Hoe de VSA Guantanamo Bay (Cuba) stalen

U kent “Guantanamo” als een beruchte gevangenis voor o.a. al dan niet veroordeelde moslim terroristen. De gevangenis maakt deel uit van een Amerikaanse marinebasis op een eiland dat sinds de vijftiger jaren gesaboteerd en gesanctioneerd wordt door de VSA. Sinds 120 jaar werd en wordt een stukje Cuba door de VSA bezet. De Cubaanse regering heeft er niets te zeggen en het gebied wordt van de rest van Cuba afgescheiden door mijnenvelden.

Het is ca. 118 km2 groot, heeft twee vliegvelden en er worden permanent ca. 3000 VSA militairen gestationeerd.

De jaarlijkse “huur” bedraagt 2000 gouden munten, goed voor US$ 4085 – d.w.z ca. 1 cent per m2. Echter, sinds het jaar van de revolutie, 1959, heeft Cuba de huur niet geïnd. Sinds maart van dat jaar eiste en eist Cuba de teruggave van de basis. Tevergeefs. Amerikaanse presidenten komen en gaan en telkens wordt de sluiting van de Guantanamo-gevangenis beloofd.

De geschiedenis van Guantanamo Bay is een perfect voorbeeld van de VSA-politiek t.o.v. Cuba sinds het einde van de 19de eeuw. In 1898, toen de Cubaanse patriotten, die onafhankelijkheid nastreefden, na 30 jaar eindelijk de zege in zicht hadden tegen de Spaanse kolonisatoren, verklaarden de VSA Spanje de oorlog nadat hun oorlogsschip, The Maine, naar verluidt de grond ingeboord werd door de Spanjaarden. En later dat jaar belandde Cuba als oorlogsbuit volgens het Verdrag van Parijs – waarop geen Cubanen aanwezig waren – bij de VSA. De Amerikaanse president McKinley had immers verkondigd dat “het niet verstandig zou zijn de onafhankelijkheid van de Cubaanse Republiek te erkennen.”

De roep naar Cubaanse onafhankelijkheid werd voortgezet, ditmaal tegen de VSA. In 1901 stemden de VSA het zgn. Platt Amendment. Dit liet toe dat de president het eiland zou overdragen aan het Cubaanse volk, maar pas nadat een regering en een grondwet zou opgesteld zijn die de toekomstige relatie tussen de twee landen zou bepalen.

Een belangrijk deel van de grondwet verplichtte de toekomstige Cubaanse regering een gedeelte van hun grondgebied te verpachten aan de VSA, voor de oprichting van VSA marinebases. Het resulteerde in het “Permanent Treaty” van 1903, waarin vastgelegd werd dat een stuk van Cuba zou verpacht worden aan de VSA, zodat 120 jaar geleden de Guantanamo Marine Basis de facto ophield deel uit te maken van het Cubaanse grondgebied.

De basis was heel onpopulair bij de Cubaanse bevolking, zelfs vooraleer de VSA Marine erin trok. De Cubaanse regering schreef een brief aan Washington om de inwijdingsceremonie tot een minimum te herleiden daar er protestacties gevoerd werden tegen de verhuring. Echter… slechts 9 jaar later, drongen de VSA een ander akkoord op aan Cuba, waardoor de afmetingen van de basis vergroot werd tot de huidige oppervlakte – ook al viel een toegangsweg erin, waarvan “gemeenschappelijk gebruik” overeengekomen was om de “vrije handel” te verzekeren.

De economische crisis trof ook de VSA en leidde tot een “goed buurmanschap”-politiek – de VSA tekenden een zgn. Verdrag van Wederkerigheid, waardoor het b.g. Platt Amendment en het Permanent Treaty van 1903 ingetrokken werden, maar dat verder alle bedingingen betr. Guantanamo deed handhaven. Het verdrag werd ondertekend in Washington – tegelijkertijd bracht een VSA oorlogsvloot van meer dan 20 schepen een “vriendelijk” bezoek aan de Cubaanse kusten.

Waarom is het nodig dat de VSA een basis houden in een land dat ze al meer dan vijftig jaar saboteren?

Volgens de VSA is het essentieel in hun strijd tegen drugs, is het essentieel voor de militaire training van VSA soldaten, zoals de Ocean Venture in 1992, toen ca. 30.000 militairen overgevlogen werden. En de basis bewees zijn nut bij vorige invasies van de Dominicaanse Republiek, Haïti, Nicaragua, Mexico en Panama, bij verkenningsvluchten boven Cuba, bij het plannen van contrarevolutionaire missies, bij het uitlokken van Cubaanse strijdkrachten… In 1962 alleen al telde men niet minder dan 6000 inbreuken in de Cubaanse wateren.

In 1962 begon het met de beschadiging van een olieraffinaderij en de dodende kogels van een piratenboot afkomstig van de basis. Een Cubaanse zeeman verloor hierbij het leven. Ook de plaatselijke bevolking werd als doelwit genomen. In 1964 werden 38 vissers gevangen gezet op de basis; talrijke verhalen doen de ronde van Cubanen die gearresteerd werden, en zelfs vermoord, nadat ze beschuldigd werden dat ze in dienst waren van de Cubaanse regering.

De VSA leiding van de Guantanamo basis werd berucht voor de behandeling van het personeel, zoals massale ontslagen, tenzij… de Cubanen afstand deden van hun nationaliteit. Hoewel het personeel een pensioen beloofd werd dat samengesteld zou worden met 6% van hun uitbetaalde lonen, zijn er maar heel weinig die dit ook mochten ontvangen. Meer dan US$ 4 miljoen zou de VSA regering nog schuldig zijn aan het Cubaanse personeel.

Het bovenstaande toont aan hoe de Guantanamo Marine basis uiting geeft aan de onvervulde geopolitieke ambities der VSA in en voor Cuba. De reden voor het geschil tussen de twee staten is niets meer of minder dat de VSA er niet mee eens waren dat Cuba een vrij en soevereine staat zou worden – wèg van de VSA controle – en het geschil duurt intussen drie eeuwen.

Zo weet u meteen waarom de VSA nooit ingingen op de herhaalde Cubaanse vraag voor onderhandelingen over een eventuele overdracht. En ja, volgens internationale wetten hebben de VSA geen recht om nog steeds in Cuba een stuk land – tegen de wil van de Cubaanse regering – te bezetten. Maar wie gaat hen daartoe verplichten?

De pachtovereenkomst werd opgedrongen aan een regering die als poppetjes van de Amerikaanse regering deden wat van hen verlangd werd – de pachtovereenkomst bleef van kracht onder de bedreiging van een militaire interventie. Internationale wetgeving handhaaft ook het principe van een fundamentele verandering van omstandigheden, die ertoe had moeten leiden dat de VSA Cuba zouden verlaten nadat de diplomatische relaties in 1961 afgebroken werden en de basis niet langer kon dienen als een teken van “vriendschap”, maar wel als een dreiging van geweld.

Afsluitend: het is absurd ervan uit te gaan dat de eigenaar van iets dat hij verhuurd heeft, nooit ofte nimmer zijn eigendom zelf terug zou kunnen gebruiken. Een pacht of een verhuring is iets dat in terminis tijdelijk is. Zo niet is het een verkoop, een wijziging van eigenaar.

Guantanamo, The bay of discord, auteur: Roger Ricardo