Goede Vrienden,

Het diepe besef dat we geschapen zijn naar Gods Beeld, geeft ons inzicht in het juiste mensbeeld, wereldbeeld en Godsbeeld. Het geeft ons de goede waardering jegens onszelf en de anderen en kan heel ons  leven doorstralen. Het richt onze blik op de oorsprong en het einddoel van ons leven. Onze echte grootheid komt vanuit Gods eindeloze Liefde en Hij nodigt ons uit om  bewust te leven in gemeenschap met Hem. We mogen ons niet laten ontmoedigen door onze dagelijkse moeilijkheden en beperkingen om dan te trachten onszelf enige afleiding of waarde gevoel te geven door troost te zoeken in aardse voldoeningen. Wij en alle andere mensen zijn niet geschapen voor aardse vergankelijke vreugden, maar voor het eeuwige geluk in en met God. Een grote fysische en geestelijke gezondheid zijn belangrijk. Veel rijkdom en bezit kunnen onze aardse verlangens voor een tijd strelen. Grote intellectuele mogelijkheden en allerlei vaardigheden kunnen ons even blij maken en met de waardering van anderen kunnen we ons tijdelijk verheugen. Toch brengt niets van dit alles iets bij aan onze eigenlijke waardigheid, zoals ook het tekort van al deze dingen hiervan niets kan verminderen. Het aanvaarden en begrijpen dat God ons geschapen heeft naar zijn Beeld, voor Hem om met Hem te zijn, zal ons een veel diepere en blijvende  vreugde geven. Het kan ons behoeden voor ontgoocheling en illusies. Onze ware grootheid komt van God en  is blijvend.  Niets kan haar aantasten en omgekeerd kunnen aardse genoegens   of glorie  hieraan niets bijdragen. Dit besef kan ons tevens de ware vrijheid schenken.

Deze juiste waardering bevrijdt ons ook van een vals streven naar  zelfbeschikking. We zijn geroepen om onze mogelijkheden, onze talenten tot volle bloei te laten komen, in een goede zelfontplooiing. Dit is echter iets geheel anders dan zelfbeschikking.  We zijn door God geschapen op het ogenblik van onze ontvangenis in  de moederschoot, nl. op het moment dat de 23 chromosomen van vader zich vermengden met de 23 chromosomen  van moeder in de eicel. Al betrof het ons eigen ontstaan, hierbij waren wij zelf voor niets betrokken. Het ogenblik van ons ontstaan, de wijze van ons leven, het jongen of meisje zijn, de fysische gezondheid, de geestelijke kwaliteiten en aanleg … alles is een pure, originele scheppingsdaad van God zelf met medewerking  van vader en moeder. Onze toestemming  werd zelfs niet gevraagd om geboren te worden. Sommigen komen hiertegen fel in opstand. Ze vragen zich af wat inspraak, medezeggenschap… nog kunnen betekenen wanneer zij aan hun eigen leven totaal niets te zeggen hadden.  Zij die zelf god willen zijn  over hun eigen leven worden hierdoor zo ontredderd dat ze er gek van kunnen worden. Hiervoor geldt  de rake bemerking van de heilige Paulus: “Wat hebt u dat u niet gekregen hebt? En  als u alles gekregen  hebt, waarom dan die drukte alsof het van uzelf  kwam?” (1 Korintiërs 4, 7). Een betere reactie is die van psalm 139 (138), vers 14: “Ik dank U om het wonder van mijn leven, om alle wonderwerken die Gij hebt gemaakt”. Het is een dankbaar aanvaarden dat we Gods schepsel zijn. We zijn niet volmaakt, we ervaren iedere dag onze broosheid en beperkingen maar hebben alle reden om onszelf blij te aanvaarden als een wonderbare schepping. Met deze mogelijkheden en beperkingen willen we leven en rondom ons de andere wondere scheppingen Gods op dezelfde wijze erkennen en eren. Zo erkennen we met deze houding tevens dat God alle mensen geschapen heeft naar zijn Beeld en daarmee dezelfde goddelijke waardigheid heeft gegeven. Ook voor ieder van hen is “het geschapen zijn naar Gods Beeld” hun menselijke waardigheid die door niets kan weggenomen worden, verminderd of vermeerderd. De rijkste en machtigste mensen hebben in niets een grotere menswaardigheid dan de armste clochard. Ontelbare vurige gelovigen hebben in het verleden hun leven gegeven om niet alleen zwaar zieken en stervenden te verzorgen als kinderen Gods, maar tevens het leven in de moederschoot te erkennen als Gods kind.

