Categorie archieven: Muziek
Beloken Pasen
Beloken Pasen is de eerste zondag na Pasen.
1. ‘Beloken’ is het voltooid deelwoord van het werkwoord ‘beluiken‘: (af)sluiten. Met Beloken Pasen wordt de paasweek (‘het paasoctaaf’, acht dagen vanaf Pasen) afgesloten.
2. In het Jubeljaar 2000 riep paus Johannes Paulus II deze dag uit tot Zondag van de Goddelijke Barmhartigheid.
3. In het Latijn heet Beloken Pasen Dominica in albis (zondag in het wit), een verwijzing naar witte doopkleren van de doopleerlingen. Vroeger droegen christenen die op de paasnacht waren gedoopt acht dagen lang een wit kleed, symbool van hun nieuwe geboorte. In Duitsland wordt Beloken Pasen daarom vaak Witte Zondag genoemd.
4. In het Engels luidt het Quasimodogeniti Sunday, letterlijk: Zoals pasgeborenen. Dit is een verwijzing naar de eerste woorden van de bijbeltekst:
Weest als pasgeboren kinderen begerig naar de geestelijke, onvervalste melk, die u wasdom zal schenken ter zaligheid. Gij hebt immers al geproefd van de zoetheid des Heren. (1 Petrus 2,2-3).
5. De klokkenluider van Notre Dame uit het gelijknamige boek van Victor Hugo krijgt de naam Quasimodo omdat hij op Beloken Pasen te vondeling is gelegd.
6. J.S. Bach schreef voor Beloken Pasen de cantate Halt im Gedächtnis Jesum Christ (luister hieronder).
7. In de bijhorende evangelietekst (Joh 20, 19-31) lezen we dat een week na Pasen ook de apostel Thomas zijn intussen spreekwoordelijke scepsis laat varen – door Caravaggio zo aanschouwelijk verbeeld in De Ongelovige Thomas. Jezus’ antwoord luidt ietwat laconiek:
Omdat ge mij gezien hebt gelooft ge? Zalig die niet gezien en toch geloofd hebben. (Joh 20,29)
Met dank geleend bij Kerknet
Wiegeliedje
Bij het schrijven van het vorige artikel, kwam ons Brahms Wiegelied in herinnering. Lang geleden werden we gekozen (… in die tijd hadden we een mooie stem) om het tijdens een schoolfeest te zingen. Al past bij de uitvoering van Esther Valentin enige bescheidenheid van onze kant. Geniet ervan…
De Nederlandse tekst, die wij geleerd hebben, kennen we na al die jaren nog steeds; er zijn ook andere teksten in omloop (geweest?):
Goede avond, goede nacht. Slaap rustig en zacht. Van het spelen zo moe. Sluit uw oogjes nu toe. Morgenvroeg, wil de Heer, wekt uw moeke u weer. Morgenvroeg, wil de Heer, wekt uw moeke u weer.
Goede avond, goede nacht. Uw engel houdt wacht. Hij staat aan uw zij, uw droom maakt hij blij. Uwe rust maakt hij zoet, slaap met vrolijk gemoed. Uwe rust maakt hij zoet, slaap met vrolijk gemoed.
We worden er weemoedig van…
Zalig Pasen!
Franz Liszt: De Kruisweg
Franz Liszt begon als pianovirtuoos en componist van halsbrekende huzarenstukjes. Hij eindigde als een diep-spiritueel mens, werd tot subdiaken gewijd en componeerde verstil(len)de muziek waarin elke noot ertoe doet. Daarbij hoort Via Crucis (1879) voor piano (of orgel), koor en vocale solisten. Het werk volgt de 14 statiën van Jezus’ kruisweg.
Mijmerend over Witte Donderdag
https://nl.wikipedia.org/wiki/John_Tavener
Een bekende compositie van John Tavener is “The Lamb”, dat meestal met kerstmis wordt gezongen. Volgens onze bescheiden mening zijn de engelenstemmen van het Tenebrae koor ook op Witte Donderdag te genieten.
Bach: Vioolconcert in E groot BWV 1042
Het Vioolconcert in E groot, uitgevoerd door Shunske Sato en de Nederlandse Bachvereniging voor All of Bach, is lastig te dateren – door Bach zelf geschreven bronnen ontbreken. Wellicht stamt het net als de ‘Brandenburgse’ concerten uit Köthen, maar het zou ook kunnen dateren uit Leipzig, waar Bach vanaf 1730 de leiding had over het plaatselijke Collegium Musicum. Hoe het ook zij, we mogen vermoeden dat het schamele aantal van twee overgeleverde vioolconcerten slechts het topje van de ijsberg was, en dat talloze andere orkestwerken zijn verdwenen of wachten op ontdekking.
Lenteviolen
Smetana’s “Má vlast – De Moldau”
Telkens we hiernaar luisteren, denken we aan ons “Ik zag Cecilia komen”…
De melodie van Ik zag Cecilia komen is gebaseerd op “La Mantovana” van Guiseppino del Biado (16e eeuw). Het lied werd opgetekend in het “Gents Beiaardboek” (1661-1693) van predikheer Wyckaert. Florimond van Duyse beschreef het lied in zijn ‘Het oude Nederlandsche lied’. Er zijn verschillende teksten bekend.
De Tsjechische componist Bedrich Smetana (1824-1884) verwerkte de melodie in zijn symfonisch gedicht “De Moldau“.
Er zijn zo van die dagen…
Reinhard Mey, de Duitse troubadour, zingt prachtige liedjes met poëtische teksten; tijdens zijn beginperiode trouwens ook in het Nederlands.
Lang geleden werd hij door het ANZ uitgenodigd voor een gastoptreden tijdens het Zangfeest en… werd uitgejouwd…