Kerkmuziek was de Italiaanse violist en componist Antonio Vivaldi (1678-1741) met de paplepel ingegoten. Zijn vader was musicus aan de San Marco basiliek in Venetië, een kerk waar veel aan muziek werd gedaan. Vivaldi zelf werd muziekleraar en componeerde hoofdzakelijk instrumentale werken, waaronder ruim vierhonderd soloconcerten voor de meest uiteenlopende instrumenten(combinaties). In 1703 werd hij tot priester gewijd, waardoor ook kerkelijke werken op zijn programma kwamen te staan.

Glorie zij God in de Hoge is het tweede van de vijf delen van de mis. Vivaldi schreef drie Gloria’s. Hij maakte er zelfstandige stukken van. Het Gloria in D (RV 589) is het bekendste, hij schreef het in 1715. Deze prachtige, ingetogen compositie is te vergelijken met religieuze werken als Stabat Mater van Pergolesi, Miserere van Allegri en Ave Verum van Mozart.

Vivaldi’s Gloria in D bestaat uit 12 delen. Tussen de koordelen worden solo’s gezongen door sopraan en alt. De openingsmuziek klinkt als een fanfare zoals het Gloria uit de Hohe Messe van zijn tijdgenoot Johann Sebastian Bach (1685 – 1750), die overigens een groot bewonderaar van Vivaldi was.

Eindelijk zijn we erin geslaagd al de bestanden (met uitzondering van onze contactadressen) van onze ter ziele gegane pc over te hevelen naar dit blinkend nieuw exemplaar. Eigenlijk hadden we de hoop al opgegeven, maar na 2 uur prutsen en vloeken slaagden we er ten slotte in de muurvast zittende harde schijf – intact – te verwijderen en buurman – onze oneindige dank valt hem tot het einde der dagen ten deel – noemde het vervolgens “een fluitje van een cent”.

Ter ere van dit heuglijk feit mag u mee genieten met onze zegeroes: de overwinningsmars uit Aïda.

Aida is een opera in vier akten van Giuseppe Verdi uit 1871. Het libretto is van de hand van Antonio Ghislanzoni gebaseerd op een thema van François Auguste Ferdinand Mariette en een schets in het Frans van Camille du Locle. De opdracht voor het schrijven van de opera is gegeven naar aanleiding van de opening van het nieuwe operagebouw van Caïro.

De opera beleefde zijn première in Caïro op 24 december 1871 (onder leiding van Verdi’s vriend de contrabassist, componist en dirigent Giovanni Bottesini) en in Italië in het Teatro alla Scala in Milaan op 8 februari 1872 en wordt nog steeds regelmatig opgevoerd bij de piramides van Gizeh. (…)

Wie zin en tijd heeft – het weder is sowieso niet uitnodigend voor een winterwandeling – kan via dit bruggetje heel de opera met Luciano Pavarotti bekijken en beluisteren.

De vader van Antonin Dvorák was slager-herbergier in Nelahozeves, een onooglijk dorpje in Tsjechië. Als oudste zoon geboren op 8 september 1841, was Antonin ook voorbestemd voor de slagersstiel. Maar de vioollessen die hij van de dorpsonderwijzer gekregen had, vielen zo goed mee dat hij 1857 als muziekstudent naar Praag trekt. Hij houdt er zich in leven door in allerlei orkestjes van verschillend allooi te spelen. In 1862 is hij altist in het Nationaal Theater. Hij huwt de goudsmidsdochter Anna Cerkowa in 1873.

Door zijn eerste successen als componist, en de vriendschap en bescherming van Brahms en Tschaikovsky, wordt hij compositieleraar aan het Conservatorium te Praag, organist aan de Sint-Adalbertuskerk en ontvangt een Oostenrijkse staatsbeurs (in de jury zetelden o.a. Brahms en Hanslick!). Dan kwam, bijna automatisch, de belangstelling uit het buitenland: beroemde orkesten nodigden hem uit om eigen werk te komen dirigeren.

