Categorie archieven: Kunst en cultuur
Brilleke nodig?
Geen brilleke, wel gezond verstand! Een hedendaagse versie van de kleren van de keizer:
17-jarige grappenmaker legt bril op de grond van het San Francisco Museum of Modern Art. En dan zie je heel de meute verheven kunstkenners opdraven om het inventieve kunststuk te bewonderen… (…)
Door de lens
Zalig Pasen
Na de twee dramatische taferelen van Jezus’ kruisdood in de dwarsbeuk krijgen we van dezelfde barokgrootmeester bij de kooromgang het wonderlijke tafereel van Jezus’ verrijzenis te zien. Het vormt het middenpaneel van het epitaaf uit 1612 voor Jan Moerentorf († 1610) en zijn echtgenote Martina Plantin († 1616). De man, beter bekend onder zijn Latijnse naam Johannes Moretus, was de schoonzoon van Christoffel Plantin en volgde hem op als zaakvoerder van de wereldberoemde Antwerpse drukkerij. In 1794 wordt het middenpaneel als oorlogsbuit weggevoerd naar Parijs, maar keert samen met de luiken na de nederlaag van Napoleon gelukkig terug naar Antwerpen en wordt enkele maanden later, in 1816, opnieuw voor de kathedraal bestemd. Enkele jaren later, in 1819, laat de familie Moretus het grafmonument deels reconstrueren, met een marmeren gedenkplaat en als bekroning een paar engelen (Jan-Frans van Geel) die het medaillonportret tonen van Johannes Moretus (Willem-Jacob Herreyns naar het ondertussen verloren origineel door Rubens). Zo hangt de triptiek nu op een minder opvallende plek, in de huidige Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van de Vrede, maar toch dicht bij zijn oorspronkelijke plaats in de kooromgang, waar het echtpaar begraven lag.
Het thema van Jezus’ Verrijzenis, kern van het christelijk geloof, staat in direct verband met de functie van het kunstwerk als gedachtenismonument voor overledenen want hiermee wordt verbeeld dat Gods eeuwige liefde onstuitbaar is en het haalt op de dood. Ook wie als belangrijk zaakvoerder met het aardse omgaat maar er niet in opgaat, heeft net als Jan Moretus, oog voor zo’n ver-strekkend perspectief.
De beide buitenluiken beelden elk een deurvleugel af met een engel ervoor die op het punt staat stijlvol, tegelijkertijd met zijn collega, de deur van het graf te openen.
Eens de luiken geopend, treedt Christus zegevierend tevoorschijn uit het donkere rotsgraf, omstraald door een schitterend licht. Jezus’ forse lichaamsgestalte, zijn opwaartse beweging en zijn attributen, de palmtak die Hij in de hand houdt en de banier waarop Hij steunt, zetten zijn overwinning op de dood kracht bij. Het licht dat van de verrezen Jezus uitgaat, verblindt in dit vroege morgenuur de verbijsterde soldaten, die elk op een eigen wijze achteruit deinzen: de ene verbleekt en verstijft van doodsangst (naar Mt. 28:4), de andere vlucht in paniek weg, nog een andere schermt zich van het felle licht af terwijl de man vooraan, die achterover is gevallen – in een gedurfde perspectivische verkorting – wegkruipt. In de rechterbenedenhoek zit een laatste getuige dit wonder verstomd gade te slaan.
Op de binnenluiken wenden de respectieve patroonheiligen van het echtpaar zich naar het middenpaneel. Op het linkerluik staat Sint-Jan de Doper, in ruwe pij met op de grond het zwaard waarmee hij onthoofd werd. Op het rechterluik houdt Sint-Martina de martelaarspalm vast. Zij werd doodgemarteld, omdat ze weigerde te offeren voor een heidense afgod. Ter illustratie van de uiteindelijke overwinning van het christendom stort achter haar de tempel van Apollo in. Martina Plantin staat in deze kerk nog een tweede maal afgebeeld, namelijk geportretteerd als kind op het epitaaf dat Jacobus De Backer in 1591 schilderde voor haar ouders, Christoffel Plantin en Jeanne Riviere.
