“Het is kerstmis!” Het lied zou om een flamenco-geïnspireerde ode aan Kerstmis, aan de geboorte van Christus, gaan. Naar ons aanvoelen, heel raar: klinkt eerder als een strijdkreet dan een ingetogen kerstlied! Bij het begin van de video dachten we dat het kindje zou geofferd worden in de koperen ketel. Niet dus.

Geïnspireerd door het vorige verslag van pater Daniël, bieden wij u dit meesterwerk van Sergei Rachmaninov aan.

De Russisch Orthodoxe Kerk kent vier typen liturgie, waarvan die van St. Johannes Chrysostomus de meest gangbare is. Aanvankelijk was de orthodoxe kerkzang eenstemmig. In de 17de eeuw deed echter de invloed van de Westerse polyfonie zich gelden, terwijl aan het eind van de 18de eeuw Italiaans getrainde componisten als Maxim Berezovsky en Dmitry Bortnyansky de toon aangaven. Deze overdaad leidde in de 19de eeuw tot een tegenreactie, wat leidde tot een al te simpele koorstijl. Tchaikovsky doorbrak in 1878 de impasse met zijn Liturgie van St. Johannes Chrysostomus. Met deze toonzetting trachtte Tchaikovsky een kerkelijke stijl te ontwikkelen zonder amateuristisch te zijn. Hoewel deze poging door de kerk niet werd gewaardeerd, luidde ze wel de revival van de Russische kerkmuziek in. Hoogtepunt van deze revival waren Rachmaninovs Vespers uit 1915. Niet minder mooi is echter Rachmaninovs vijf jaren tevoren gecomponeerde Liturgie van St. Johannes Chrysostomus, met de prachtige Cherubijnse Hymne en een achtstemmig Onze Vader. Ook deze muziek werd gekenmerkt door het soort profane kunstenaarschap waar de kerk argwanend tegenover stond, maar tegelijkertijd bood dit kunstenaarschap een meesterlijke beheersing van een warme en sonore koorklank. Dankzij deze kwaliteiten behoort de Liturgie tot het beste dat Rachmaninof geschreven heeft. Wat overigens niet wil zeggen dat hij bijzonder in religieuze zaken geïnteresseerd was. Bovendien raakte hij met de kerk in conflict, omdat hij (net als Stravinsky) met zijn nicht wilde trouwen: iets wat in de Russisch Orthodoxe Kerk verboden is. Een van zijn tantes beschikte echter over connecties met de Kathedraal in het Kremlin, waardoor er toch nog stiekem een plechtigheid kon worden geregeld in een afgelegen militaire kapel. (HJ) (Muziekweb)

Van alle versies van deze liturgie is de gezongene het mooiste, lezen we in een der reacties onderaan. We kunnen het alleen maar beamen. Goddelijke aanbidding vervat in hemelse muziek met engelengezang.