In 2025 zijn er naar verluidt te veel autistische leerlingen in de scholen. In 1964 had men een ander probleem:
“Tweede school voor debielen
Utrecht heeft behoefte aan een tweede openbare school voor debielen. De school aan de Kruisdwarsstraat is overbezet. Men mist voldoende gelegenheid om individueel onderwijs aan de kinderen met vrucht te geven. Voor gezinnen die in het noorden en het noord-westen van de stad wonen, is de school te ongunstig gelegen.
Bij het stichten van een nieuwe school geeft men de voorkeur aan Zuilen.
De fabricagecommissie, de onderwijscommissie en de Zuilense gemeenschapsraad hebben zich met een daartoe strekkend voorstel van B. en W. van Utrecht kunnen verenigen. De totale kosten worden geschat op ƒ 473.000,-“
OOK NIET TAALKUNDIGEN HEBBEN EEN MENING OVER TAAL.
In de jaren ’70 van de vorige eeuw bedacht en verspreidde ik samen met Jan Pol Sepieter de slogan: “Ons Vlaamsch is een streektaal van het Nederlands, de taal van 25 miljoen Europeanen.” Onze bescheiden poging om de streektaal te redden was nooit tegen het Nederlands gericht; integendeel. Jaren later kwamen er krachten op die onze boodschap verdraaiden en het Nederlands als vreemd aan de streek en elitair bestempelden.
Ik ben geen taalkundige, maar ik heb mijn verantwoordelijkheid genomen en getuigd dat dit nooit onze bedoeling is geweest. Ik heb hierover verschillende artikelen geschreven en zelfs een boek, Olla Vogala. Nu lees ik dat Jan Pekelder, een taalkundige van Nederlandse afkomst, mij beschouwt als iemand die de “voortdurende tweespalt” onderhoudt. De man weet wat ik denk al heb ik nooit met hem gesproken. Daarom geef ik hier nogmaals een samenvatting van mijn visie, die ik al meer dan een halve eeuw verdedig. Vandaag precies en jaar geleden schreef ik hierover nog een artikel met de titel ‘Honden in het kegelspel’.
FRANS-VLAAMS.
Cyriel Moeyaert noemde zijn levenswerk “woordenboek van het Frans-Vlaams,” niet van het West-Vlaams. Hiermee maakte hij duidelijk dat dit woordenboek specifiek over de streektaal over de schreve ging. Deze taal is niet zo anders dan die in Heuvelland of Bachten de Kupe, maar de Frans-Vlaamse streektaal heeft eigenaardigheden en woorden bewaard die elders verdwenen of in onbruik geraakt zijn.
WE SCHREVEN NEDERLANDS EN SPRAKEN DE STREEKTAAL
Wij schreven Nederlands en spraken de streektaal. Van Cyriel Moeyaert leerde ik dat de geschreven taal van de Frans-Vlamingen in de zeventiende, achttiende, negentiende en begin twintigste eeuw altijd Nederlands is geweest. Het Nederlands van die tijd. De geschreven taal van Michiel de Swaen, Andries Steven of Renaat Despicht vertoont soms regionale kleuren en woorden, maar is onmiskenbaar Nederlands.
STREEKTALEN ALS GEHEUGEN VAN DE STANDAARDTAAL
Van Cyriel onthield ik ook hoe belangrijk de standaardtaal is en waarom ik de taalerfenis van mijn ouders moet koesteren. De streektalen van het Nederlands zijn het geheugen van onze taal voor alle mensen van goede wil. De liefde voor het Nederlands betekent niet automatisch oppositie tegen de streektaal; integendeel.
TAAL EVOLUEERT VOORTDUREND
Ooit was het gebied van de huidige Nederlanden in Frankrijk de bakermat van onze taal, waar men het Noordzeegermaans sprak van hier tot aan de Engelse kust. Wat mij betreft had men de standaardtaal Diets kunnen noemen. Het punt is dat het Nederlands de standaardtaal is geworden van de streken die tot de historische Nederlanden behoren. Voor wie problemen heeft met de taal boven de Moerdijk is pragmatisme nodig: het is wat het is. Ook onder de Moerdijk hebben ze misschien vragen bij de evolutie van onze taal. Laten we niet te bekrompen denken: de afstand van Duinkerke tot Amsterdam is amper 300 km, niet veel verder dan Parijs, behalve in onze hoofden.