Het thema van twee engelen die de deurvleugels achter zich openen, is ontleend aan een antiek grafaltaar dat Rubens te Rome in de verzameling Mattei (nu Vaticaan) heeft nagetekend. De twee gevleugelde victories die de deur van de Hades bewaken, konden immers gemakkelijk in overeenstemming worden gebracht met de twee ‘engelen’ die volgens het Lucasevangelie (Lc. 24:4) het graf van Christus bewaakten. Misschien werd het idee daartoe bemiddeld door een ophefmakende vondst in 1608 of 1610 op de gronden van de Sint-Michielsabdij, Rubens’ naaste buur. Er kwam onder meer een Romeinse grafurne aan het licht in de vorm van een Antieke grafkapel met twee deurvleugels: ongetwijfeld een onderwerp van gesprek in humanistische kringen.
Om het kleurenpalet van dit epitaafstriptiek zo weinig mogelijk te ‘overschaduwen’ met gekleurde lichtinval, werd in deze kapel einde 19de eeuw geopteerd voor een glasraam in grisaille.
Met dank geleend bij TOPA (volg bruggetje voor meer info)
Door de lens
I.M. Notre Dame
Notre Dame: geen “alleenstaand geval”
Gisteravond met verbijstering – hoewel niet verbaasd – naar de beelden van de brandende Notre Dame gekeken. Niet verbaasd, omdat onze redactie al jaren een dergelijke ramp min of meer verwachtte. En in Barcelona bleef de Sagrada Familia slechts gespaard omdat een doe-het-zelf-kluns van een terrorist er niet in slaagde zijn opdracht uit te voeren. We houden ons hart vast voor bv. de O.L.V-kathedraal van Antwerpen, Sint Rombouts in Mechelen en talrijke andere monumenten met kunstschatten uit een rijk christelijk-historisch verleden.
Niet verbaasd. Inderdaad, de branden in kerken worden angstvallig zo diep mogelijk in de politiek-correcte catacomben begraven. Maar als er ergens in het portaal van een moskee een varkenskop gevonden wordt, dan gaat heel de weg-met-ons meute onmiddellijk op islamofobenjacht. Kerkbranden en -vernielingen zijn inderdaad niet langer exclusief voor een islamitisch land, waar christenvervolging tot de nationale sport behoort. Wie de derde wereld naar hier haalt, wordt zelf een derde wereld.
Niet verbaasd omdat Pasen samen met Kerstmis, de dood, verrijzenis en geboorte van Christus, de hoogdagen der christelijke kerken betekenen. De Goede Week en de Advent… uitgelezen data voor “alleenstaande gevallen”.
Niet verbaasd. Omdat zij onze cultuur niet aanvaarden. Omdat zij die zelfs verwerpen. Omdat zij ons haten. Omdat zij zich perfect realiseren dat wij meer in onze mars hebben dan zij in hun Prachtlanden. En dat is bijzonder beledigend voor hun eergevoel.
Niet verbaasd. Omdat zoveel toeval, geen toeval meer is. Omdat de lijst met brandhaarden in kerken – daarnaast heb je ook nog de talrijkere vernielingen en met uitwerpselen besmeerde muren – opvallend langer en langer wordt. In Frankrijk zouden er elke dag 2 kerken delen in b.g.ongewenste “aandacht”. Volgens PI-News mocht Frankrijk verleden jaar 1063 aanvallen in diverse vormen op christelijke kerken tellen: 17% meer dan 2017, toen er ‘slechts’ 878 geregistreerd werden. Geregistreerd. Hoeveel in werkelijkheid? En gewoonlijk “tast men in het duister” of gaat het om “jongeren”, die niet weten wat ze doen. (Lucas 23)
Niet verbaasd. Bij dakwerken moet je nu eenmaal bijzonder voorzichtig zijn. Een ongelukje is snel gebeurd…
Een vluchtige blik op YT met als zoekopdracht “france incendie église” brengt binnen enkele seconden een groot aantal filmpjes met branden en/of vernielingen, resp. ontheiligingen:
Fontainebleau 2016: Bewezen brandstichting in twee kerken met verschillende brandhaarden: https://youtu.be/ZYvwErLkhJU
Lavaur februari 2019: Brandstichting en vernielingen. https://youtu.be/K1p41KhYy7A
In deze regio werden in één week tijd werden vijf kerken beschadigd, ontheiligd, in brand gestoken. Daders onbekend.
