Ludwig van Beethovens Pianoconcert Nr. 5 in Es-groot op. 73 werd gecomponeerd tussen 1809 en 1811 in Wenen. Dit pianoconcert, meestal bekend onder de naam Keizersconcert, was het laatste van Beethoven. Het is opgedragen aan Rudolf van Oostenrijk, de mecenas en leerling van Beethoven.
Het werk is georkestreerd voor piano solo en een orkest bestaande uit 2 fluiten, 2 hobo’s, 2 klarinetten, 2 fagotten, 2 hoorns, 2 trompetten, pauken en strijkers. Zoals gebruikelijk in concerten bestaat het uit 3 delen:
- I. Allegro (Es-groot)
- II. Adagio un poco mosso (Bes-groot)
- III. Rondo (Allegro ma non troppo) (Es-groot)
Toen Beethoven 38 jaar oud was wilde hij -eind 1808- Wenen definitief vaarwel zeggen, wegens financiële zorgen. Omdat er bij zijn geldschieters voldoende vertrouwen was, mede op grond van succesvolle uitvoeringen eerder, bleef Beethoven toch in Wenen en begon aan de schetsen van zijn 5e pianoconcert. Dankzij onderhandelingen met een groep Weense aristocraten behield Beethoven een regelmatige inkomstenbron van 4000 florijnen per jaar.
Voorjaar (rond april) 1809 was Beethoven klaar met het componeren van het concert. Het is het laatste pianoconcert dat Beethoven schreef. Beethoven was rond die tijd al zo doof dat hij zelf niet meer in publiek speelde. Het werk werd opgedragen aan Aartshertog Rudolf van Oostenrijk, een der geldschieters, die ook zorgde dat Beethoven latere strijktrio’s kon schrijven.
Pas op 28 november 1811 werd het 5e pianoconcert voor het eerst uitgevoerd. Niet in Wenen, maar in het Gewandhaus in Leipzig door ene Friedrich Schneider, die blijkbaar niet onverdienstelijk speelde maar verder nu niet meer bekend is. Een recensent schreef daarbij dat het publiek “zich nauwelijks tevreden stelde met de gangbare blijken van appreciatie en genoegen.”
De aan Napoleon opgedragen titel ‘Keizersconcert‘ komt niet van Beethoven zelf, maar vermoedelijk van Beethovens vriend en uitgever J.B. Cramer. Of Beethoven die titel zelf accordeerde is niet waarschijnlijk, gezien de anti-Napoleontische houding die Beethoven gestaag ontwikkelde in die tijd. Toch behield het concert de bijnaam en reflecteert de imposante en grootse opzet van het werk.
Het 5e pianoconcert is het meest gespeelde en opgenomen concert van al Beethovens concerten. Het is tevens het langste concert van Beethoven, met een eerste deel dat ruim 20 minuten in beslag neemt.