Als ieder mens een “beeld Gods” is, begrijpen we dat zowel abortus als is euthanasie onaanvaardbaar zijn zijn in  iedere menselijke beschaving. Helaas was iedere menselijke samenleving en niet alleen die van de Maya’s of de Azteken gebouwd op mensenoffers. Mensen zagen nooit uit zichzelf een andere oplossing om hun  samenleving niet aan de onderlinge spanningen ten onder te laten gaan dan een schuldige hiervoor aan te wijzen, te veroordelen en te doden, nl als de zonderbok.  En toch leefde ook steeds diep in de mens een oerinstinct van de heiligheid en onaantastbaarheid van het menselijke leven vanaf de ontvangenis tot aan de natuurlijke dood. Een schitterend voorbeeld hiervan is de eed van Hippocrates (460-377 vóór Christus!), die door alle nakomende eeuwen ook als zodanig werd erkend tot nu. Onze tijd heeft met zijn gegroeide kennis en technische mogelijkheden dit kostbaar oerinstinct verdrongen. In de vijfde eeuw vóór onze tijdrekening, die over nagenoeg niets beschikte van al wat de moderne  geneeskunde weet en kan, besefte men dat het menselijk leven al van in de moederschoot heilig is en alle zorg verdient tot aan zijn natuurlijke dood omdat het niet louter mensenwerk is. De tijd is gekomen om deze aloude wijsheid te verbinden met de vele moderne geneeskundige zorgen om creatief een menswaardige verzorging aan te bieden, die recht doet aan de mens als Beeld Gods. We zullen hierop terugkomen wanneer we spreken over het lijden.

Ieder mens heeft een zeer hoge waardigheid omdat hij iets goddelijks in zich draagt. Dezelfde  goddelijke waardigheid kan niet overgedragen worden aan de schepping. Dagelijks worden we opgeroepen om te vechten voor het behoud van de aarde, de natuur, het milieu, gestuwd door de meest dwaze ideologieën, die onmiddellijk zouden moeten uitgevoerd worden, zo niet valt  morgen de hemel op ons. Ieder gezond perspectief is zoek. Kinderen worden door abortus op de gruwelijkste wijze in de moederschoot afgeslacht, gepromoot door hen die respect eisen voor dieren. Als het juiste perspectief verdwijnt, gaan mensen stenen aanbidden of zelfs honden, katten en varkens. Wij, als “afgevaardigde beheerders” van de  Schepper dienen zorg te dragen voor de schepping. God heeft ons de schepping gegeven, ze is er voor ons, wij zijn er niet voor de schepping. Hemel en aarde zullen samen met al het aardse vergaan. Niet zij moeten gered worden, mensen moeten gered worden.

Persoonlijke verwerking: Denk eens rustig na over wat het voor uzelf betekent dat je evenals alle mensen geschapen bent naar Gods Beeld?  

(Vooraleer naar de tweede stap over te gaan, willen we volgende week enkele beschouwingen wijden aan de grote commotie die inmiddels in Vlaanderen gewekt werd door een reeks uitzendingen over seksuele misbruiken in de kerk)

P. Daniel, Mar Yakub, Qâra, Syrië, 6.10.23

Flitsen

Damascus, de hoofdstad van Syrië en oudste stad ter wereld die steeds bewoond zou  geweest zijn, getuigt nog steeds van een bruisend leven. Deze week hebben we nog eens gedurende een ganse dag het  hectische verkeer aldaar kunnen meemaken en ons kunnen  mengen met een drukke menigte mensen die als mieren door elkaar rennen. We waren immers met een zestal personen van onze gemeenschap die verschillende zaken moesten afhandelen of medische centra bezoeken. Dat de toestand de laatste jaren dramatisch verergerd is, wegens de drukkende sancties, de torenhoge inflatie, de schaarste over heel de lijn…kun  je hier eigenlijk niet direct zien en dat is zeer merkwaardig. We zagen wel ergens een man op het voetpad slapen en we deelden hem mee van de koeken die we hadden meegenomen om overdag iets te kunnen eten. De verschillende ziekenhuizen die we bezochten leken zoals voorheen in volle werking, voorzien van alle nodige moderne apparatuur. Of zijn de eensgezindheid van dit volk, het uithoudingsvermogen en de creativiteit bij  zware moeilijkheden groter dan verwacht?

