Goede Vrienden,

We gaven reeds de levensloop van de Franse geneticus Jérôme Lejeune, aangevuld met enkele anekdotes. We voegen hieraan nog een beschouwing toe over het leven vanuit de goddelijke deugden geloof, hoop en liefde van deze uitzonderlijke wetenschapper én christen. En het zijn de grootste moeilijkheden, die hem tot een heldhaftige beleving van de deze deugden hebben gevoerd.

Jérôme Lejeune was het levende bewijs dat ware wetenschap en authentiek christelijk geloof harmonisch samengaan. De Drie-ene God is één: Vader en Schepper, Mens geworden Verlosser Jezus Christus en Geest. Het verstand, verlicht door het geloof, geeft inzicht en wijsheid. Kennis zonder moraal, zo vond hij, wordt barbaarsheid en geloof zonder kennis wordt afgoderij.

Jérôme leefde zelf ook een-voudig. De topwetenschapper en de oprechte gelovige waren eenzelfde persoon. Elke avond, als hij thuis was, bad hij op zijn knieën voor het kruis samen met zijn kinderen een Onze Vader, een Weesgegroet en een toewijding van het gezin. Iedere avond hield hij een gewetensonderzoek. Iedere zondag vierde hij aandachtig de Eucharistie mee, waar hij zich ter wereld ook bevond. Aan een cameraman die in zijn laboratorium een opname wilde maken liet hij niet toe dat het kruisbeeld verwijderd werd, want dit was, zo zei hij, zijn “lab-oratoire”. Hij kreeg een mooi appartement aangeboden met kok en  een auto met chauffeur maar weigerde dit alles, tot spijt van zijn kinderen. Hij wantrouwde de luxe en nog veel meer een mondain leven.  Met zijn oude fiets reed hij naar zijn studenten in de universiteit, naar zijn patiënten in het hospitaal en naar het Elysée waar hij door president Pompidou herhaaldelijk werd ontvangen. Hij was, zoals zijn vader, een actief lid van de vereniging van de heilige Vincentius a Paulo. (https://www.ssvpglobal.org/en/) Daarom weigerde hij ook privé consultaties te houden, waarvoor hij veel meer geld kon vragen. Hij bleef iedereen in het hospitaal ontvangen aan het gewone tarief. 

Vanuit een “wetenschappelijk paradijs” in Washington, nl. het Kennedy Institute en de Georgetown Medical School kreeg hij in 1977 het aanbod om er visiting professor  te worden. Hij noemde dit zelf een “wetenschappelijk Eden” maar wees dit toch af omdat hij al zijn energie wilde besteden aan  het zoeken naar een therapie om de chromosomale afwijkingen bij kinderen te genezen. En dat kon hij best in Parijs.  Hij leefde niet voor zijn wetenschappelijke carrière en gaf zijn persoonlijke belangen op om de met de dood bedreigde gehandicapte kinderen te verdedigen. Daarom verzette hij zich openlijk tegen de eugenetische geest, die steeds meer aanvaard werd in de hoogste wetenschappelijke kringen en die kinderen met een chromosomale afwijking in de moederschoot wilde doden. Zijn toespraak in San Francisco (1969) bij het ontvangen van de hoogste onderscheiding in  de genetica, de William Allen Memorial Award, was tevens een evangelisch getuigenis, een hymne aan het leven. Hij verkoos, zoals hij zelf schreef,  eerder zijn “Nobelprijs de nek te breken”, dan in te stemmen met het doden van gehandicapte kinderen. Als christelijke wetenschapper hield hij onverbiddelijk vast aan zijn  helder geweten. De eerste regel van de eed van Hippocrates leert: ”primum non nocere” (vooreerst niet schaden). En in de tien geboden las hij: “Gij zult niet doden”. Hij zag hierin een dubbel “non possumus” (wij kunnen niet zwijgen),  verwijzend naar de houding van de apostelen Petrus en Johannes aan wie de joodse overheden verboden nog over Jezus te spreken (Handelingen 5). Met de verwondering die de heilige Johannes uitdrukte in het begin van zijn Evangelie keek hij naar de “ontvangenis” van ieder mens. Zijn elementair credo van de genetica: “In het begin is er een boodschap, deze boodschap bevindt zich in het leven en deze boodschap is het leven en indien deze boodschap een menselijke boodschap is, dan is dit een menselijk leven”.

