De relaties der beide NAVO-partners VSA en Turkije hebben gelukkiger tijden gekend. Aanleiding: concreet gaat het om de Turkse aankoop van het Russische rakettenafweersysteem S-400. De VSA blijven een enorme druk zetten opdat de handel niet doorgaat. Quod non. Allemaal boter aan de galg: de Turkse regering volhardt in de boosheid. Citaat buitenminister Mevlüt Cavusoglu: “Wij zeggen niet dat we de S-400 willen kopen, we hebben die al gekocht.”

De Turkse beslissing moet niet slechts als erkenning van de kwaliteit van het Russische afweersysteem geïnterpreteerd worden, maar kan evenzeer een geringschatting van de NAVO en de gemeenschappelijke politiek tégen Rusland betekenen. Niet moeilijk dat de VSA gepikeerd reageren. En in dit geval heeft Trump – wat niet altijd het geval is – de steun van zowel Republikeinen als Democraten. Zij stemden midden juni een resolutie waarbij Turkije tot de orde geroepen werd – iets wat bij de Turkse regering in het verkeerde keelgat schoot. De bg. buitenminister reageerde met: “Niemand mag met Turkije in een ultimatieve taal spreken. De resolutie is een slag tegen het vertrouwen tussen onze landen. De genoemde onfaire en onbewezen aanklachten tegen de Turkse buitenpolitiek zijn onaanvaardbaar. Ontoelaatbaar is ook de bereidheid sancties in te voeren en de dreiging hindernissen op het pad der bilaterale relaties te zullen leggen.”

De VSA hadden immers vooraf aangekondigd de afgesproken verkoop van de jets Lockheed Martin F-35 “Lightning II” te zullen vertragen of zelfs annuleren. Gevolgd door de verklaring dat er geen Turkse piloten meer zouden opgeleid worden. De levering van de jets werd momenteel gestopt, maar Turkije blijft onvermurwbaar. Klein maar belangrijk detail: Turkije is niet alleen klant, maar tevens co-producent, daar het land meerdere componenten van de F-35 in opdracht van de Amerikaanse Lockheed Martin fabriceert.

Doch niet alleen daarom is de Amerikaanse dreiging een tweesnijdend zwaard: Turkije zou zeer snel vervanging kunnen krijgen, nl. de Russische jets, waarvan de Suchoi Su-35 en de Su-57 niet bepaald moeten onderdoen voor de Amerikaanse concurrentie – integendeel… net zoals het Russische afweersysteem S-400!

Als laatste argument brachten de VSA hun eigen afweersysteem op de agenda. Ze zouden eventueel bereid zijn het aan Turkije te leveren op voorwaarde dat Turkije Rusland het nakijken geeft. Het Turkse antwoord duidt op zijn minst op een zeker gebrek aan vertrouwen in het Amerikaanse systeem: “Deze leveringen kunnen niet voldoen aan de Turkse luchtverdediging. En daarom wil de Turkse regering per se de Russische S-400.” Met als serieuze schep er bovenop: “De situatie toont opnieuw aan dat de Turks-Russische samenwerking uitgebreid moet worden.”

Niet bepaald een scenario waarop de VSA zitten te wachten en dat weten de Turken maar al te goed. Derhalve kunnen ze stoïcijns op de Amerikaanse dreigingen reageren. En toch hebben de VSA nieuwe sancties voorbereid. De nationale veiligheidsraad, het buitenministerie en het ministerie van financiën onderzoeken momenteel mogelijkheden om “de Turkse economie, die zich sowieso in zwaar weer bevindt, dooreen te schudden”. Concreet moet de toegang van Turkije tot het VSA financiële systeem ontzegd worden. De Turkse buitenminister laat zich niet chanteren en waarschuwt voor de gevolgen van de Amerikaanse buitenpolitiek. “De VSA moeten van deze houding afstand nemen. Zij veroorzaakt bij iedereen zorgen. Hoe ver kan dit nog gaan? Als de VSA tegen ons acties ondernemen, dan moeten wij dat ook doen. Vanzelfsprekend zal niemand zonder te reageren aan de zijlijn blijven toekijken.”

In Moskou wrijft Sergej Tschemesow, leider van het Rostec concern, ontwikkelaar en producent van de S-400, tevreden in zijn handen. Op het economisch forum in St Petersburg klonk het: “Alles is in orde. Binnen ca. twee maanden beginnen we te leveren. De financiering is geregeld en de opleiding voltooid.” En ja hoor, vandaag vernemen we dat de eerste delen inmiddels geleverd werden.

De S-400 kan tot 300 doelwitten tegelijkertijd omvatten binnen een bereik van 400 km en op een hoogte van 27 km. Turkije zou vier S-400 divisies moeten krijgen met een totale waarde van 2.5 miljard US $. Een koopje in vergelijking met het concurrerende Amerikaanse minderwaardige afweersysteem want de Russische S-400 kost ‘slechts’ de helft van het Amerikaanse systeem!