225 jaar geleden riep het graafschap Vlaanderen zijn onafhankelijkheid uit.
Het Manifest van de Provincie Vlaanderen (Manifest van de Provintie van Vlaenderen) was de onafhankelijkheidsverklaring van het graafschap Vlaanderen op 4 januari 1790. Op die datum verklaarden de Staten van Vlaanderen plechtig, uit naam van het Volk, de provincie van Vlaanderen een onafhankelijke Staat te zijn, onttrokken aan de getrouwheid en de gehoorzaamheid aan keizer Jozef II, graaf van Vlaanderen en uit het Huis Oostenrijk. De Staten verklaarden ook alle ambtenaren, leenmannen en alle andere bedienden, wie die ook wezen mogen, vrij en ontheven van alle aangegane en schuldige verbintenissen, en verder ontslagen van elke eed aan de vervallen graaf van Vlaanderen gedaan.
Het verzet tegen Jozef II in de Oostenrijkse Nederlanden draaide in de loop van 1789 uit op een opstand, net op het moment dat ook de Franse Revolutie een aanvang nam. Op 24 oktober 1789 had Hendrik van der Noot met het Manifest van het Brabantse Volk al de onafhankelijkheid van het hertogdom Brabant uitgeroepen, waarbij de keizer werd afgezet als hertog van Brabant. Vanuit Breda veroverde een legertje patriotten eerst Brabant en dan Vlaanderen, Henegouwen, Doornik en de rest van de Zuidelijke Nederlanden, met uitzondering van het hertogdom Luxemburg.
Het manifest verantwoordt uitvoerig dat de Habsburgse vorsten hun “grondwettelijke” afspraken niet zijn nagekomen en dat het daarom past Jozef II vervallen te verklaren van zijn rechten als heerser. Na alle schendingen van de vrijheden te hebben opgesomd komen de Staten van Vlaanderen tot de conclusie: Alzoo wilde men de dappere Nederlanders tot eene volstrekte slavernye onderwerpen, en hun behandelen als de vernederde Inwooners van Moravien en Croatien. De tekst werd in het Nederlands en het Frans opgesteld door Karel Jozef de Graeve, Jan Jozef Raepsaet en Maarten de Bast. De inspiratie kwam van de Nederlandse en Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaringen, respectievelijk in 1581 en 1776.
De staten van de verschillende Zuid-Nederlandse provincies verenigden zich in een nieuwe confederale republiek, de Verenigde Nederlandse Staten, die echter na negen maanden door het keizerlijke leger heroverd werd.
De tekst van het manifest kunnen jullie hier lezen.
Petje-af voor de bedenkers & schrijvers van dit manifest, rekening-houdend van het feit dat dié gasten nog niet wisten wat een PC was, èn dus àlles éérst moest neergepend worden “in ‘t klad” (mèt de nodige verbetering van fouten, of verandering van zinnen) en dàn pas…in ‘t net.
En naar aloude Vlaams/Brabantse gewoonte kende men de broedertwist. De conservatieven tegen de mannen die later in de jakobijnen clubs zouden terechtkomen. Onder de conservatieven ‘ geniet men een volledige vrijheid, als men niet schrijft, niet praat en zelfs niet denkt ‘ schreef een tegenstander. Ik herken daar wat verwant in.
Ook een andere gewoonte bleef : de veelheid der Leden die onze raeden en Magistraeten uitmaakten Jozef II vond het een misslag. Een misslag die men volop bleef beoefenen.