DE GESCHIEDENIS IS WAT HET IS
Dat onze standaardtaal meer “Hollands” klinkt dan ons in Vlaanderen lief is, heeft te maken met de geschiedenis, de wet van de grote getallen, en de afstand. Het lijkt me logisch: hoe verder men van het centrum staat, hoe minder invloed. Dit geldt niet alleen voor het West-Vlaams; ook Limburgers hebben reden tot klagen. Het zuiden had een tweede centrum kunnen aanduiden, maar is in 1830 een andere weg opgegaan. Een troost: mijn Nederlandse vrienden onder de Moerdijk klagen ook wel eens over de taal van de Randstad.
NEDERLANDS: GEEN ‘VREEMDE TAAL’ IN DE WESTHOEK.
Er zijn mensen in Frans-Vlaanderen die de onwetendheid van de plaatselijke bevolking en van liefhebbers van de streektaal misbruiken om hen allerlei onzin wijs te maken. Vlaenderen, met ‘ae’, zou Frans-Vlaams zijn, en Vlaanderen, met ‘aa’, zou een andere, vreemde taal zijn: het Nederlands. De Frans-Vlaamse naam voor de gemeente Sercus zou Zurkel zijn en niet het duizendjarige Zerkel. En het Frans-Vlaams zou meer verwant zijn met het Engels en zelfs met het Duits, maar niet met het Nederlands. Dit alles komt van dezelfde zelfgeproclameerde academici van de Vlaemsche taele, die soms niet eens tot vuuve kunnen tellen. Laat staan tot vijf.
WEST-VLAMINGEN MOGEN ZICH NIET VERGISSEN
Er zijn mensen aan deze kant van de schreve, liefhebbers van het West-Vlaams, die deze onzin beamen en aanmoedigen. Ze stimuleren deze Frans-Vlamingen om een nieuw Volapük te creëren. De rijkdom van de streektaal is precies in de verscheidenheid, en niet in de standaardisering ervan. Ze moeten ook weten dat zelfs Guido Gezelle, nochtans een hardnekkige verdediger van het West-Vlaams, nooit dialectisch heeft geschreven.
DE NEDERLANDSE GEDACHTE HELPT
Dat onze standaardtaal meer “Hollands” klinkt dan ons in Vlaanderen lief is, heeft ook te maken met de geschiedenis, de wet van de grote getallen, en de afstand. Hoe verder men van het centrum staat, hoe minder invloed. Dit geldt niet alleen voor het West-Vlaams. Over dat centrum nog dit: het zuiden had een tweede centrum kunnen aanduiden, maar is in 1830 een andere weg opgegaan. Een troost: mijn Nederlandse vrienden onder de Moerdijk klagen ook wel eens over de taal van de Randstad. Het is dus geen specifiek Vlaams probleem.
VLAMINGEN MOETEN NIET ZEUREN, MAAR HANDELEN
Met 25 miljoen sprekers behoort het Nederlands tot de top tien van de meest gesproken talen in Europa. Niet meer, maar ook niet minder. Laten we dus niet kleiner denken dan we zijn en onze plaats innemen. Eenheid in verscheidenheid is al een tijdje de norm. De tijd van de stugge ABN-normen is voorbij. Het zuiden moet, in plaats van de rol van slachtoffer te spelen, de Taalunie en alle mogelijke taalinstanties overspoelen met ideeën en voorstellen voor een betere stem in het kapittel.
“De Vlaamse regering heeft een negatief oordeel gegeven over een hele reeks anderstalige bachelor- en masteropleidingen. Van de 24 ingediende aanvragen, hebben er amper 4 groen licht gekregen…
…De Vlaamse regering benadrukt in haar beslissing het belang van het Nederlands als wetenschapstaal. Nederlandstalige studenten moeten hun opleiding ook in het Nederlands kunnen afronden, klinkt het. “De Vlaamse regering wil in elk geval vermijden dat een kloof ontstaat tussen een academische elite en de brede bevolking.”
President Trump tekent vandaag een “executive order”* waarin hij de Engelse taal als de officiële taal der VSA benoemt. Naar verluidt zal dit voor het eerst in de geschiedenis der VSA gebeuren.
Hiermee wordt een mandaat van voormalig president Bill Clinton (2000) ingetrokken dat federale agentschappen en ontvangers van federale financiële steun verplichtte om taalhulp te bieden aan niet-Engelstaligen, aldus het Witte Huis.
Trumps actie past in de anti-immigratiemaatregelen, waarmee hij de gelukzoekers van over heel de wereld, met tientallen, zo niet honderden verschillende talen, wil ontmoedigen naar de VSA te komen.