Rennes september 2001 en opnieuw op 31 juli 2018. Zware brand, toren ingestort. Oorzaak: misschien iets met de elektriciteit, maar men is niet zeker. https://youtu.be/9uQqc0UozqI
Gerstheim in de Elzas 2011. Kerk quasi compleet uitgebrand. Geen kerk ter beschikking met Kerst. Oorzaak: waarschijnlijk iets met elektriciteit, maar de oorzaak benoemen is “delicaat”. https://youtu.be/miJsjtbZ7V8
Bordeaux juni 2018: brand begon in de sacristie. Oorzaak: ? https://youtu.be/b84tErqjYkE
Trémel juni 2016: compleet uitgebrand. Oorzaak: ? https://youtu.be/CBdJFLiDk6I
Zuydcoote november 2016: brand en vernielingen. Duidelijk dat hier geen elektriciteitspanne of blikseminslag verantwoordelijk was. https://youtu.be/L00fCZpL540
L’Ile Bouchard september 2015: Bewezen brandstichting. https://youtu.be/1Pcjk9NU7Qg
Nantes maart 2017: Bewezen poging tot brandstichting. https://youtu.be/3ixzSf-8QHY
Nantes juni 2015: Mogelijke oorzaak: restauratiewerken aan het dak. https://youtu.be/CJODVePYAe8
In Duitsland en Oostenrijk ziet het er niet veel beter uit. De grotenorde ligt er anders, maar het aantal “accidentjes is wel zeer hoog”.
Lees ook:
European Churches: Vandalized, Defecated On, and Torched “Every Day”
Vorige bijdragen:
Beroemde schilderijen krijgen nieuwe poco naam
Veel gekker kan het niet worden, hebben wij al dikwijls geschreven, tot er weer iets opduikt waardoor we onze mening moeten bijstellen.
Zo vindt men in Franse kunstkringen dat onze donker-getinte medemensen duidelijk gediscrimineerd worden, “niet de eer krijgen die hen toekomen” als zij op een schilderij afgebeeld worden.
Verbaas u samen met ons. En dan komt het resp. schilderij er nog goed vanaf… ze hadden het ook naar wens kunnen bijknippen!
Gedachten in gedichten
Paarse limerick
Er werd een senator verkozen te Gent,
de gleuf in zijn tanden is wereldbekend.
Hij mengde glad en gezwind
het bizar Belgisch bewind
met de bonte kleuren van gans ‘t firmament.
Oswald Van Ooteghem (OVO)
uit Wilde jaren, Wilde haren in woord en beeld…
Nvdr: Toen OVO dit schreef kon hij niet vermoeden hoe “bont” Vrhfstdt het zou schoppen in het EU-firmament.
Quo vadis, Syria?
Ook dit artikel wijden wij volledig aan de heropstanding van het land, met kleine weetjes, met cultuur, landbouw, industrie, handel, onderwijs, wetenschappen, geschiedenis, heropbouw… niets wereldschokkends.
De zijde-industrie, erfgoed van de natuur, zal terug bloeien aan de kust van Latakia. De natuurzijde werd verdrongen door kunststof, goedkoper en gemakkelijker wasbaar. De moerbeibomen, resp. -struiken, voedsel voor de zijderupsen, werden grotendeels gerooid. De Syrische regering lanceerde in 2017 een ontwikkelingsproject van 5 jaar om dit traditioneel beroep te behouden. De oppervlakte met moerbeiplanten moet uitgebreid worden en de prijs van de zijde kreeg een financieel duwtje in de rug: van 300 SYP (Syrische Ponden) naar 2000 SYP per kilo. (Koers: 450 SYP= 1 USD, 550 SYP= 1 euro)
Een soortgelijke evolutie zag men bij het gebruik van stro voor decoratieve en praktische voorwerpen. Vooraleer plastic, metaal en glas het moderne leven verrijkten, bestond er een beroep dat van moeder op dochter overgeleverd werd: het stroweven. Het stro moet manueel geoogst worden, op verschillende tijdstippen, met verschillende drogingsprocessen opdat men stro met verschillende kleuren, van groen tot lichtgeel, kon bereiken. Eens gedroogd en gezuiverd werd het in heet water ondergedompeld om het buigzamer te maken. Ook werd het naar wens met natuurlijke kleuren geverfd, bv. met uienschillen voor een heldere gele kleur of eikenschors voor bruine tint.
