Een zuil kraakt in haar voegen

Vanouds schurken in België tal van organisaties die prat gaan op hun sociale inslag zich dicht aan tegen de cenakels van de politieke besluitvorming. Dicht bij de echte macht dus. Vooral vakbonden en andere satellietorganisaties zijn in die twijfelachtige politiek-ambtelijke verstrengeling op een vaak perverse manier maatgevend. En het christelijke ACW waagde zich altijd al het verst.

Vlaanderen wordt diep getekend door de Belgische, Europese en wereldwijde financiële, economische en inmiddels ook sociale crisis. Er wordt overal fors bespaard en de overheden van dit land proberen voortdurend nieuwe inkomsten – lees: belastingen – aan te boren om de putten te helpen dempen. Het ordewoord voor alles en iedereen is in elk geval om de tering naar de nering te zetten en de broeksriem stevig aan te halen. Dat er mensen en instellingen zijn die van oordeel zijn dat die inspanningen niet voor hen gelden, is helaas van alle tijden. Zij moeten er streng op gewezen worden dat in magere jaren de anderen de kastanjes uit het vuur laten halen ronduit asociaal en zelfs immoreel is.

Volbloed volksbedrog
Voor het ACW – voluit: ‘Algemeen Christelijk Werknemersverbond’ – mocht het ‘pluk de dag’ van de vette jaren klaarblijkelijk nog wat verder blijven kabbelen, zij het dan wel op kosten van de samenleving. Tot die samenleving behoren ACW’ers, maar ook niet-ACW’ers. De illusie dat het christelijke middenveld een toonbeeld van onbaatzuchtigheid en naastenliefde is en dat het de zuilvorming onherroepelijk achter zich heeft gelaten, is nu door de ACW-Belfius-saga met een kanon van wel erg zwaar kaliber volslagen aan flarden geschoten. Wat anders kan de maatschappelijke impact zijn van een volkomen terechte volkswoede over een organisatie die heel bewust gelijktijdig twee dingen durft doen: (1) het Arco-passief schaamteloos afwentelen op de belastingbetaler en (2) in de luwte onverstoord een dubieuze deal onderhandelen met een bank (Belfius) om zich in de toekomst ongeremd en buitensporig te kunnen blijven verrijken? Links de paraplu opentrekken en rechts een ongeëvenaard staaltje zelfbediening: ‘tsjeverij’ van de bovenste plank dus.

Laat ons even bekijken wat zich precies heeft voorgedaan. Op 7 december 2011 besliste een buitengewone algemene vergadering tot de ontbinding van de Gemeentelijke Holding. Die holding was een structuur waarin alle steden en gemeenten sinds de uitbreiding van de financiële activiteiten van Dexia aandeelhouders waren. Vroeger als het ‘Gemeentekrediet’ bekend, was Dexia de bankinstelling waarbij steden en gemeenten bij voorkeur hun financiële zaakjes regelden. De grote problemen waarin Dexia, samen met Fortis en andere banken, na het begin van de financiële crisis in 2008 verzeild geraakte, veroorzaakten het failliet van de Gemeentelijke Holding. De verschillende regeringen  – lees: de belastingbetalers – van dit land namen het grootste deel van de financiële verliezen op zich.

Arco
Met de redding van Dexia en haar herbenoeming in Belfius kwam evenwel geen einde aan die andere voorkeursrelatie, namelijk die van de christelijke werkliedenbeweging en Dexia/Belfius. De redding door de regering van Dexia deed de Gemeentelijke Holding in vereffening gaan, maar betekende eveneens het failliet van Arco, een geleding van het ACW. Via Arco belegden ruim 800.000 mensen een deel van hun spaargeld in Dexia. Ook dat geld was er niet meer. Net zoals de Gemeentelijke Holding moest Arco dus in vereffening. De regering stelde zich ook hier garant voor de verliezen, niettegenstaande de centen die in rook waren opgegaan te beschouwen waren als – intrinsiek risicovolle – aandelen in een bank en niet als spaarboekjes. Maar net zoals er een bewuste ‘flou’ was gecreëerd voor de brave Arco-beleggers over spaarrekeningen versus aandelen met dividenden, had het ACW zélf een speciale afspraak met Dexia en later met Belfius over wat zogeheten ‘winstbewijzen’ wel (niet) waren. Een woord om weliswaar te erkennen dat het niet zozeer om interesten ging, zonder anderzijds ruiterlijk toe te geven dat het in feite dividenden betrof in ruil voor het aanbrengen door het ACW van klanten uit de christelijke zuil voor Dexia. Strikt genomen was het ACW dus net zoals de Arco-beleggers zijn geld kwijt, omdat het ook hier in feite ging om investeringen in een bank waar steeds een zeker risico aan verbonden is.