Federale afdelingen en agentschappen mogen echter nog steeds documenten en diensten verstrekken in andere talen dan het Engels, vatte het Witte Huis samen. “Agentschappen zullen de flexibiliteit hebben om te beslissen hoe en wanneer ze diensten in andere talen dan het Engels aanbieden om het Amerikaanse volk het beste te dienen en hun opdracht (hun baan) te vervullen.”
Het Commissariaat-Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) stelt ter beschikking::
Het CGVS doet beroep op een 200-tal vertalers-tolken die samen ongeveer 100 verschillende talen of dialecten spreken.
De vertaler-tolk bevordert de communicatie tussen de asielzoeker en de protection officer tijdens het gehoor op het CGVS. De vertaler-tolk brengt zo getrouw mogelijk het relaas van de asielzoeker over in het Nederlands, Frans of Engels. Daarnaast stelt de tolk de vragen van de protection officer aan de asielzoeker in zijn moedertaal.
De vertaler-tolk krijgt regelmatig de opdracht om documenten van de asielzoeker te vertalen van zijn moedertaal naar het Nederlands, Frans of Engels.
Het is belangrijk dat de vertaler-tolk zich neutraal opstelt en niet tussenkomt in de beoordeling van een asielaanvraag. De vertaler-tolk moet zich bovendien houden aan een deontologische code.
De vertaler-tolk werkt op zelfstandige basis voor het CGVS en wordt betaald per prestatie.
Van Belgicist, die deelnam aan de Belgische revolte van 1830 tot auteur van ‘De Leeuw van Vlaanderen’. en ‘De Kerels van Vlaanderen’.
Komende zaterdag 15 februari brengen we een bezoek aan het Bormshuis waar een interessante tentoonstelling loopt over H. Conscience.
Welkom door Lieve Van Onckelen – Het leven van H. Concience door Luc Vermeulen.
Samenkomst te 14u ingang Bormshuis Volksstraat 30 Antwerpen.
Na het bezoek aan het Bormshuis brengen gaan we onze dorst lessen in een gezellig Antwerps café. Tot zaterdag!
Luc Vermeulen
Hendrik Conscience, Strijder voor Vlaamse taal en cultuur Antwerpen, 3 december 1812 - Elsene, 10 september 1883
Hij leerde zijn volk lezen. Dat is de meest gehoorde uitspraak over Hendrik Conscience. Die moet natuurlijk niet letterlijk genomen worden. Conscience was geen leraar, maar een schrijver die zich bewoog in de artistieke milieus van zijn tijd. Het volk dat hij zou hebben leren lezen is het Vlaamse. Het werk van Conscience had op dat volk inderdaad bijzonder veel invloed. Lees verder...
“Er gaan deze dagen stemmen op om een werkgroep in het leven te roepen die de belangen en de promotie van de Nederlandse taal in Frans-Vlaanderen, en breder in de Franse Nederlanden, zou coördineren.
Ik heb uiteraard niets tegen het principe van een coördinerend werkgroep, tenminste als deze groep geen oogkleppen draagt en breed openstaat voor alle maatschappelijke strekkingen die het Nederlands steunen.
Het doel van de werkgroep moet wel helder gedefinieerd worden. Het doel is m.i. de Nederlandse taal officieel te erkennen als regionale taal in de HdF, en dit in plus van de twee bestaande streektalen die reeds beschermd zijn. En niets anders. Ik stel momenteel vast dat doelen, middelen en argumenten een beetje door elkaar worden gehaald. Het Nederlands als ‘taal van de buren’ is een argument en geen doel; het Nederlands als ‘geschreven standaardtaal’ is eveneens een vaststelling en argument. Het is vanzelfsprekend en geen doel.
Er worden momenteel namen van lokale politici genoemd die het project kunnen ondersteunen. Ze zijn welkom. Maar steun moeten we eerst zoeken en vinden in het middenveld, de cultuur, de economie, het onderwijs, enz. Precies om aandacht te eisen van de politiek die het momenteel zo goed als volledig laat afweten.
Ik lees dat verenigingen uit Vlaams België geen lid kunnen worden van dit collectief. Over Nederlandse verenigingen wordt niet gesproken. Wat met verenigingen die actief zijn aan beide kanten van de schreve? Ook als men dit beslist zal de tegenstander ons steeds associëren met irredentisme, enz. In plaats van deze jakobijnse methode toe te passen stel ik daarom voor dat men de deur openlaat voor verenigingen die aantoonbaar aan beide kanten van de schreve actief zijn. Redelijk is wel dat men in dit Collectief streeft naar een meerderheid van verenigingen aan ‘Franse’ kant. Niet minder maar ook niet meer. De tijd om een identiteitskaart te laten zien bij het passeren van de schreve is al lang voorbij.
