Sinds onze kleinzoon in het lager onderwijs zijn broek verslijt, volgen we min of meer de het reilen en zeilen van zijn school en de te verwachten prestaties. Met onder’wijs’ heeft dit niet veel meer te maken. Als pingpongballetjes komen er plotseling kinderen met een internationale geschiedenis bij of verdwijnen weer. Taalkennis: ongeveer op vriestemperatuur. En dat telt vanzelfsprekend voor quasi alle vakken. Meestal valt die kinderen niets te verwijten. Het zijn hun ouders die hen meegesleurd hebben in een landverhuizersverhaal, waardoor ze plotseling opduiken en even plotseling verdwijnen. Of ze tijdens die maanden als medeleerling in de klas van onze kleinzoon iets opgestoken hebben? Veel zal het niet zijn. Bij praktisch alle lessen worden ze uit de klas gehaald om apart bijgespijkerd te worden. Zelfs de turnles is een probleem omdat deze met alle leerlingen, meisjes en jongens, gegeven wordt. En als ze in de klas moeten, resp. mogen blijven, worden ze verondersteld zich “nuttig bezig te houden”, of beter gezegd: zich nuttig bezig te laten houden door bv. op de computer spelletjes te laten spelen onder begeleiding van een leerling die zijn/haar taak al af of de les onder de knie heeft.

Twee van hen kwamen terug naar school op 1 september. Waarschijnlijk zullen hun ouders in het land b mogen blijven of vinden ze geen lucratiever sociaal systeem ergens in een buurland. Dat de coronamaatregelen van vorig schooljaar hen niet goed bekomen zijn, mag duidelijk wezen. Eén van hen is intussen de karige kennis van de Nederlandse taal zo goed als verleerd. En toch… en toch… mogen zij vlot overgaan naar het volgende leerjaar. Om weer van vooraf aan te beginnen. En binnenkort komen er nog twee jackpotkinderen bij, wist onze kleinzoon te vertellen. Ook hier in de Kempen: een klas met 20 kinderen waarvan 1/5 onze taal niet begrijpt en de reguliere lessen niet kan volgen. Zij moeten bijgevolg privéles krijgen. Het is derhalve niet moeilijk te begrijpen dat er leerkrachtentekort is. Het is dweilen met de kraan open.

In het middelbaar is het fenomeen “iedereen geslaagd” overduidelijk met tot drie keer minder zittenblijvers in vergelijking met vorige jaren; er werden amper C-attesten uitgedeeld door de coronacrisis… “Het voordeel van de twijfel”, noemt men dat. Twijfel??? Of gewoon angst voor de reactie der ouders van de zgn. “kwetsbare kinderen”? Angst voor beschuldigingen van racisme, discriminatie….

Onderwijsminister Ben Weyts weigert de olifant in het klaslokaal te zien: “Corona is schadelijk voor de kwaliteit van ons onderwijs…” Dat het coronavirus pas in februari hier opdook, zal hem wellicht ontgaan zijn. Dat een ander virus – waarvoor een vaccin geen doeltreffend bestrijdingsmiddel is – het onderwijspeil compleet onderuit haalt is een zorg die niet door een maatregel van de Veiligheidsraad zal opgelost worden.

We verwijzen i.d.v. naar het Manifest van Pro Flandria “Het onderpresterend onderwijs? De belangrijkste oorzaken voor de actuele problemen” van Kurt Moons en Jan Boons. Bij de inleiding lezen we:

“Het Vlaamse onderwijs zit in het slop. Wie de eerste maanden van 2019 een krant opensloeg kon er niet naast kijken. Er bestaan ontzettend veel cijfers overde benarde situatie vanuit elke invalshoek (PISA, TIMMS en PIRLS, …) en die cijfers duiken allerminst voor het eerst op, maar circuleren al gedurende ruim een decennium.”

