… door Joren Vermeersch, jurist, historicus, auteur, columnist De Standaard, eerste opvolger op de Kamerlijst voor N-VA West-Vlaanderen.

“Vrienden, op deze eerste blog na de vakantie wil ik het met jullie hebben over hell-hole Afghanistan. De olifant in de kamer daar wordt immers onvoldoende benoemd: de islam.

In Afghanistan is een machtswissel gebeurd die, naar lokale maatstaven, snel en relatief vredevol is verlopen. Dat kan maar op één ding duiden: de mensen daar steunen die machtsovername in grote meerderheid. Er zijn inderdaad delen van de bevolking tegen (vooral onder de opgeleide stedelijke elite en de etnische minderheden in het noorden), maar zelfs zij kozen niet om te vechten, allicht omdat ze geen waardig politiek alternatief zien waarvoor ze willen strijden.

In onze media hoor je nu geweeklaag alom. De machtsovername zou liggen aan de overhaaste terugtrekking door president Biden. We zouden “de Afghanen in de steek laten”. Dit zou een zoveelste teken zijn van “de tanende macht van het Westen”, etc, etc, etc… Allemaal “bullshit”, om een treffende Amerikaanse term te gebruiken. In werkelijkheid was deze missie vanaf dag 1 gedoemd om te falen. Waarom? Omdat ze geen rekening hield met de culturele realiteit op het terrein, die sterk verschilt van de onze.

Elke poging om een diepgelovig moslimland met de wapenen te transformeren in een democratie en er onze eigen Westerse morele code (beter bekend als de “mensenrechten”) aan op te leggen, is bij voorbaat futiel. Het is namelijk wensdenken, grenzend aan pretentie, om te denken dat onze eigen normen en waarden ‘universeel’ zijn. Dat zijn ze niet. Ze zijn niets meer dan het unieke product van onze eigen lange geschiedenis, in het bijzonder van de christelijke moraliteit die er in Europa al 2000 jaar wordt ingestampt en zo is gaan behoren tot ons culturele DNA.
Het culturele DNA van de islamitische wereld is daarentegen helemaal anders: de zeer gedetailleerde goddelijke wetgeving die de profeet Mohammed in de zesde eeuw openbaarde. Er bestaat niet zoiets als een universele opvatting over goed en kwaad. Dat is relatief: wat samenlevingen ethisch vinden en wat niet hangt af van hun eigen cultuur en geschiedenis.

Dat geldt ook, en misschien wel in het bijzonder, voor de gelijkheid van man en vrouw. Ik wil hier niets afdoen aan het heroïsche streven naar emancipatie van Afghaanse vrouwenrechtenactivisten, die ik ware heldinnen vind, maar de trieste realiteit is dat de meeste Afghaanse vrouwen zélf weinig graten zien in hun ondergeschikte rol. Waarom? Om de simpele reden dat hun heilige teksten (de Koran en de Hadiths) die rol voor hen nu eenmaal zo voorschrijven. Als diepgelovige vrouwen vrezen zij Allah’s oordeel na de dood nog veel meer dan dat van hun echtgenoot en de Taliban tijdens hun leven.

Het beeld dat onze media nu op hangen als zouden alle Afghaanse vrouwen nu zitten jammeren en sobben is een foutieve projectie van onze eigen Westerse moraliteit op de Afghaanse samenleving, die over die kwestie compleet anders denkt dan ons. Enkel onder de opgeleide stedelijke elite, waarvan vele agnostisch zijn en soms zelfs atheïstisch denken net zoals in de andere landen van de moslimwereld, wordt er geklaagd over de teloorgang van de vrouwenrechten door deze machtsovername. Maar die groep is in demografisch opzicht véél te klein om de cultuur en moraliteit in de Afghaanse samenleving te kunnen bepalen, zelfs maar te kunnen beïnvloeden.