Dat Belfius onverstoorbaar verder ging met het toekennen van die winstbewijzen aan het ACW is als zodanig al onvoorstelbaar. Begin dit jaar geraakte een deal rond om de winstbewijsregeling dan toch af te kopen voor meer dan 110 miljoen euro. Hiervan werd 70 miljoen door het ACW onmiddellijk opnieuw geleend aan Belfius, in ruil voor een rente van 6,25 procent plus 1,5 procent ‘zwijggeld’, lees: de belofte van het ACW om zijn achterban niet op te roepen over te stappen naar een andere bank. Toen dit uitlekte, was het alle hens aan dek om minister Vanackere uit de wind te zetten. Jos Clijsters van Belfius bewees de minister geen dienst door openlijk te zeggen dat hem geen schuld trof, omdat Vanackere de afspraken tussen het ACW en Belfius als zuiver commercieel beschouwde. Van normvervaging gesproken! Toen bekend raakte dat de minister op zijn kabinet een kantoor en een email-adres ter beschikking stelde aan Wouter Devriendt die tevens bestuurder is bij de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM) werd het steeds moeilijker om te beweren dat Vanackere van niets wist en werd zijn positie onhoudbaar.

Koen Van Loo van de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM) trachtte de aandacht af te leiden door te beweren dat het om een goede overeenkomst ging voor Belfius, omdat de winstbewijzen in feite 170 miljoen waard waren en het verschil – 60 miljoen – alvast niet meer door de belastingbetaler moest worden opgehoest. Steven Vanackere hield evenwel de eer aan zichzelf en gaf zijn ontslag als minister op 5 maart. Dezelfde dag volgde Koen Geens (als gewezen advocaat van het ACW) hem als minister van Financiën op.

‘Fall out’
Zoals gezegd, zijn de gevolgen ongezien, ook en zelfs vooral op lange termijn: de affaire verzwakt CD&V zienderogen en de kans om ooit haar verzoenende rol in sociale én communautaire kwesties nog doeltreffend op te nemen, smelt als sneeuw voor de zon verder weg. Voor een land dat nog met spuug en touw aan elkaar wordt gehouden, legt de politieke ‘fall out’ van ‘ACW-gate’ een enorme hypotheek op elke toekomstige onderhandeling, weze het een regeringsvorming of de nu al in Vlaanderen veelbesproken ‘confederale’ zevende staatshervorming. Door al het gekuip is de christendemocratie als Belgisch bindteken – hetzelfde wordt van de monarchie gezegd – in zijn gezag en betrouwbaarheid onherstelbaar aangetast.

Het lijkt er overigens steeds meer op dat het ACW bijzonder sterk heeft gelobbyd om CD&V in 2011 tot communautaire toegevingen te brengen. Dat was zeker het geval, toen na meer dan 500 dagen haast onafgebroken onderhandelen de financiële markten België stilaan in het vizier leken te krijgen en dus de belangen van het ACW in gevaar kwamen. De oranje knipperlichten gingen over in rode zwaailichten. Er moest en zou een regering gevormd worden. En vooral: snel. De ACW-schatbewaarder van dienst werd Steven Vanackere. Die kwam helemaal tussen twee vuren terecht: enerzijds de crisis bedwingen als federaal minister van Financiën in een regering zonder Vlaamse meerderheid in het parlement, anderzijds de aftocht van het ACW uit het Dexia-drama dekken.

België maakt corrupt
Uit heel deze gang van zaken is meer dan ooit de stelregel af te leiden dat België het schier onmogelijk maakt om klare wijn te schenken over het wezenlijke belang van de bevolking. België corrumpeert. België kan zichzelf niet redden: het moet steeds wórden gered. Het waarom is duidelijk. Het moet worden gered om de deksels op onwelriekende doofpotten te houden. Dit land is een mantel van schaamteloosheid die al veel te veel decennia over tal van affaires wordt gespreid. Alle kleurpartijen en hun middenveldorganisaties hebben in de jaren dat zij mee regeringen vormden vele kilo’s boter op hun hoofd geladen en zwijgen dus voor elkaar. En stemmen, voor de lieve vrede, toe in het tegen wil en dank redden en voortzetten van België. Inmiddels is het wel duidelijk dat de kruik maar zolang te water gaat tot ze vroeg of laat barst. Het wegstemmen door de meerderheid van onder meer het voorstel van het Vlaams Belang tot oprichting van een parlementaire onderzoekscommissie zal daar niets aan veranderen.

VB dossier