweede – Power of Siberia 2 – zit in de planning. Experten vermoeden dat deze – anders dan de (eerste) Power of Siberia – het gas uit dezelfde gasbronnen zal pompen als de pijpleidingen die gas naar Europa leveren.
Rusland zou in dat geval de keuze hebben, volgens noodzakelijkheid (marktprijs!) “van de ene markt naar de andere te kunnen omschakelen”… zo luidde een analyse van de European Council on Foreign Relations (ECFR). (7)
Gazprom moet in dat geval de pesterijen – zoals bij Nord Stream 2 – niet meer dulden. De EU zal in dat geval opnieuw afhankelijk zijn van de hoge gasprijs en de goodwill van de VSA… een scenario dat heel de EU aan de leiband én prijsbepaling van de VSA zal doen lopen.
Pipelineblockade in der Erdgaskrise – GERMAN-FOREIGN-POLICY.com
[1] Verzögerung von Nord Stream 2 lässt Gaspreise steigen. faz.net 16.11.2021. [2] Gaspreis auf Berg- und Talfahrt. sueddeutsche.de 01.11.2021. [3] Vitaly Yermakov: Big Bounce: Russian gas amid market tightness. Key Takeaways for 2021 and Beyond. The Oxford Institute for Energy Studies. September 2021. [4] Quarterly Gas Review: Short- and Medium-Term Outlook for Gas Markets. The Oxford Institute for Energy Studies. October 2021. [5] US supplies of LNG to Europe have not been stable for two years, says Gazprom Export. tass.com 24.09.2021. [6] Actual gas supplies for EU. gazprom.com. [7] Filip Medunic: Russia’s ‘gas pivot’ to Asia: How Europe can protect itself and pursue the green transition. ecfr.eu 27.10.2021