Nvdr: ter illustratie:

Goede Vrienden,

Vorige keer legden we de eerste pijler van ons mens zijn uit opdat we zouden begrijpen dat we geschapen zijn naar Gods beeld. Dit is een onverwoestbaar stempel Gods in het diepst van ons wezen, een “inwoning Gods” die door niets of niemand kan worden weggenomen. Dat leert de joods-christelijke openbaring. Of men dit gelooft of niet, verandert niets aan deze werkelijkheid. Een gelovige zal zijn “beeld Gods” (hopelijk) steeds bewuster beleven, terwijl dit voor een ongelovige in het onbewuste blijft. Ziehier een illustratie uit eigen ervaring.

Gedurende acht jaar was ik een regelmatige bezoeker van het eerste ‘hospice’ dat in Vlaanderen werd opgericht. Eenmaal werd ik door een stervende zelf gevraagd en daarna bood ik de directie aan dat ze me steeds mochten oproepen, omdat ik toen op hetzelfde domein verbleef. Ik was geen medewerker en stond niet op de lijst van de officiële vrijwilligers, ik was slechts iemand die er bij gelegenheid telkens bij geroepen (ad-vocatus) werd. De directie van dit eerste “hospice” was uitgesproken vrijzinnig. Wanneer een stervende echter een priester vroeg, werd ik door de verpleging geroepen en zeer goed voorbereid. Op enkele minuten tijd werd mij alle nodige informatie over deze stervende verstrekt. Op een keer werd ik opgeroepen en terwijl ik toekwam was er niemand van de verpleging aan de balie om mij op te vangen, wat ik nog nooit had meegemaakt. Blijkbaar waren allen in vergadering. Een poetsvrouw kwam naar mij toe en zei: “ik weet wel voor wie ze u geroepen hebben”. Ze wees me de deur aan van de laatste patiënte die binnen gekomen was. Deze mevrouw had echter uitdrukkelijk laten noteren dat zij geen priester in haar kamer wenste, wat uiteraard noch de poetsvrouw, noch ik wisten. Ik merkte bij deze mevrouw inderdaad een veel grotere weerstand dan ik gewoon was. Ik dacht echter aan de grote gemoedsschommelingen die een stervende kan meemaken. Iemand kan nu het sacrament van de ziekenzalving vragen en een tijd daarna een opstandige houding  aannemen. Ik deed mijn best om geduldig in gesprek te blijven en vroeg haar of ze er iets tegen had dat ik een gebed uitsprak. En dat was goed. Hierna veranderde haar houding totaal. Mijn voorstel om haar het sacrament van de ziekenzalving te geven wilde ze graag aanvaarden. Haar stugge houding was totaal weg. In een blijde en gemoedelijke sfeer namen we afscheid. De volgende dag werd ik opgeroepen voor de stervende die ik daags te voren had moeten bezoeken. Er hing elektriciteit in de lucht. De directie verweet me niets, maar aan het feit dat ik binnengegaan was bij iemand die uitdrukkelijk een priester weigerde, werd zeer zwaar getild. De verpleging liet me altijd weten hoe de zieke gereageerd had op mijn bezoek. Nu vroeg ik er uitdrukkelijk naar maar iedereen hield de lippen stijf op elkaar. Enkele weken later stierf die vrouw en een verpleegster liet zich toen pas ontvallen dat die mevrouw gezegd had dat ik elk ogenblik bij haar welkom was! Ondertussen had de directie er voor gezorgd dat ik daar niet meer zou binnen gaan. Hieruit blijkt hoe de directie haar vrijzinnige ideologie verkoos boven het diepste geestelijk verlangen van deze stervende. Ieder mens is geschapen naar Gods beeld en God leeft in  ieder mens, maar niet iedereen is zich hiervan altijd bewust.

Laten we nu verder gaan en de structuur van de mens voorstellen. Meestal wordt gezegd dat de mens bestaat uit lichaam en ziel, wat ook juist is.  De ziel is hierbij het levensprincipe. Sterven betekent dat de ziel van het lichaam gescheiden wordt. Ook de dieren hebben een ziel, als levensprincipe. Deze is evenwel niet, zoals bij de mens, begiftigd met verstand en wil. Alleen de mens is geschapen naar Gods beeld. Alleen de mens heeft verstand en wil, bewustzijn, een geweten. Dieren hebben instincten, die evenwel wonderbaarlijk ontwikkeld kunnen zijn. Een leeuw kan brullen met een volume dat vele malen groter is dan dat van een mens, maar alleen een mens kan praten en dialogeren omdat hij een bewustzijn heeft en een persoon is. Op gans de aarde is nergens een kunstwerk te vinden waarvan je kunt zeggen dat enkele centimeters begonnen zijn door een bepaald dier en dat de rest door andere dieren is afgewerkt. Alleen de mens bezit deze scheppingskracht. Alle chemische processen in de mens vinden we terug in het heelal, nergens is er echter ook maar het minste bewustzijn te vinden buiten de mens. En vele jaren evolutie kunnen hieraan niets veranderen.