Wie de geschiedenis in de regio een beetje kent, weet dat dit niet de eerste keer is dat zo’n Westers messianistisch waardenproject mislukt, ten koste van vele soldatenlevens en enorme sommen belastinggeld. De kolonisatie door Europese machten van de moslimwereld van de late 19de eeuw tot Wereld Oorlog 2 was in feite hetzelfde verhaal. Kostte ook véél meer dan het opbracht, ondanks olie-inkomsten voor bedrijven als BP. De Engelsen waren na Wereld Oorlog II verstandig genoeg om niet vast te klampen hun koloniale macht daar. De Fransen hebben dat wel geprobeerd in Algerije, wat resulteerde in 10 jaar oorlog en 17.500 dode Franse soldaten.

Maar daarmee was de wensdroom van het Westen om de moslimwereld te hervormen naar ons eigen lichtend voorbeeld nog lang niet uitgedoofd. De invasie van Irak in 2003 was misschien wel het meest karikaturale voorbeeld van zulk Westers cultureel messianisme. We weten allemaal hoe dat afgelopen is. In chaos en een poel van bloed, een oefening die later nog eens netjes werd herhaald door Westerse militaire interventies in Syrië en Libië, met even rampzalige gevolgen.

Laat ons hopen dat dit debacle nu de allerlaatste poging geweest is van onze leiders om ons eigen Westerse kader van politieke organisatie (democratie) en normen en waarden (de “mensenrechten”, die in feite niets meer zijn dan een weerslag zijn van de christelijke morele code) met de wapenen te exporteren naar de moslimwereld. Het heeft nooit gelukt. Het zal nooit lukken.

Ondertussen ontruimen alle Westerse landen hun ambassades, maar de andere blijven doodleuk open. Die van Rusland en China bijvoorbeeld, om er twee te noemen die niet zonder belang zijn. De Chinezen kondigden droog aan ‘akte te nemen’ van de machtswissel en op een rationele basis samen te werken. Zolang de Taliban geen terroristische groepen tolereert die China viseren, willen de Chinezen zelfs verregaand economisch samenwerken met de Taliban, onder meer om de enorme lithium-voorraden daar te kunnen ontginnen. De Chinezen hanteren dezelfde strikte logica die ze altijd toepassen in buitenlandse zaken: géén inmenging in interne aangelegenheden, géén messianistische of belerende houding, maar louter zaken doen en langs die weg vriendschappelijke betrekkingen opbouwen. Onder het motto “elk volk heeft de leiders die het verdient” maakt het de Chinezen geen zier uit hoe corrupt en ondemocratisch de regimes zijn waarmee ze handel drijven. Die buitenlandse doctrine van keiharde ‘Realpolitik’ hebben de Russen ondertussen overgenomen en zou wel eens dominant kunnen worden in de 21ste eeuw.

Een laatste punt waar ik mij aan geërgerd heb in de hele Afghanistandiscussie is dit: selectieve verontwaardiging. Want in welk opzicht is het Taliban-regime minder repressief dan dat van Saudi-Arabië of Qatar? De Koran en de Hadith zijn overal hetzelfde. En om nogmaals cru te zijn, maar tegelijk doodernstig: in Afghanistan worden de doodstraffen die door de islamitische wetgeving worden voorgeschreven voltrokken met een schot van een Kalashnikov in het hoofd, in Saudi-Arabië met het zwaard. In Saudische steden als Mekka, Jeddah en Ryadh worden die doodstraffen voltrokken op volle marktpleinen. In 2019 werden daar liefst 184 mensen publiek onthoofd, vaak voor daden die bij ons niet eens strafbaar zijn. Met het Saudische dictatoriale regime doen we vrolijk zaken. We hebben er een ambassade. Bizar, toch? En wat dan te zeggen van Qatar? Daar worden vrouwen en homo’s gegeseld voor overtredingen van de strikte islamitische wetgeving. Toch gaan we daar vrolijk meedoen met het WK. Sommige Duivels laten zich beroepshalve door de Qatari’s zelfs vet betalen, zoals Kevin-vuistje-in-de-lucht-Debruyne, wiens club Manchester City in Qatarese handen is.

Om maar te zeggen: er valt méér dan één ambetante vraag te stellen bij de berichtgeving en het politieke debat in België over Afghanistan. Allemaal lastige vragen die niet worden gesteld en ook niet mógen worden gesteld, omdat ze nu eenmaal wijzen op een lastige olifant in de kamer: de islam en de impact daarvan op het denken en doen van de bevolkingen in de islamitische wereld.”