Dit zijn de punten die eerst moeten worden opgeklaard om vooruit te gaan.”
Wido Bourel
Lees ook:
In 2022 besloot de Franse regering om het ‘Vlamsch’, het aan het Nederlands verwante oorspronkelijke dialect van dit gebied, voortaan de status van erkende regionale taal te geven. Dat betekent dat er onder andere steun kan zijn voor onderwijs in en over die minderheidstaal. Verneem meer bij: https://neerlandistiek.nl/2023/05/vlamsch-of-nederlands-in-frankrijk/
Een “Lumumba” is – naast de ook bij ons bekende “Glühwein” een geliefd drankje op kerstmarkten. Het is een warme chocomelk met rum of amaretto met bovenop een flinke dot slagroom. Blijkt dat ook dit een uiting is van diepliggend racisme. Want… Lumumba werd met een schot (Schuss) geliquideerd… Het genoemd drankje krijgt een “scheut” (Schuss) alcohol. Vandaar.
Dat we niet meer mogen zeggen wat we denken, dat we moeten overschakelen op een inclusieftaalgebruik, dat wisten we al, maar dat interpunctie leidt tot ergernis bij onze nazaten, dàt is nieuw. Voor ons alleszins.
Taalkundigen waarschuwen dat het gebruik van een punt de zgn. Gen Z kan ergeren. Het gebruik van een punt in teksten en berichten kan jonge mensen beledigen of ergeren – dat is de waarschuwing van taalkundigen. Tieners en jonge twintigers – m.a.w. Generatie Z – die opgroeiden met het gebruik van korte berichten als communicatiemiddel kunnen het gebruik van het punt zien als een symbool van grof-passieve agressiviteit. Taalkundige Dr. Lauren Fonteyn twitterde: “Indien U het bijkomende beëindigingsteken gebruikt, zullen zij hierin iets lezen dat neigt naar een dalende intonatie of een negatieve toon.” (Krantenartikel, gepubliceerd bij facebook)
Na een google-navraag vernemen we dat de zgn. Gen Z zich geïntimideerd voelt door het gebruik van een punt.
Oh ja het is waar, ik voel mij vandaag Anders dan anders, begrijp me goed Mijn huis stond overal op de wereld Er is geen plek waar ik zo van hou
Ik stal harten, deed andere pijn Maakte vrienden en verloor er een paar De laatste dagen ben ik bang Dat ik zo naar jou verlang
Ik zal je zeggen dat ik trots ben En mijn gedachten liggen dicht bij jou Friesland jij roept mij, ja ik wil naar huis En zou ik ooit een vreemde worden En jouw grond voelt niet meer alsof hij van mij is. Friesland o Friesland ik hunker naar jou
O Friese grond, jij geeft mij brood De groene weide de geur van hooi De luchten wild, je meren wijd Dat is mijn beeld van die tijd Ik vertel verhalen, ik zing van jouw land Het is waar ooit mijn leven begon Het verwondert mij hoe het kan Dat ik mezelf vandaag niet ben
IIk zal je zeggen dat ik trots ben En mijn gedachten liggen dicht bij jou Friesland jij roept mij, ja ik wil naar huis En zou ik ooit een vreemde worden En jouw grond voelt niet meer alsof hij van mij is. Friesland o Friesland ik hunker naar jou
Laat me je vertellen dat ik van je hou En dat ik heel de tijd aan je denk Friesland je roept me Nu ga ik naar huis
En mag ik ooit een vreemde worden Dan weet je dat het me meer dan verdrietig maakt Want Friesland is nu alles wat ik ooit heb gehad.
“De vervrouwelijking van beroepstitels en functies betekent een belangrijke vooruitgang,” zo staat er, “maar de schrijfwijze aanpassen om die meer inclusief te maken, zonder rekening te houden met grammaticale of spellingsregels, bemoeilijkt de toegang tot informatie voor de kwetsbaarste burgers, meer bepaald in hun contacten met de administratie. Het bemoeilijkt ook het leren van de Franse taal.” Daarom zullen de Waalse regering en die van de Franse Gemeenschap in alle teksten “een taal gebruiken die begrijpelijk is voor iedereen en die de regels respecteert”.
