Dàg Oxfam!

De actrice Scarlett Johansson vertrekt als ambassadeur van Oxfam, wegens ‘fundamentele meningsverschillen’. De BDS-gezinde organisatie bekritiseerde haar wegens haar nieuwe rol als het gezicht van het Israelische maak-je-eigen-fris-merk SodaStream, dat ook een fabriek heeft op de Westbank.

Het in de VS populaire merk ‘vergroot de armoede en ontkenning van rechten van de Palestijnse gemeenshappen die wij steunen,’ stelt Oxfam. Onzin, zegt Johansson, naar eigen zeggen een voorstander van “economische samenwerking tussen een democratisch Israel en Palestina”: “SodaStream is goed voor het milieu en bouwt bruggen voor vrede tussen Israel en Palestina”.

Dat is inderdaad een fundamenteel verschil van mening. Net als veel andere sterren die iets met Israel doen, kwam Johansson onder grote druk van BDS-activisten. Anders dan veel anderen hield zij haar rug recht; zij stapte op als Oxfam-ambassadeur.

SodaStream fabriceert machines waarmee je je eigen frisdrank kunt fabriceren uit kraanwater en benadrukt in advertentiecampagnes de voordelen voor het milieu, omdat dit een grote stroom plastic flesjes en lege blikjes overbodig maakt. Die apparaten worden onder meer gemaakt in een fabriek op de Westelijke Jordaanoever, waar een groot deel van de ongeveer 900 werknemers Palestijnen zijn. Zij werken naast nieuwe Israelische immigranten en ontvangen het Israelische minimumloon, dat ongeveer drie keer hoger ligt dan dat in de PA.

SodaStream maakte een lovend filmpje in de fabriek om de BDS-propaganda te ontzenuwen en waarin ook Palestijnse werknemers aan het woord komen.

Persbureau Reuters vond één anonieme Palestijnse SodaStream-arbeider die zei dat dit leugens waren en dat de arbeiders werden ‘uitgebuit als slaven’, maar een door datzelfde Reuters gefilmde nieuwsitem wekt niet die indruk.

Ook op YouTube is een filmpje te vinden waarop SodaStream-directeur Daniel Birnbaum president Peres de mantel uitveegt, omdat een van zijn Palestijnse voormannen was onderworpen aan een stripsearch toen hij Israel wilde binnengaan. Birmbaum had de voorman, die ook in beeld is in het Reutersfimpje, meegenomen toen hij een Israelische bekroning in ontvangst ging nemen van president Peres.

Daarop maakte een boze Birmbaum gebruik van de voor een bedankje bedoelde spreektijd om een pleidooi te houden voor meer samenwerking met en een betere behandeling van Palestijnen (bekijk dat hier, vanaf 1:20).

Birnbaum noemt de locatie van die ene SodaStreamfabriek a pain in the ass. Hij zou hem daar nooit hebben gebouwd. Maar hij is niet van plan hem te sluiten, ook al opent er binnenkort een grote fabriek in de Negev, binnen de Groene Lijn, die precies hetzelfde kan als deze. Alle arbeiders zouden daarheen kunnen verhuizen, behalve de 500 Palestijnen. “Wij gaan onze werknemers niet onder een bus gooien terwille van iemands politieke agenda,” zegt hij, “en ik zie niet in hoe het de Palestijnse zaak zou helpen als wij hen zouden ontslaan.” Als de fabriek na onderhandelingen deel wordt van een Palestijnse staat, laat Birnbaum hem evengoed open. Volgens zijn adviseur Maurice Silber is bij SodaStream ‘iedereen tegen de bezetting’, maar dat de fabriek buiten de Groene Lijn staat betekent nog dat zij mensenrechten schenden. SodaStream ‘kan de kiem worden van de toekomstige Palestijnse economie’, zegt Silber.

Johansson blijft bij SodaStream, zegt zij. Een reclamefilmpje met haar in de hoofdrol zal worden uitgezonden tijdens het razend populaire Amerikaanse sportevenement Superbowl. Dankzij de controverse met Oxfam en andere BDS’ers, wordt dit nu vele duizenden keren gratis uitgezonden.

CIDI