Met z’n vijven trok een Talibandelegatie naar Moskou voor overleg om uiteindelijk te komen tot de betrachtingen: de geboorte-aankondiging van een  “onafhankelijke, neutrale, verenigde, democratische en vreedzame staat, vrij van terrorisme, oorlog en drugs”, en met een inclusieve regering “met vertegenwoordigers van alle etnische, religieuze en politieke groepen.”

Zo ver zijn ze nog niet, nog lang niet: Lavrov, als gastheer, zette de toon van de vergadering, nl. “Afghanistan te verenigen met alle buurlanden, zonder uitzonderingen”. Onaangedaan vermeldde hij de Amerikaanse olifant in de kamer – of eerder het gebrek ervan: “Onze Amerikaanse collega’s kozen ervoor om niet deel te nemen“, eigenlijk “voor de tweede keer, een uitgebreide trojka-achtige vergadering ontwijken.”  Naar verluidt verontschuldigde Washington zich omwille van niet duidelijke “logistieke redenen”. U kan heel het relaas hierover in onderstaande video volgen.

De trojka, die vroeger in Doha bijeenkwam, bestaat uit Rusland, de VS, China en Pakistan. De uitgebreide trojka in Moskou deze week bestond uit Rusland, China, India, Iran, Pakistan en alle vijf Centraal-Aziatische ‘stans’. Dat maakte het in wezen tot een bijeenkomst van de Shanghai Cooperation Organization (SCO), op het hoogste niveau.

De gezamenlijke verklaring die na de vergadering werd afgegeven, was misschien niet bepaald een thriller. Maar dan, helemaal aan het einde, biedt paragraaf 9 de echte bom:

“De partijen hebben voorgesteld om een ​​collectief initiatief te lanceren om zo snel mogelijk een brede internationale donorconferentie onder auspiciën van de Verenigde Naties bijeen te roepen, zeker met dien verstande dat de kernlast van de economische en financiële wederopbouw en ontwikkeling van Afghanistan moet worden gedragen door op troepen gebaseerde actoren die de afgelopen 20 jaar in het land waren.”

Het westen zal vanzelfsprekend argumenteren dat er al een soort donorconferentie heeft plaatsgevonden: dat was de speciale top van de G20 via videoconferentie eerder in oktober, waar ook VN-secretaris-generaal Antonio Guterres bij aanwezig was. Vervolgens werd vorige week veel gezegd over een Europese belofte van 1 miljard euro aan humanitaire hulp, die in zijn huidige vorm uiterst vaag blijft, zonder concrete details. Misschien moeten onze EU-parlementairen eens hun licht opsteken…

Op de G-20 gaven Europese diplomaten achter gesloten deuren toe dat de grootste kloof was tussen enerzijds het westen “dat de Taliban wilde vertellen hoe ze hun land moesten besturen en hoe ze vrouwen moesten behandelen” als noodzakelijke voorwaarden in ruil voor hulp, en anderzijds het pragmatische Rusland en China die verkiezen zich niet te mengen in de Afghaanse interne keuken.

De buurlanden van Afghanistan, Iran en Pakistan, waren niet uitgenodigd voor de G-20, en dat is in de gegeven omstandigheden wellicht niet heel verstandig. Het is een open vraag of de officiële G-20 in Rome, op 30-31 oktober, ook Afghanistan zal behandelen, samen met de voor het westen belangrijkste thema’s: klimaatverandering, Covid-19 en een nog ongrijpbaar wereldwijd economisch herstel.

Dus, argumenteert Lavrov, is de Moskou-vergadering, hét forum om de Afghaanse problemen aan te pakken. En daarmee komen we bij de kern van de vergadering: de economische en financiële heropbouw. Lees nog even paragraaf 9, bovenaan vermeld. Laat het tot u doordringen. Het idee alleen al dat de vroegere “op troepen gebaseerde actoren”, dus de internationale (NAVO) bezettingsmacht, het Prachtland Afghanistan, na het militaire débâcle, de ondankbaarheid der Afghanen, het verraad van het Afghaanse leger, er bovenop zou helpen… wie gelooft dat? Iemand? Niemand?