We citeren enkele stukjes:

“… Ten eerste wordt expliciet opgelegd om maatschappelijke kennis, waaraan het de jongeren soms ontbreekt wegens te beperkte opvoeding thuis, via de school bij te brengen. Het gaat dan onder meer om het theoretisch rijbewijs, leren omgaan met geld, politiek bewustzijn, algemene beleefdheid en ‘respect’, samenleven met ‘verschillen’. Dit is opvoeding, geen kennis, en hoort in de eerste plaats thuis in het gezin en pas daarna op school, waar het nu te veel kostbaar volume inneemt ten koste van de basisvakken.
Ten tweede zijn er tal van maatschappelijke problemen waarvoor het onderwijs ingeschakeld wordt om ze te helpen oplossen, zoals bijvoorbeeld armoede thuis (de school voorziet in een actieplan, in maaltijden, in ‘gesprekken’, in eigen financiële input bovenop de maximumfactuur). Bij “radicalisering” wordt de school bijvoorbeeld het voornaamste instrument voor vroegtijdige detectie, maar vooral ook om die problematiek aan te pakken door meer en dieper de geneugten van de democratie onder de aandacht van die risicojongeren te brengen. Segregatie in de maatschappij wordt aangepakt door quota op te leggen aan scholen voor hun leerlingenpopulatie. Stuk voor stuk maatschappelijke problemen waar het onderwijs in een oplossende rol gewrongen wordt die het op dat terrein niet zou mogen hebben. Bovendien gaat ook dit allemaal opnieuw ten koste van de broodnodige schaarse middelen als tijd, geld en mankracht en leidt het opnieuw af van haar kerntaak: de kennisoverdracht.
Op het derde en laatste niveau is het onderwijsveld een zuivere speelbal van de politieke grillen. De Belgische begroting ontspoort en financiële krapte dwingt tot hervorming op Vlaams niveau in het onderwijs. Ook op zuiver ideologisch vlak is het onderwijs de dienstmaagd om ideeën te verwezenlijken, in de eerste plaats het dogma van de “gelijkheid”, vertaald als de “afspiegeling van de maatschappij” en “radicale inclusie”. De inschrijvingsdecreten, de herfinanciering, de grote herstructureringen, zowel van scholen als in de graadstructuur, de nieuwe eindtermen, … staan allemaal in het teken van deze
politieke onderwijsvreemde idealen. Dit zijn geen ‘oplossingen’ voor problemen waar het onderwijs de overheid om hulp vraagt, integendeel, dit zijn blind van bovenaf opgelegde maatregelen die politiek mooi verpakt worden maar de scholen hinderen en dus afbreuk doen aan de kwaliteit van onderwijs.
Jammer genoeg moeten we tot volgende conclusie komen: De overheid heeft zich over een periode van 20 jaar ontpopt van facilitator van onderwijs tot rem op kwalitatief onderwijs…

.. Vorig jaar trad de nieuwe inspectie, modieus “2.0”gedoopt, in werking. Op papier heeft de inspectie een bocht gemaakt, door “niet repressief” en als “een coach” te werk te gaan. In realiteit blijft ze onverminderd de scholen zeggen wat ze wel en niet mogen doen in alle blindheid voor de niveaudaling.
Het is schrijnend dat de nieuwe inspectie bijvoorbeeld een leerkracht Frans in een derde graad ASO Moderne Talen verbiedt om een dictée te geven of een vertaling te laten doen. Het is een schuldig verzuim van de overheid om de inspectie niet terug te dringen tot het domein van haar bevoegdheden en de inspectie alsnog te dwingen om zich op de sterke output te concentreren…

Dit document van Pro Flandria beschrijft de spreekwoordelijke olifant in de kamer, resp. de scholen, in de samenleving. Dé olifant die men niet màg waarnemen, niet met de vinger mag nawijzen… op straffe van… Dé olifant die een zelfde status heeft als de heilige koe der Indiërs.

Bekijk even deze reportages: ook hier wordt de onderliggende reden van de stijgende werkdruk en de daling van het onderwijsniveau niet genoemd (… het zijn dan ook reportages van de nullenzender):