Arrivederci Roma

Ook in Zuid-Tirol klinkt de roep om zelfbeschikking steeds luider. De verkiezingen van eind vorig jaar draaiden uit op een klinkende overwinning voor de nationalisten.

Na de Eerste Wereldoorlog werd Zuid-Tirol, dat tot dan toe integraal deel had uitgemaakt van Oostenrijk, als oorlogsbuit door Italië aangehecht. Maar ook bijna honderd jaar na die brutale annexatie is het land er niet in geslaagd voor de Tirolers bezuiden de Brenner uit te groeien tot een tweede vaderland. Dat werd nog niet zo heel lang geleden treffend geïllustreerd door een peiling waaruit bleek dat liefst 95 procent van de Zuid-Tirolers zichzelf niet als Italiaan beschouwt.

Los von Rom!

Een groeiend aantal onder hen neemt bovendien niet langer genoegen met de beperkte autonomie – die door de Italiaanse staat telkens opnieuw in vraag wordt gesteld en uitgehold – en kiest voor een afscheiding van Italië. Dat is ook af te lezen uit de evolutie van de politieke krachtsverhoudingen in de regio. De christendemocratische Südtiroler Volkspartei (SVP), voor wie de beperkte autonomie en regeringsdeelname in de loop der jaren een doel op zich is geworden, verliest  steeds meer terrein aan nationalistische partijen die resoluut willen breken met Rome. Zij beschouwen de verworven autonomie slechts als een tussenstap en verwijten de SVP dat ze zich in de bestaande verhoudingen en structuren heeft genesteld en het uiteindelijke doel uit het oog heeft verloren.

Bij de verkiezingen die eind vorig jaar plaatsvonden, verloor de SVP – ooit goed voor scores tussen de 65 en de 70 procent – voor het eerst haar spreekwoordelijk geworden absolute meerderheid. Opmerkelijke winst viel daarentegen te noteren voor de ‘Freiheitlichen’ en de ‘Süd-Tiroler Freiheit’ die respectievelijk 17,9 procent (+ 3,6) en 7,2 procent (+ 2,3)  van de stemmen in de wacht sleepten. De ‘Bürger-Union’, die eveneens voor de volledige zelfbeschikking van Zuid-Tirol gewonnen is, bleef steken op 2,1 procent. Samen vertegenwoordigen de partijen die pleiten voor volledig zelfbeschikkingsrecht en/of hereniging met het Oostenrijkse vaderland ondertussen al meer dan een kwart van de kiezers. Het is geleden van in de jaren zestig van de vorige eeuw dat de ondubbelzinnige eis voor zelfbeschikkingsrecht zo luid weerklonk.

Hypotheek

Het streven naar volledige zelfbeschikking werd de jongste jaren kracht bijgezet door de financieel-economische crisis die zich ook in Italië volop manifesteert. Net zoals de Europese monetair-culturele scheidslijn dwars doorheen België loopt en in feite samenvalt met de taalgrens, gaapt er tussen Zuid-Tirol en Italië een onmiskenbare kloof tussen het welvarende noorden en het zuiden van het land. De lege staatskas in Rome, en de daaruit volgende aanspraken op hun welvaart, doen onder de Zuid-Tirolers het besef groeien dat de Italiaanse staat ook in economisch opzicht een blok aan het been is geworden. Zij krijgen  er genoeg van om – ook letterlijk – de prijs te moeten betalen voor het wanbeleid van anderen en wensen hun economische toekomst niet langer door een falende Italiaanse staat te laten hypothekeren.

Vooral onder de jongeren wint de optie voor een toekomst zonder Italië snel veld. Alles wijst erop dat de roep ‘Los von Rom!’ er de komende jaren niet stiller op zal worden.

Dirk De Smedt, VB Magazine 01/14

Nvdr: Voor een terugblik in de geschiedenis van Süd-Tirol:

FT