De VS doen niet aan natievorming – zoals heel de derde en vierde wereld uit ervaring weet. Zelfs het deblokkeren van de bijna $ 10 miljard van de Afghaanse Centrale Bank die door Washington is geconfisqueerd, zal een zware dobber zijn. Het IMF voorspelde dat zonder buitenlandse hulp de Afghaanse economie met 30 procent kan krimpen.

De Taliban, onder leiding van tweede premier Abdul Salam Hanafi, probeerden een moedig gezicht op te zetten . Hanafi betoogde dat de huidige interim-regering al inclusief is: meer dan 500.000 medewerkers van de voormalige regering hebben immers hun baan behouden.

Maar nogmaals, er gingen veel kostbare details verloren in de vertaling en de Taliban misten een frontlijnfiguur die de Euraziatische verbeelding kon boeien. Het mysterie blijft bestaan: waar is Mullah Baradar?

Baradar, die het politieke bureau in Doha leidde, werd alom getipt als het gezicht van de Taliban naar de buitenwereld toe na de overname van Kabul door de groep op 15 augustus. De geruchten dat hij effectief buitenspel is gezet zijn zeer hardnekkig.

Op de achtergrond van de Moskou-vergadering lieten diplomaten doorschemeren dat de sfeer gespannen was. Rusland moest op eieren lopen om te bemiddelen bij de grieven van Indië en de zorgen van Tadzjikistan. Het was op voorhand geweten dat Rusland de Taliban niet zouden erkennen als de nieuwe Afghaanse regering – nog niet. Prioriteit: de Taliban mochten geen veilige haven bieden aan jihadisten, die “derde landen, vooral de buurlanden” zouden kunnen aanvallen, benadrukte Lavrov.

Als president Poetin terloops de officiële informatie laat vallen dat er zich minstens 2.000 ISIS-K-jihadisten in Noord-Afghanistan ophouden, betekent dit dat de Russische inlichtingendienst precies weet waar ze zijn en eventueel de mogelijkheid heeft / resp. aanbiedt ze te onderdrukken, mocht de Taliban een seintje geven dat ze hulp nodig hebben.

De NAVO daarentegen, nog steeds niet bekomen van de Afghaanse vernedering, bij monde van Jens Stoltenberg, vindt dat de Taliban verantwoording verschuldigd zijn aan de NAVO voor het aanpakken van terrorisme en mensenrechten.

En daar bovenop als achtergrondweetje: Rusland weigerde botweg het Amerikaans verzoek om hun inlichtingenapparaat in Centraal-Azië in te zetten… een goede verstaander begrijpt: om Afghanistan te bespioneren. Als Rusland dit doet, dan zal het wel zo verstandig zijn het niet aan de neus van de VSA te hangen. Eerst wilden ze een “tijdelijke” militaire basis in Oezbekistan of Tadzjikistan: Poetin-Biden besprak het zelfs op de top van Genève. Poetin bood half voor de grap een tegenaanbod aan om de Amerikanen te huisvesten in een Russische basis, waarschijnlijk in Tadzjikistan! Moskou speelde dit tweederangs schouwtoneel een paar weken mee om uiteindelijk tot de conclusie te komen: er is geen plaats voor Amerikaanse ‘contraterrorisme’–theaterstukjes in Centraal-Azië.

Kortom, Lavrov in Moskou hield niet alleen zijn eigen hoofd koel. Hij benadrukte dat de deelnemers van de Moskou-vergadering alle kansen willen benutten om de Taliban de kans te geven “opgenomen” te worden via verschillende multilaterale instanties, zoals de VN, de SCO – waar Afghanistan een waarnemer is – en, cruciaal, de Collective Security Treaty Organization (CSTO), een militaire alliantie.

Laatste nieuws: de VSA proberen nu Pakistan te overtuigen om het Pakistaanse luchtruim te mogen gebruiken om te spioneren in Afghanistan.