… zoals Händel het zich voorgesteld heeft
Georg Friedrich Händel schreef deze openingsaria van de opera Serse (1738) voor de hoofdfiguur Xerses. Het is ook bekend onder de naam “Largo from Xerses”. Het moest gezongen worden door een castraat, niet ongewoon in die tijd.
Ombra mai fu (vert. Nooit was een schaduw) is één der beroemdste melodieën van Händel. Ze wordt frequent in concerten of bij beschouwende momenten bij diverse gelegenheden uitgevoerd. De tekst van de aria beschrijft hoe een plataan plaatsvervangend dienst doet als ontvanger van een liefdesverklaring.
In de periode van de barokmuziek werd castraatzang hogelijk gewaardeerd, onder meer in kerkkoren en opera’s. Maar reeds veel vroeger werden castraten in Europa gesignaleerd. Reeds voor 1600 werkte Orlandus Lassus in München met castraten. De traditie is vooral bekend als Zuid-Europees en meer in het bijzonder Italiaans. Vermoedelijk is ze echter afkomstig uit het Nabije Oosten en kwam ze Europa binnen via Spanje. Ze waren nodig omdat vrouwen niet in het openbaar mochten optreden. Hun rol werd dan ingenomen door castraten. In het protestantse Noord-Europa was castratie van jongens verboden en in de protestantse kerkmuziek speelden castraten geen rol. De praktijk van prepuberale castratie kende een hoogtepunt in de jaren 1720-1740, toen naar schatting ieder jaar ca. 4000 jongens werden gecastreerd. In de late 18e eeuw namen de aantallen sterk af. In Italië werd castratie verboden na de eenwording van het land in 1870. Het Vaticaan maakte nog tot in 1903 gebruik van castraatzangers in kerkkoren. Paus Pius X verbood deze praktijk en verordonneerde dat de hoge stemmen voortaan door jongenssopranen dienden te worden gezongen.(…)
Andreas Scholl is een bekende contratenor. Hij is gespecialiseerd in barokmuziek. Zijn repertoire is te vergelijken met dat van Senesino, een alto-castraat uit de 18e eeuw, die vooral in opera’s van Händel zong. In 2005 was Scholl de eerste contratenor (en de enige Duitser) die werd uitgenodigd om solo te zingen tijdens The Last Night of the Proms in Londen. Lees verder..
George Friedrich Händel valt misschien nog wel het best te typeren als een kosmopoliet. Geboren in Duitsland, leerde hij muziek componeren in Italië, terwijl hij het grootste deel van zijn leven in Engeland woonde. Hij geldt naast Bach, Mozart, Ludwig van Beethoven en Vivaldi als een van de grootte muziekmakers aller tijden. Lees verder…