De regering probeert een plattelandsproject voor zelfredzaamheid van vrouwen aan te moedigen door het stroweefwerk bekend te maken via tentoonstellingen. Men tekent een groeiende vraag op in antiek- en souvenirwinkeltjes, maar ook als decoratie en in restaurants/hotels. Vooraleer 3D uitgevonden werd, weefden de vrouwen al driedimensionaal.
Historische “Um al-Hassan” Tuinen, één van de oudste parken van Syrië en een belangrijke historische plaats in de provincie Hama. Het bevindt zich in het centrum van de stad, aan de rand van de rivier Orontes (Assirivier) met de historische houten waterraderen (Na’uras). Zeer geliefd uitstapje vooral in het weekeinde. (video Na’uras ‘s nachts)
Ondanks de miserie en tekorten heropenen winkeliers en vakkrachten hun winkeltjes en bedrijfjes in Aleppo…
Een reisverslag, eind 2018. Geen politieke invalshoek, geen klassieke toeristische informatie, maar wel een eerlijke mening van een jonge man die met onbevangen ogen naar dit land kijkt. Hij sluit af met “Dank aan mijn vrienden in Syrië die deze reis mogelijk maakten. De gastvrijheid en welkom die mij ten deel vielen waren opmerkelijk,, van de gezinnen die mij ontvingen tot de bevolking op straat, dit ondanks de miserie die het volk heeft moeten meemaken . Dank u, Syrië, ik wens u vrede en voorspoed!”Een absolute aanrader:
Nog een reisverslag van een jaar eerder, opgetekend door de Noor Christian: in het Engels, met prachtige foto’s. In grote lijnen een zelfde verhaal. Citaat en foto’s: “In het algemeen is Damascus compleet het tegenovergestelde van dat wat de media ons al gedurende 7 jaar wijs maken. Ik vraag me dus af of de journalisten er zelfs ooit geweest zijn. Christelijke kerken staan deur aan deur met moskeeën. Beide vol met mensen. Zelfs de joodse synagoge in de oude stad van Damascus is nog open. Je ziet kerkelijke huwelijken en priesters die gewoon tussen het volk rondwandelen. En – in het algemeen – de bevolking van Damascus geniet van het leven.” Heel het verslag met beeldmateriaal kan u hier lezen.
Op zijn webstek vindt u ook uitgebreid nuttig reisadvies, mocht u van plan zijn dit jaar Syrië te bezoeken: visa, prijzen, vervoer enz.
Modeshow “Charme van Damascus” in de oude stad:
Al-Nuri Bimaristan in Damascus: de allereerste “universiteit” voor geneeskunde in het M. Oosten
Het was een historisch ziekenhuis en opleidingscentrum geneeskunde in de oude stad van Damascus, ten ZW van de Umayyad moskee. Gebouwd in twee fases. Sultan Nur al-Din Zangi liet het hoofdgebouw oprichten in 1154. Dr. Badr al-Din liet een uitbreiding bouwen in 1242. Het voorzag 1300 bedden voor patiënten. De originele structuur is nog intact met een binnenhof en een fraaie ingang.
Een palmenteeltplaats in Palmyra, vernietigd door de terroristen, wordt hersteld opdat jonge boompjes er kunnen groeien en vervolgens uitgeplant worden elders in het land:
“Sprekende schilderijen”, een tentoonstelling in Damascus, met en over de Syrische beschaving in al zijn diversiteit en historisch belang. 27 artiesten uit Tartous schaarden zich achter dit project dat een beeld moet geven van de antieke artefacten, die in Syrië ontdekt…, gestolen en/of beschadigd, resp. vernietigd werden. Een ode aan de 2000 jaar oude Syrische beschaving.
De heropening van de grensovergang Nassib met Jordanië heeft positief bijgedragen tot de handel, de economie en de toeristische sector, waardoor valuta binnen kwamen. Volgens het ministerie van economie en buitenlandse handel zouden de douaneopbrengsten sinds de opening (15.10.18) tot midden januari 2019 ca. 647 SYP miljoen bedragen. Goed voor een zakencijfer van SYP 13.275 miljard, getransporteerd met 2486 voertuigen naar 7 Arabische landen, waaronder Jordanië, Irak, de VAE, Saoedi Arabie, Koeweit, Oman en Egypte. Er werd benadrukt dat de export niet tot hogere prijzen of tekorten in eigen land mochten leiden.
De importcijfers bedroegen SYP 5.280 miljard, grondstoffen voor de industrie en afgewerkte producten die niet in eigen land geproduceerd worden. (…)