Zo kunnen we in de ziel van de mens de geest onderscheiden, als het ware, het puntje van de ziel, het onaantastbare heiligdom van Gods aanwezigheid, als de landingsplaats van de heilige Geest.  In die zin herkennen we in de mens een drie-eenheid, naar het woord van Paulus: “Heel uw wezen, geest, ziel en lichaam, moge ongerept bewaard blijven bij de komst van onze Heer Jezus Christus” (1 Thessalonicenzen 5, 23). De mens is dus lichaam (Grieks: soma), ziel (psychè) en geest (pneuma). Ook hier zeggen we niet dat de mens een lichaam, een ziel en een geest “heeft” maar hij “is” helemaal lichaam-ziel-geest.

In de Griekse opvatting  gaat alle waardering echter naar de ziel terwijl het lichaam slechts beschouwd wordt als een omhulsel (soma esti sèma). Hiertegen reageerde Jezus (cfr Matteus 15, 11). Het kwade komt niet van het materiele, het voedsel, maar juist van het geestelijke, van onze onzuivere, hebzuchtige, hoogmoedige… gedachten. De materiële schepping is goed. In het begin van het boek Genesis wordt daarom telkens gezegd dat God zag dat het goed was. De eigenlijke strijd gaat niet tussen het materiële (als het kwade) en het geestelijke (als het goede), maar tussen heel de mens die “vleselijk, aards” leeft en heel de mens die “geestelijk” leeft, nl. tussen onze “oude” en “nieuwe” mens, die leeft volgens Gods Geest.

De mens is het kroonstuk van de schepping en de schepping is er voor de mens. Hij is materie maar tevens eindeloos verheven boven de materie. Hij is het enige wezen in het heelal dat een bewustzijn en een geweten heeft en om zichzelf gewild is door God. Heel de natuur is een loflied aan God door te zijn wat ze is. Het is de roeping van de mens om bewust, wetens en willens,  God als Schepper boven alles te eren. De mens is als het ware de dirigent van dit concert.

Psalm 139 (138) bezingt de Liefde waarmee God alles omvat: “Gij kent mij Heer, en Gij doorschouwt mij, Gij weet waar ik ga of sta. Van verre kent Gij mijn gedachten, Gij weet waarom ik bezig ben of rust… Want wat er in mij is hebt Gij geschapen, Gij hebt mij als een weefsel in de moederschoot gevormd. Ik dank U om het wonder van mijn leven, voor alle wonderwerken die Gij hebt gemaakt” (v. 1-3, 13-14). Het besef dat wij Gods Beeld zijn,  geeft ons de juiste levenshouding, uitgedrukt in deze psalm, nl. wederliefde en dankbaarheid. (volgende keer hierover nog ’n slotbeschouwing).

P. Daniel, Mar Yakub, Qâra, Syrië, 29.9.23

Flitsen

Zaterdag werd een schitterende vormingsdag gehouden voor de jeugd van ons bisdom Homs in het klooster en de bedevaartsplaats van de profeet Elias te Rableh. De bisschop had graag dat we er met de gemeenschap bij waren.  We vertrokken al heel vroeg en waren op tijd voor het morgengebed in de grote kerk, voorgegaan door onze bisschop Jean-Abdo Arbach. Een 400-tal jongeren was aanwezig. De bisschop benadrukte de noodzaak van verbonden te blijven met Jezus, zoals de wijnrank aan de wijnstok. In deze tijd van de  druivenoogst werd de Kerk voorgesteld als Gods wijngaard. Dan sprak de priester die verantwoordelijk is voor de jeugd in het patriarchaat en benadrukte het belang van christen te zijn en steeds meer te worden.

Nvdr: hierbij een lijst van beschadigde over grotendeels vernietigde kerken en kloosters in Syrië: Updated list of churches and monasteries and shrines damaged in the Syrian crisis (22 Dec 2013) (byzcath.org)