Kerstmis is voor mij voor altijd met twee personen verbonden: met Louis Neefs die op Kerstdag 1980, samen met zijn vrouw, de dood vond bij een auto-ongeluk en met mijn vader, die op dezelfde dag uren tussen leven en dood zweefde na een zware hartaanval. Beide zijn er niet meer. Of toch… voor altijd in mijn hart.

De keuze voor een passend kerstlied kàn niet anders dan Vlaanderens mooiste kerstlied, Susa Nina, zijn.

Zalige kerst, Louis, zalige kerst, papa. Zalige kerst, iedereen! Wees lief voor elkaar.

“Heiligabend” noemen de Duitstaligen 24 december, de dag die aan Kerstmis voorafgaat. Wat kan er nu beter bij passen dan het koor van deze monniken uit het Svetogorskaya klooster – of het ‘grottenklooster’ in Oost-Oekraïne?

Onze redactie kon geen vertaling, zelfs geen titel, van de gezongen kerstliederen vinden. Gewoon ogen sluiten en luisteren. ‘Heiligabend’.

Opdat u toch een idee zou hebben, waar het klooster zich bevindt en hoe het eruit ziet:

Karel Gott, de gouden stem uit Praat, (overleden op 1 oktober) neemt ons mee naar zijn Heimat, naar Bohemen. Luister naar dit traditionele kerstlied: “Zní Nad Betlémem Gloria”.

Zní nad Betlémem Gloria
Co ten zpěv znamená?
V jeskyni chudá Maria na klíně dítě má
Archandělé se radují
A slavně nám všem zvěstují
Že podle dávných proroctví
Ve chlévě malý Spasitel spí

Před tímto slavným Gloria
Uléhá všechen žal
Kde svítí hvězda Maria
Tam vládne Kristus – Král
Ať křesťané se radují
A všemu světu zvěstují
Že podle dávných proroctví
Nastává Boží Království!

Vrije vertaling via een Duits omweggetje:

Klinkt er over Bethlehem ‘Gloria’
Wat betekent dit gezang?
In de grot heeft de arme Maria een kindje op haar schoot
Aartsengelen verheugen zich
En ze verheerlijken ons allemaal.
In de schuur slaapt de kleine Redder.

Bij deze beroemde ‘Gloria’
Verdwijnt alle leed.
Waar de ster op Maria schijnt
Regeert Christus, de Koning.
Laten wij, christenen, ons verheugen En op heel de wereld verkondigen
dat volgens oude voorspellingen
Gods Koninkrijk komt!

Ook Kroatië heeft eigen kerstliederen. Zoals dit “Radujte se narodi”

RADUJTE SE NARODI

Hrvatski crkveni kantual (1934.)

Radujte se narodi, kad čujete glas,
da se Isus porodi u blaženi čas.
Svaki narod čuj, čuj,
i Betlemu pristupljuj, pristupljuj.

Vidi Božje otajstvo u podrtoj štalici
I tko trpi uboštvo na toj tvrdoj slamici.
To otajstvo čuj, čuj,
i k jaslicam pristupljuj! Pristupljuj!

Raduje se Marija s Josipom gledeći
Anđeo pjeva “Glorija” po zraku leteći
I ti, svijete čitavi,
Spasitelja pozdravi! Pozdravi!

Vrije vertaling: Wees gelukkig, mensen, als jullie horen verkondigen dat Jezus geboren is. Ga allen naar Bethlehem. Zie het wonder van God in de armzalige stal op een hard bedje van stro. Treed nader tot de kribbe. Maria is samen met Jozef blij… de engelen fladderen in de lucht terwijl ze “gloria” zingen. En jullie – de hele wereld – groet de Redder.

Onze kerstreis brengt ons vandaag naar Sardinië. Dit is een traditioneel kerstlied “In sa notte profunda”, gezongen door het koor van de stad Ozieri, in hun eigen taal, het Sardijns. Het refrein is in het Latijn.

In sa notte profunda
cantat su rusignolu
cun sas pius suaves melodias;
su mulmuttu ‘e s’undha
de su calmu rizzolu
contat misteriosas allegrias.
Pius che mai bellas
tremulan in su chelu sas istellas.

Gloria in excelsis Deo!
Gloria in excelsis Deo!
Et in terra pax
hominibus bonae voluntatis!
Gloria in excelsis Deo!

Ed ecco in cuss’area
tota paghe e dolzura
s’azzendet riu de viv’isplendore;
un’angelich’ischera
bolad’a basciura
pro saludare su nadu Segnore
l’allevian sos penas
cun curas e soaves cantilenas.

Gloria in excelsis…

Appat sa pache santa
ogn’anima indurida
chi fiorire bi poa s’amore;
ogni trista pianta
diat fruttos de vida
e ottenzat consolu ogni dolore;
de latte e mele rios
curran dai sos montes e pendios.

Gloria in excelsis…

Dit traditioneel Catalaans “Het lied van de vogels” – is naar ons aanvoelen een eerder ongewone benadering van Kerstmis, van de geboorte van Jezus. Alle vogels zingen, willen een nest bouwen, de bomen bloeien, alsof het lente werd…

Het lied werd het symbool van de vrede en de vrijheid van Catalonië. Het jongenskoor van Montserrat, verbonden aan het gelijknamige klooster, is een der oudste koren ter wereld, het dateert uit de 14de eeuw.. De zangertjes zijn tussen de 9 en 14 jaar oud; ze zijn allen Catalanen, wonen intern en zingen wekelijks in de basiliek tijdens de misvieringen. Buiten zang- krijgen zij ook muzieklessen op de piano en een tweede instrument naar keuze. De meesten van hen studeren verder in een muziekrichting nadat zij het koor verlaten hebben.

U kan de ondertiteling in het Catalaans en het Frans inschakelen.

Als toemaatje deze beelden van het beroemde klooster:

Een kerstlied, geschreven in de 17de eeuw, uit het volksduitse Silezië “Was soll das bedeuten?”. Sinds 1945 behoort Silezië grotendeels tot het Poolse grondgebied, na 700 jaar deel uitgemaakt te hebben van het Duitse Rijk. Meer dan 4 miljoen “volksdeutsche Schlesier” vluchtten, resp. werden verdreven, richting westen toen het Russische leger oprukte.

Deze Noorse knaap, Aksel Rykkvin, is nu een tiener van 16. Zijn sopraanstemmetje groeide uit tot een volwassen bariton.

Meer info bij https://www.akselrykkvin.com/