Jérôme Lejeune werd gedreven door een christelijke hoop die hem tot een heldhaftige inzet leidde.  Hij besefte dat de aanslag op het leven van gehandicapte kinderen een georganiseerde, ideologische  aanval was op juridisch en politiek vlak én in de media en begreep dat de strijd eigenlijk al verloren was. Toch bleef hij luid getuigen en schreef een straffe Déclaration des médecins de France die uiteindelijk 18.000 handtekeningen kreeg. Een gewetensvol geneesheer verzorgt moeder én kind, vond hij. Hij voorzag dat de abortuswetgeving (1973) een doodscultuur wordt:  door abortus doden ouders hun kinderen, door euthanasie zullen kinderen hun ouders doden.

De enige manier om zieke kinderen te redden, zo besefte hij, is hen genezen. Dat zal steeds meer zijn inzet en hoop worden. Hij wordt de apostel van de gehandicapte kinderen en zal daarom ook fanatiek  bestreden worden. Tijdens zijn conferentie in het Institut Catholique de Paris (5 maart 1972) zwaaiden tegenstanders met een pancarte: “Dood aan papa Lejeune en zijn kleine monsters!”

Dokter zijn beschouwde hij als zijn roeping maar onderzoeker werd hij uit innerlijke drang. Hij werd wereldwijd gemarginaliseerd, zijn medewerkers verlieten hem, alle officiële subsidies werden hem onttrokken en op 54 jarige leeftijd zit hij in een laboratorium waarvan de meubelen hem zelfs ontnomen werden. Toch zocht hij verder naar de genezende remedie. Hij was af en toe enthousiast en dacht dicht bij de oplossing te zijn, waarna de ontgoocheling volgde. Dan was hij beschaamd om zijn beroemdheid, waardoor 96% van die gehandicapte kinderen in de moederschoot gedood werden. Immers, dank zij hem kon nu trisomie 21 ontdekt worden. Dit was voor hem een zwaar kruis.

Neen, tegen alle verwachting in, heeft hij niet het middel gevonden om deze zieke kinderen lichamelijk te genezen. Het wonder van zijn leven was echter dat hij wel de harten genas. Hij bleef zoeken,  hopen en vooral getuigen van de waardigheid van deze kinderen. Hierdoor werden duizenden kinderen, moeders en gezinnen uit vele landen door hem aangetrokken. Zij vonden bij hem een nieuw leven. Hij erkende het intellectueel tekort van deze kinderen maar toonde tegelijk dat de ”ziekte van de geest” die deze kinderen wil doden, veel erger is. Op heldhaftige wijze beleefde hij het woord van Jezus:  “Al wat je een van deze minste broeders van Mij hebt gedaan, heb je Mij gedaan” (Matteüs, 25, 40). Door zijn liefde gaf hij kinderen, moeders en hele gezinnen hun waardigheid terug. Massaal velen getuigden dat het contact met hem hen deed herleven. Hij leefde om anderen leven te geven. Zelfs als hij al zwaar fysiek leed en door Paus Johannes Paulus II benoemd werd tot eerste voorzitter van de Pauselijke Academie voor het leven schreef hij hiervoor nog de statuten. In het aanschijn van de dood wilde hij niet dat zijn dochter de deur zou sluiten van een half dove gebuur in het ziekenhuis, die zijn tv keihard had staan “omdat die man zich dan nog eenzamer voelt”. Hij ontving zijn vrouw, kinderen en broers en nam afscheid. Toen hij in doodstrijd kwam wilde hij niet dat zij opnieuw geroepen werden. Hij had gezien hoe zijn vader gestikt was en wilde zijn geliefden dit besparen. Op paasmorgen 3 april 1994 om 6.30 u is hij gestorven. Hij leefde én stierf met Christus om met Hem te verrijzen. (Aude DUGAST, Jérôme Lejeune. Portrait spirituel au fil des vertus, Salvator, 2021).

 P. Daniel, Mar Yakub, Qâra, Syrië, 29.7.2022

Van Mar Yakub naar Mar Moussa

Nadat wij op 6 januari 2022, het feest van de Openbaring, de Syrisch-katholieke gemeenschap van Mar Moussa bij ons ontvangen hadden, werden wij als orde van de Eenheid van Antiochië van Mar Yakub door hen hartelijk ontvangen op woensdag 20 juli 2022, het feest van de grote profeet Elias.  Ook de drie meisjes van S.O.S. Chrétiens d’ Oriënt die bij ons waren, gingen mee. Het werd een dag van wederzijdse geestelijke bemoediging.

Het klooster van Mar Moussa,  hoog in het gebergte, op 17 km van het centrum van Nebek, werd gesticht door de heilige Mozes (vandaar Mar Moussa), de Ethiopiër, een  koningszoon, die rond 628 de marteldood zou gestorven zijn. De energieke Italiaanse jezuïet, Pater Paolo dal’Oglio heeft zich sinds 1982 ingezet voor de heropleving van  dit prachtig klooster en heeft het ook internationaal bekend gemaakt.