In de VSA

Hij wordt doctor honoris causa aan de universiteiten van Cambridge en Praag, en hij wordt aangezocht als leider van de pasgestichte “National Conservatory of Art” te New York. Voor die laatste betrekking worden hem vorstelijke bedragen aangeboden, en na lang aarzelen beslist hij samen met zijn familie toch maar de grote stap te zetten. Zijn eigenaardige maniakale interesse voor locomotieven (hij noteerde in het station van Praag alle types met nummer en uurrooster!) werd vervangen door die voor stoomschepen in de New-Yorkse haven, de duiven in de bossen uit Tsjechië door die van het enorme Central Park. Verder werd zijn heimwee verdreven in het door Tsjechische kolonisten gebouwde dorpje Spilville in de staat Iowa.

In 1894 loopt zijn contract in Amerika ten einde, en hij keert terug naar Bohemen. In 1901 wordt hij artistiek directeur van het Praags Conservatorium. Nog enkele jaren kan hij hard werken, alvorens te sterven op 1 mei 1904.

Het dorp waar Béla Bartók op 25 maart 1881 geboren werd, ligt vandaag op Roemeens grondgebied. In het Hongaars heet het Nagy Szent Miklos. Zijn vader was er schooldirecteur, en naar verluidt een meer dan middelmatig liefhebber-musicus. Hij stierf echter reeds toen Béla amper acht was. Zijn moeder, Paula Voit, was eveneens onderwijzeres en zijn eerste pianolerares. Na de dood van vader Bartók verhuisde het gezin herhaaldelijk, tot ze zich in 1893, toen Béla naar het gymnasium moest, in Pressburg vestigden. Daar kreeg hij piano- en harmonieles bij Laszlo Erkel. Intussen had Bartók reeds in 1891 zijn eerste openbaar optreden als pianist-componist gevierd.
Na de middelbare studies is hij van 1899 tot 1903 ingeschreven in de Koninklijke Hongaarse Muziekacademie te Boedapest, en hij krijgt er pianoles van István Thomán en compositie bij Janos Koessler.

Aanvankelijk stond Bartók sterk onder invloed van Brahms, Liszt en Richard Strauss; maar toen hij kennis maakte met de verbasterde bewerkingen van de Hongaarse volksmuziek van deze heren, bekeerde hij zich tot de muziek van Debussy, Schönberg en Stravinsky.

In 1905 begint hij samen met Zoltán Kodály aan een verzameling volksmuziek uit de Donaulanden. Het is hoofdzakelijk aan hen te danken dat de volksliederenschat uit die landen tot de meest bestudeerde en best bewaarde van de wereld behoort, en dat de muziekopvoeding van de laatste decennia gretig kan putten uit deze voorraad. In 1913 reizen ze zelfs naar Noord-Afrika om er de Arabische boerenmuziek te bestuderen.

In 1907 wordt hij pianoleraar en in 1917 oogst hij zijn eerste succes als componist. Daardoor volgen van 1923 tot 1938 concertreizen doorheen heel Europa en Amerika. Hij wordt lid van de Hongaarse-Academie der Wetenschappen en moet zijn leraarsjob opgeven voor zijn concertreizen, studie van het volkslied en voor zijn werk als componist.

Omstreeks 1925 wordt zijn stijl eerder neo-classicistisch. In 1940 vestigt hij zich definitief in Amerika, waar de universiteit van Columbia hem het eredoctoraat in de muziek verleent. Ofschoon Bartók zich in de VS nooit heeft thuis gevoeld, werd hij er niet aan zijn lot overgelaten: de auteursvereniging ‘Ascap’ steunde hem financieel en Serge Koussevitzky bestelde het “Concerto voor orkest”. Hij bezweek in New York op 26 september 1945 aan leukemie.

Standbeeld: in Makó, Hongarije